۱ فروردین ۱۴۰۱ - ۰۹:۵۴
ترجمه در کُردی کلهری / احمد بساطی

سرویس کرمانشاه _ احمد بساطی مترجم کتاب پایایسم و جریان ادبیات کُردی پیرامون موضوع ترجمه در ادبیات کُردی کلهری مطلبی به نگارش درآورده که در ادامه می خوانید:

خبرگزاری کردپرس _در صنعت ترجمه، خصوصا ترجمه فارسی به کُردی مترجم با چالشهایی روبرو است از جمله معانی متعدد یک کلمه، متن را با مشکلاتی مواجە می کند و معنای انتخابی برای یک کلمه می تواند به تمام متن آسیب برساند و پیام اشتباهی به مخاطب اراعه دهد‌.

سخت ترین متون برای ترجمه، متون تخصصی هستند زیرا مترجم باید ریزەکاری و ظرافت خاصی را در این زمینه انجام دهد و با حساسیت بالای رو به رو است. چرا که مباحث علمی و فرهنگی از طریق کتاب به جامعه تزریق می شوند و وجود مشکل در ترجمه نە تنها اعتبار مترجم را زیر سوال می برد بلکه موجب به اشتباه افتادن مخاطبان نیز می گردد.

در ترجمه متون تخصصی رساندن مفهومِ زبان اصلی متن باید بدرستی انجام شود، در این میان باید از گزینەهایی برای ترجمه استفاده شود که مفهوم آن متن به زبان مقابل بدرستی انتقال یابد. که این امر نیاز به اگاهی بالای مترجم از هر دو زبان دارد.

در بیشتر مواقع ترجمه واژە به واژه نمی تواند مفهوم اولیه را بدرستی به مخاطب انتقال دهد و مترجم گاها برای جستجوی واژگان به مشکل بر می خورد. چه بسا متن اولیه، یک متن تخصصی و علمی با دایرەای از واژگان خاص باشد که در میان فرهنگ لغت ترجمه ای برای آن نباشد در این مورد مترجم با دشوارهایی برای ترجمه مواجه است و ناچار اصل کلمه را باید در ترجمه بکار گیرد.

اما در زبان کُردی و فارسی که ریشه در یک زبان مادر دارند و کلمات تا حدودی از لحاظ ریشه به هم نزدیک هستند و حتی واژگان مشترک زیادی در هر دو زبان وجود دارد، دست مترجم در استفاده از واژگان یکسان باز است که خود به مترجم کمک می کند که به راحتی مفهوم مورد نظر را انتقال دهد.

از آنجایی که زبان کُردی دارای خُرده زبان ها و گویش های مختلفی است و بار معنایی واژگانشان نیز با هم تفاوت دارد، در ترجمه یک اثر بە زبان کُردی کلهری باید از همان ابتدا از یک الگو مشخص پیروی کرد. ترجمه یک متن تخصصی همانند متن داستان یا شعر نیست که بتوان از واژگان سایر گویشها در ترجمه استفاده کرد. هر چند این کار هم باعث می شود که مخاطب برای دریافت معنای متن دچار مشکل شود، اما در متون تخصصی کار سختر است و زبان کُردی که دارای زبان و خُرده زبانی هایی است هر کدام دامنه واژگان خود را دارا هستند و تنها یک سری واژگان مشترک وجود دارد که آن هم در بسیاری مواقع دچار تغییر واجی شده اند.

به همین خاطر در ترجمه کتاب پایایسم و جریان ادبیات کُردی سعی شده که حتی الامکان از واژگان کُردی کلهری استفاده شود و اگر معادل واژه ای فارسی در کُردی وجود نداشته از مترادف های آن کمک گرفته شود تا بتوان واژگانی که نزدیک‌ به آن کلمه هستند انتخاب شود. از طرفی در مکتب پایایسم که دارای تفکری فلسفی_ادبی است میثم رجبی به عنوان تئورسین این مکتب تلاش نموده واژگانی از زبان کُردی کلهری استخراج نماید که گاها از ترکیب دو یا چند واژه، واژه ای به وجود آمده است تا بتوان از طریق آن واژگان کلیدی این مکتب و بار مفهومی شان را بر آن بار نمود.

متاسفانه در زبان کُردی کلهری در حوزه ادبیات بیشتر شعر کار شده و شاعر نیز با تکیه بر دامنه واژگانی که در سر داشته قلم زده است و از لحاظ فلسفی در این زبان کاری انجام نگرفته تا اکنون کُردی کلهری دارای زمینه ای برای ترجمه متون فلسفی باشد. به همین خاطر مکتب پایایسم برای اراعه اصول خود در جاهایی ناچار شده که از ریشه یک سری کلمات دست به خلق واژگانی بزند تا بتواند اندیشه خود را در این زبان بیان نماید.

در مورد پیشینه ترجمه در کُردی کلهری کارهایی انجام شده از جمله ترجمه اشعار شاعران و نویسندگانی از داخل و خارج کشور و نیز بصورت محدود ترجمه متون تخصصی، اما تعداد این کارها انگشت شمار است و نمی توان بر مبنای این دست کارها گفته شود که ترجمه در این زبان روند خوب یا رو به رشدی دارد که علاوه بر کتابهای شعری که بصورت دو زبانه(کردی و فارسی) چاپ شدەاند میتوان اشارە کرد بە:
محمد مرادی نصاری
سمیه فلاحی
آیت نامداری
سعید عبادتیان
میثم خورانی
و...
البته موانع گفته شده در این زمینه بی تاثیر نبوده و همین باعث شده که افردای نتوانند به این سمت و سو سوق یابند. و حتی عدم استقبال از آثار ترجمه شده نیز که رمقی برای مترجم نمی گذارد از موانعی است که در سر راه ترجمه قرار گرفته است. .

ترجمه کتاب مذکور اولین ترجمه است که تلاش شده تا آنجا که ممکن است متکی بر کُردی کلهری باشد و کمتر از دیگر زبان ها و گویش های کُردی استفاده شود همچنین جز اولین ترجمه های متون تخصصی در کُردی کلهری نیز می باشد.بی تردید فرهنگ و ادب این دیار نیاز بیشتری به صنعت ترجمه دارد تا بتواند در مواجه با زبانهای دیگر توان خود را محک بزند.

کد خبر 29431

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha