به گزارش خبرنگار کردپرس، دارنده دیپلم افتخار از سازمان ملل متحد "یونسکو" و میزبان اردک سرسبز، سرحنایی، آنقوت، انواع غاز وحشی و تنجه است.

تالاب بین المللی «قوپی بابا علی» مهاباد و یکی از جاذبه های گردشگری استان را می گویم، تالابی که در کریدور مهاجرت پاییزی پرندگان قرار دارد و یکی از بهترین زیستگاه‌های مهم پرندگان آبزی و کنارآبزی و از تالاب‌های مهم این منطقه محسوب می‌شود و در کنوانسیون رامسر هم به ثبت رسیده است.

اما در بدعهدی و تبعیض، اکنون به کویری خشک و خالی تبدیل شده و میزبانان هر ساله اش در فصل پاییز که کُلُنی های چند صدتایی از پرندگان مهاجر، بومی آبزی و کنارآبزی بودند، امسال در خشکی این تالاب سرگردانند.

پیشتر نیز تهدید وضعیت زیستی این تالاب بین المللی در نبود حق آبه در خبرگزاری کردپرس و در گزارش (تهدید حیات تالاب بین المللی «قوپی باباعلی» مهاباد)، هشدار داده شده بود، اما تابستان امسال در نهایت کار خودش را کرد و حجم آب باقی مانده نیز تبخیر شد و اکنون رییس اداره حفاظت محیط زیست مهاباد، می گوید: «با کاهش بارش‌های پاییزه، تالاب بین‌المللی "قوپی باباعلی" این شهرستان خشک شد و احیای آن نیازمند ایجاد حق‌آبه از منابع آبی است».

این در حالی است که رییس سازمان محیط زیست کشور اواسط شهریور ماه در نشستی خبری اعلام کرده بود: «دیگر تالاب ها قربانی کمبود آب نخواهند شد».

عیسی کلانتری در این نشست اضافه کرد: «لایحه حفاظت از تالاب ها در مجلس قبلی تصویب شده و براساس آن، تامین حقابه تالاب ها مشخص و مقرر شد وزارت نیرو آن را تامین کند. خوشبختانه با اقدامات صورت گرفته تالاب ها دارند سر و سامان می گیرند».

به گفته کلانتری؛ بیش از ۷۰ تالاب بزرگ و نسبتا بزرگ داریم که تا یک سال گذشته هیچ گونه حقابه ای به آن ها تعلق نمی گرفت و وزارت نیرو خود را مقید به تامین آن نمی کرد و فقط با سیلاب سیراب می شدند اما بعد از تصویب این قانون سازمان حفاظت محیط زیست حقابه ۳۸ تالاب را مشخص و به وزارت نیرو اعلام کرد و این وزارتخانه سال گذشته برای اولین بار حقابه تالاب ها را به رسمیت شناخت که امیدواریم تا پایان دولت حقابه تمام تالاب ها متوسط به بالا تامین شود.

رییس سازمان محیط زیست کشور حتی تاکید کرد: «براساس این قانون اگر سالی با خشک سالی یا کمبود آب مواجه شویم سازمان ها و وزارتخانه های مرتبط حق ندارند حقابه تالاب را کم کنند و آن را به بخش شرب یا کشاورزی اختصاص دهند».

اما قضیه در آذربایجان غربی فرق می کند، این استان با وجود 30 تالاب به مساحت بیش از ۷۰ کیلومتر مربع، جزو استان‌های برتر در حوزه تالابی ایران است. از سویی دیگر 6 تالاب آذربایجان غربی در سایت رامسر ثبت شده و در ردیف تالاب‌های بین المللی قرار دارند که «دریاچه ارومیه»، تالاب «قوپی علی بابا» و «کانی برازان مهاباد»، «درگه سنگی»، «یادگارلو» و «حسنلو» نقده از این جمله اند و اما متاسفانه تالاب «یادگارلو» حدود دو دهه است، خشک شده است و «قوپی علی بابا» هم هر سال تابستان خشک می شود و این سیکل تهدید آمیز ادامه دارد.

در گذشته آب کشاورزی بعد از فصول کشاورزی در اختیار تالاب‌ها بود، اما در راستای سیاست های ستاد احیای دریاچه ارومیه، با مسدود کردن سر دهنه رودخانه‌ها و انهار، این حقابه به دریاچه ارومیه داده می‌شود و طی دو سال گذشته 2 تالاب «قوپی بابا علی» مهاباد و «قره گول» بوکان خشک شده اند و این موضوع در کنار مشکلات زیستی شکل گرفته تنوع گونه های گیاهی و جانوری در این سایت ها را نیز تهدید می کند.

داستان نبود حق آبه تالاب ها در آذربایجان غربی، تکراری است و این استان هیچ سهمی از لایحه حفاظت از تالاب ها که در مجلس به تصویب رسیده است، ندارد!

تامین حق‌آبه تالاب‌ها در اسناد بالادستی آمده و توسط مقام معظم رهبری نیز بر آن تاکید شده است. در برنامه ششم توسعه حق‌آبه‌های زیست محیطی ۱۱ میلیارد متر مکعب تعیین شده و در قانون حفاظت و مدیریت تالاب‌ها بیان شده که سازمان حفاظت محیط زیست موظف است میزان حق‌آبه تالاب‌ها را تعیین و آن‌ را به وزارت نیرو اعلام کند.

اما مدیریت مصرف آب و نحوه تعیین حق آبه تالاب های استانی با 6 تالاب بین المللی نشان از ضعف بزرگ مدیریت و برنامه ریزی در وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست کشور است.

پاییز سال گذشته خبرگزاری کردپرس نوشت؛ «شواهد نشان می دهد که طرح تعیین حق آبه ایی در کار نیست و به همان شیوه ایی که دریاچه ارومیه با نزولات جوی پر بار شد، تالاب ها نیز باید با نزولات آسمانی از خشکی رهایی یابند».

با گذشت یک سال از ارسال مطالعات طرح حقابه تالاب‌های آذربایجان غربی به وزارت نیرو، پیش بینی کردپرس درست از آب درآمد و هنوز هم مسئولان در آذربایجان غربی امیدواراند که این تخصیص در وزارت نیرو تصویب شود.

به گفته معاون فنی حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی؛ «در تابستان آب کافی به تالاب‌ها نمی‌رسد و سطح آب تالاب‌ها کاهش می‌یابد بنابراین ضرورت دارد وزارت نیرو حق آبه تالاب‌ها را در فصول گرم سال نیز تأمین کند». اما با گذشت یک ماه از پاییز هنوز هم خبری از حق آبه تالاب های استان نیست و دوباره مسئولان چشم امیدشان به نزولات جوی است!

تعلل یک ساله وزارت نیرو در تصویب حق آبه تالاب های آذربایجان غربی و خشک شدن تالاب بین المللی «قوپی بابا علی» مهاباد، علیرغم لایحه حفاظت از تالاب ها در مجلس شورای اسلامی، نشان می دهد که زور وزارت نیرو همچنان به سیاست های ستاد احیای دریاچه ارومیه نمی رسد و تالاب ها قربانی روند احیای دریاچه می شوند.

اکنون رییس اداره حفاظت محیط زیست مهاباد می گوید؛ «در سال‌های اخیر با توجه به اختصاص نیافتن حق‌آبه به تالاب بین المللی «قوپی بابا علی» مهاباد و کاهش آب زه‌کش‌ها و چشمه‌های منتهی به این تالاب، آب آن به شدت کاهش پیدا می‌کرد و با بارش باران پاییزی دوباره احیا می‌شد».

فاروق سخنور با اشاره به کاهش بارش های پاییزی در مهاباد از خشک شدن این تالاب بین المللی خبر داد و اضافه می کند: «در صورت احیا و تخصیص حق‌آبه به آن در فصل پاییز میزبان کُلُنی های پرندگان مهاجر و بومی آبزی و کنارآبزی خواهد بود».

اکنون که سومین تالاب استان هم خشک شد، بد نیست از هجدهمین کنفرانس ملی هیدرولیک ایران با عنوان «نقش سیلاب‌ها در روند احیای تالاب‌ها»، یادی شود که در آن، مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه گفته بود: «باید به تالاب‌ها توجه ویژه‌ای شود چرا که در صورت نرسیدن آب، آن‌ها می‌توانند به کانون‌های گرد و غبار تبدیل شوند. ما نباید ارزش کارکردی تالاب‌ها را به بهانه تولید زیر سوال ببریم!».

گزارش/ تانیا شعفی