خبرگزاری کردپرس _ ساخت اولین کاروانسراها در ایران به دوره هخامنشیان بر می گردد و معمولا در دوره های مختلف کاروانسرهایی در ایران ساخته شده است.

کاروانسراهای شاه عباسی متعلق به دوره صفویه می باشند. شاه عباس اول صفوی برای احیای راه ابرشیم (راه شاهی) تصمیم به ساخت مجموعه ای کاروانسرا می گیرد که با فاصله تقریبا هر سی کیلومتر از هم ساخته شده اند تا کاروان ها بتوانند طی مسافتی در یک روز به کاروانسرای بعدی برسند. نحوه ساخت کاروانسراها، مساحت و مصالحه بکار رفته در آنها متفاوت است. همچنین درون شهر یا بیرون شهر ساخته شدن کاروانسراها تقسیم بندی دیگری است که بین آنها تفاوت ایجاد نموده است.

در استان کرمانشاه چندین کاروانسرا وجود دارد که بیشتر برای کاروان های زیارتی مورد استفاده قرار گرفته اند که عبارتند از: کاروانسراهای بیستون، ماهیدشت، اسلام آبادغرب، کرند، سرپل ذهاب، قصر شیرین و ... که در تاریخ ۱۹/ ۴/ ۱۳۴۸ کاروانسری اسلام آبادغرب با شماره ثبت ۸۴۰ در مجموعه آثار تاریخی ایران ثبت ملی شده است.

کاروانسرای شاه عباسی اسلام آباد در گذشته در حاشیه شهر بوده و اکنون با رشد جمعیت مکان آن در داخل شهر قرار گرفته است. این کاروانسرا در مسیر راه قدیم اسلام آباد قرار داشته و فاصله آن با رودخانه ارمنی (پل زنگنه) کمتر از دو هزار متر می باشد.

کاروانسرا دارای دو درب ورودی بوده که یکی از پشت، رو به کوه پشت شهر باز می شده است که به آن درب پشتی گفته اند و درب اصلی هم رو به قبله و کوه زواره کویه باز شده است.

بنای درب اصلی دو طبقه بوده و دو اتاق روی آن قرار داشته که از کناره های درب چوبی آن دو راه پله به آنها وصل بوده است. همچنین این راه پله ها برای رفتن به پشت بام کاروانسرا نیز مورد استفاده بوده است و اتاق های طبقه دوم بعنوان اتاق نگهبانی کاروانسرا ایجاد شده اند.

کاروانسرا دارای حیاطی بزرگ بوده که بصورت چهار گوش اطراف آن حجره قرار داشته است و وسط حیاط چاه آبی حفر شده که آب کاروانسرا از آن تامین شده است.

ضلع شرقی اصطبل بوده است و کاروان به محض ورود به حیاط کاروانسرا حیوانات خود را به سمت ضلع شرقی برنده اند تا در اصطبل نگهداری شوند. بین ضلغ غربی و شرقی کاروانسرا تفکیکی وجود نداشته و دارای حیاط مشاع بوده است.

حجره های کاروانسرا در کنار هم دارای درب مستقل بوده اند و هر حجره دارای ایوانکی در قسمت جلوی خود بوده که در برخی از فصول سال از آن استفاده می شده است. دیوار بیرونی کاروانسر نیز دارای ایوانکی هایی به همین صورت بوده است.

کاروانسرای بیستون دارای مساحت ۶۰۰۰ متر مربع می باشد و کاروانسرای اسلام آباد از آن بزرگتر بوده است. هر دو کاروانسرا دو طبقه و فرم پلان آنها بصورت مستطیل است.

کاروانسرای اسلام آبادغرب چهار ایوانی بوده و در اطراف کاروانسرا ۱۵ برج بلند قرار داشته و کتیبه بر سر در آن بوده که به مرور از بین رفته است.

درب پشتی کاروانسرا نیز دارای نگهبان بوده و در گذشته این کاروانسرا همواره در مسیر تردد قرار داشته و تا یک قرن اخیر دارای شرایط عادی بوده است. با رشد تکنولوژی و جایگزینی وسایل نقلیه بجای حیوانات استفاده از کاروانسرا به مرور کمتر می شود. تا جایی که بعضی از کاروانسرها به مخروبه تبدیل می شوند.

تغییر کاربری برای استفاده از کاروانسرها راهکاری بوده که توانسته در حفظ آنها اهمیت بسزایی داشته باشد. کاروانسرای اسلام آبادغرب در یکی دو دهه قبل از انقلاب به عنوان سیلو از آن استفاده شده است و همین باعث شده که ساختمان آن رها نشود.

بعد از ساخت سیلو در شهرستان، کاروانسرا کاربری خود را به انبار آموزش و پرورش تغییر داده است تا همچنان حفاظت از آن بعمل آید.

همانطور که گفته شد در گذشته اطراف کاروانسرا خالی از سکنه بوده است و به مرور خانه های در اطراف آن ساخته می شود. در اوایل انقلاب بخاطر سیل رودخانه راون، محله سید حشمت زیر آب میرود و مسئولین شهرستان زمین پشت کاروانسرا را ریگان به مردم می دهند تا از حاشیه رودخانه فاصله بگیرند. هر چند این کار باعث می شود محله جدید شهریار شهر، پشت کاروانسرا شکل بگیرد اما خانه های محله سید حشمت توسط مردم دوباره بازسازی می شوند و بنوعی اهالی این محله صاحب دو خانه می گردند.

بعد از انقلاب در اقدامی نابخردانه دستور تخریب بخش‌هایی از کاروانسرا داده می شود و بعدها مدرسه ای در زمین آن بنا می شود. در چند سال اخیر مدرسه ی دومی نیز در بخش باقی مانده کاروانسرا ساخته می شود و به این صورت آخرین آجرهای کاروانسرا از بین می رود. اما این تمام ماجرای این بنای تاریخی نیست و آنچه فعالان حوزه میراث شهرستان را امیدوار کرده، پی کاروانسرا است که از سنگ و ساروج می باشد و همچنان باقی مانده و مدارس در حیاط آن بنا شده ا
ند.

از طرفی ثبت ملی آن نیز این مشروعیت را ایجاد می کند که طبق قوانین حفاظت و احیای آثار تاریخی ثبت ملی، کاروانسرای شاه عباسی اسلام آبادغرب - که یک بار در دوره ناصرالدین شاه تعمیر شده - همچون کاروانسرای قصرشیرین دوباره بازسازی و احیا شود. و از آن می توان در آینده بعنوان مسافرخانه، کافه، رستوران، محلی برای برگزاری نمایشگاه های فرهنگی- تاریخی و... استفاده کرد.