به گزارش کردپرس،  انستیتو میدل ایست فورم در گزارشی به بررسی کارنامه حکمرانی در اقلیم کردستان در سال ۲۰۲۵ پرداخته و با اشاره به تحولات سال گذشته در این منطقه،  چشم انداز آیندهاینمنطقهراترسیم کردهاست. 

اقلیم کردستان پس از انتخابات اکتبر ۲۰۲۴ تاکنون موفق به تشکیل دولت جدید نشده و عملاً تحت اداره یک دولت موقت قرار دارد. پارلمان اقلیم نیز از زمان پایان دوره قانونی خود در اکتبر ۲۰۲۲ عملاً از کار افتاده است؛ تمدید یک‌ساله فعالیت پارلمان در سال ۲۰۲۳ از سوی دادگاه فدرال عراق غیرقانونی اعلام شد و تمامی مصوبات آن دوره فاقد اعتبار حقوقی شناخته شدند.

بحران معیشت و فرسایش اعتماد عمومی

پرداخت نامنظم حقوق کارمندان دولت، از جمله معوق‌ماندن حقوق ماه اکتبر ۲۰۲۵، به یکی از نمادهای بحران حکمرانی در اقلیم تبدیل شده است. در مقابل، گزارش‌ها از ادامه سبک زندگی پرهزینه خانواده‌های حاکم و نخبگان وابسته به احزاب اصلی حکایت دارد. هرچند فساد همچنان گسترده است، اما اعتراضات عمومی نسبت به گذشته کاهش یافته و نوعی بی‌تفاوتی اجتماعی در حال شکل‌گیری است.

ناتوانی دولت در مدیریت بحران‌ها

عملکرد ضعیف دولت اقلیم در واکنش به سیل‌های اخیر، بار دیگر کمبود ظرفیت اجرایی را آشکار کرد. کمک‌های اضطراری نه از مسیر نهادهای رسمی، بلکه با فشار رسانه‌ها، فعالیت جامعه مدنی و کمک‌های خیریه خصوصی تأمین شد؛ مسئله‌ای که انتقادها از کارآمدی دولت را افزایش داد.

امنیت شکننده و درگیری‌های داخلی

تحولات امنیتی سال ۲۰۲۵ نیز نشان‌دهنده شکنندگی ساختار قدرت در اقلیم بود. درگیری نیروهای عشایری با نیروهای دولتی، اعتراضات خونین در اطراف پالایشگاه لاناز و حمله به میدان گازی کورمور، همگی ضعف پاسخ امنیتی دولت اقلیم را برجسته کردند. اختلاف میان حزب دموکرات کردستان و اتحادیه میهنی کردستان بر سر مدیریت میادین نفت و گاز، به‌ویژه پس از حملات اخیر، تشدید شده است.

نفت و گاز؛ محور قدرت نه توسعه

در اقلیم کردستان، زیرساخت‌های نفت و گاز بیش از آن‌که موتور توسعه اقتصادی باشند، به ابزار قدرت سیاسی تبدیل شده‌اند. کنترل مستقل اتحادیه میهنی بر میادین گازی، انگیزه این حزب برای هماهنگی با اربیل را کاهش داده و شکاف ساختاری میان دو حزب اصلی را عمیق‌تر کرده است.

روابط سرد با واشنگتن

در حالی که رهبران اقلیم خواستار دریافت تجهیزات ضدپهپادی از ایالات متحده برای حفاظت از زیرساخت‌های انرژی شده‌اند، تاکنون پاسخی از سوی واشنگتن دریافت نکرده‌اند؛ موضوعی که از کاهش صبر و تمایل آمریکا برای حمایت بی‌قیدوشرط از دولت اقلیم حکایت دارد.

بن‌بست اصلاحات پیشمرگه

برنامه‌های اصلاحی نیروهای پیشمرگه، که با حمایت ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا دنبال می‌شد، عملاً به نتیجه نرسیده است. نیروهای نظامی و اطلاعاتی اقلیم همچنان بر اساس خطوط حزبی سازمان‌دهی شده‌اند و اکنون بحث ایجاد دو نیروی منطقه‌ای مجزا در اربیل و سلیمانیه مطرح است؛ اقدامی که می‌تواند شکاف امنیتی را نهادینه کند.

رقابت‌های حزبی و خطر دوپارگی

مذاکرات میان حزب دموکرات کردستان و اتحادیه میهنی برای تشکیل دولت جدید به بن‌بست رسیده است. اختلاف بر سر وزارتخانه‌های کلیدی، به‌ویژه کشور و منابع طبیعی، تهدید تشکیل دولت اکثریت بدون اتحادیه میهنی و حتی احتمال شکل‌گیری یک حکمرانی جداگانه در سلیمانیه را افزایش داده است.

تشدید درگیری‌های نخبگانی

درگیری‌های درون‌حزبی نیز در سال ۲۰۲۵ تشدید شد. در سلیمانیه، بازداشت لاهور طالبانی شکاف‌های عمیق در رهبری اتحادیه میهنی را آشکار کرد. در مناطق تحت کنترل حزب دموکرات نیز نشانه‌هایی از رقابت جانشینی در خانواده بارزانی دیده می‌شود؛ رقابتی که می‌تواند در آینده ثبات داخلی حزب را به چالش بکشد.

نگاه متفاوت به بغداد

در سطح ملی، اتحادیه میهنی کردستان بغداد را به‌عنوان «عمق راهبردی» برای موازنه با اربیل می‌نگرد، در حالی که حزب دموکرات کردستان به‌دنبال ایفای نقش تعیین‌کننده‌تر در انتخاب رئیس‌جمهور آینده عراق است. این اختلاف رویکرد، شکاف‌های سیاسی کردها در بغداد را نیز بازتاب می‌دهد.

جمع‌بندی:

در مجموع، اقلیم کردستان عراق سال ۲۰۲۵ را با عملکرد غیرقابل قبول نهادها، اقتصادی شکننده، امنیتی ناپایدار و شکاف‌های سیاسی عمیق به پایان می‌برد. با توجه به تداوم اختلافات داخلی و نبود نشانه‌ای روشن از اصلاح ساختاری، چشم‌انداز سال ۲۰۲۶ نیز برای شهروندان اقلیم چندان امیدوارکننده به نظر نمی‌رسد. 

میدل ایستفورم