به گزارش کردپرس، حزب دموکرات کردستان عراق در انتخابات اخیر پارلمانی عراق تنها یک بازیگر معمولی نبود؛ بلکه به نیرویی تعیینکننده تبدیل شد و بیش از ۹.۴ درصد آرای ملی را به دست آورد. با دریافت بیش از یکمیلیون و ۸۰ هزار رأی، این حزب بیشترین تعداد رأی خام را میان تمام احزاب کشور کسب کرد و جایگاه خود را بهعنوان بازیگر تعیین کننده در اقلیم کردستان و مناطق مورد منازعه تثبیت نمود. علاوه بر این، پنج نامزد سهمیه اقلیتها که از حمایت حزب دموکرات کردستان عراق برخوردار بودند نیز وارد پارلمان شدند و حضور این حزب را در بغداد پررنگتر کردند.
حزب دموکرات کردستان عراق با وجود عبور از مرز یکمیلیون رأی، تنها ۲۷ کرسی به دست آورد؛ در حالی که ائتلاف نخستوزیر محمد شیاع السودانی با ۱.۳۲ میلیون رأی توانست ۴۶ کرسی کسب کند. این اختلاف ناشی از سیستم انتخاباتی چندحوزهای عراق است که بهطور ساختاری به ضرر استانهای پرجمعیت یا با مشارکت بالایی مانند مناطق کردنشین عمل میکند.
میزان مشارکت در انتخابات به ۵۶ درصد رسید که ۱۳ درصد بیشتر از انتخابات ۲۰۲۱ بود که نشاندهنده بازگشت بخشی از مشارکتکنندگان و نیز کاهش نفوذ جریان مقتدی صدر است که خواستار تحریم انتخابات شده بود.
ریشههای صعود حزب دموکرات کردستان عراق
آرام ناصح، تحلیلگر سیاسی و عضو حزب دموکرات کردستان عراق در اربیل، در توضیح این عملکرد میگوید که جذابیت حزب ریشه در ارائه گفتمان ملیگرایانه و نقش آن بهعنوان «حامی قضیه کرد» دارد. به گفته او، حزب دموکرات کردستان عراق با تأکید بر مشروعیت تاریخی و حقوق جمعی کردها، توانسته رأیدهندگانی را جذب کند که حساسیت ملیگرایانه و هویتی دارند.
او همچنین به تمرکز حزب بر حکمرانی و توسعه زیرساختها اشاره میکند؛ مسائلی که به گفته او، صرفاً شعار نبود، بلکه در عمل برای شهروندان قابل مشاهده بود و به همین دلیل با استقبال رأیدهندگان مواجه شد. ساختار منسجم و متمرکز حزب دموکرات کردستان عراق نیز بهعنوان یک مزیت کلیدی معرفی شد؛ ساختاری که به تصمیمگیری سریع و اجرای دقیق کمک کرده است. ناصح همچنین به کاریزمای مسعود بارزانی اشاره میکند که همچنان نقشی تعیینکننده در وفاداری حزبی دارد.
پیام انتخاباتی حزب دموکرات کردستان عراق
در کارزار انتخاباتی، حزب دموکرات کردستان عراق بر اجرای کامل قانون اساسی عراق، بهویژه اصول مرتبط با فدرالیسم و خودگردانی کردها تأکید داشت. این پیام، در میان رأیدهندگانی که معتقدند وعدههای قانونی سالها به تعویق افتاده، بازتاب گستردهای یافت. این حزب تلاش کرد خود را حامی موازنه قانون اساسی و مدافع حقوق کردها در چارچوب ساختار فدرالی عراق معرفی کند.
حزب دموکرات کردستان عراق همچنین توانست از جوامع ترکمان، مسیحی و ایزدی نیز حمایت کسب کند و همین امر پایگاه آن را فراتر از رأی سنتی کردها گسترش داد.
پیامدهای سیاسی برای اربیل و بغداد
این نتایج بدون شک موقعیت حزب دموکرات کردستان عراق را در مذاکرات مربوط به تشکیل کابینه جدید اقلیم کردستان تقویت میکند. اما اثرات آن تنها به اربیل محدود نمیشود. در بغداد، حزب دموکرات کردستان عراق اکنون در میان سه بلوک بزرگ پارلمان قرار گرفته و ممکن است بار دیگر برای به دست آوردن مقام ریاستجمهوری عراق—که از سال ۲۰۰۳ معمولاً در اختیار اتحادیه میهنی کردستان بوده—قد علم کند.
همچنین مذاکرات برای تشکیل دولت فدرال، فضای جدیدی برای چانهزنی میان حزب دموکرات کردستان عراق و اتحادیه میهنی کردستان ایجاد میکند، بهخصوص درباره مسائل حساسی چون سهمیه وزارتخانهها، بودجه، و مدیریت نفت. قدرتگیری کردها در سطح ملی میتواند به تغییراتی در ساختار قدرت در داخل اقلیم نیز منجر شود.
چالشها و فرصتها
سیاست عراق همیشه بر پایه موازنهای شکننده میان دولت مرکزی، اقلیم کردستان و مجموعهای از بازیگران فرقهای و جناحی شکل گرفته است. از اینرو، موفقیت انتخاباتی حزب دموکرات کردستان عراق تنها یک تحول منطقهای نیست، بلکه نشانهای از جابهجایی در خطوط گسل سیاست عراق پس از صدام است.
اکنون نخستوزیر با یک بلوک کرد قدرتمند روبهروست که میتواند امتیازگیری کند یا ساختار سیاسی موجود را به چالش بکشد. افزایش قدرت بارزانیها احتمالاً مناقشات پیرامون درآمدهای نفتی، خودمختاری در قراردادهای انرژی و حتی بحث دیرینه استقلال را دوباره به جریان خواهد انداخت.
اما این صعود همراه با توقعات جدیدی است. در داخل اقلیم کردستان، حامیان و منتقدان حزب دموکرات کردستان عراق منتظرند ببینند آیا این حزب میتواند رأی بالا را به حکمرانی مؤثر، ثبات اقتصادی و همکاری بینکردی تبدیل کند یا خیر. مشکلاتی مانند شکنندگی مالی، ضعف شفافیت، و مطالبات نسل جوان همچنان پابرجاست.
منتقدان نیز خواهند دید که آیا حزب دموکرات کردستان عراق از این فرصت برای تحکیم قدرت نهادی خود بهره میبرد یا برای ایجاد یک ساختار مشارکتی و مبتنی بر قواعد روشن گام برمیدارد. در بغداد نیز موفقیت حزب در نهایت به نتایج مذاکرات بستگی دارد؛ اینکه تا چه اندازه بتواند توافقهای پایدار درباره نفت، بودجه و پرداخت حقوق کارمندان اقلیم به دست بیاورد.
در مقابل، امکان تداوم چرخه آشنای بنبست سیاسی، رقابتهای درون شیعی، تشتت سنیها و مداخله بازیگران خارجی همچنان وجود دارد. میان این دو مسیر، آزمون واقعی این است که آیا پیروزی حزب دموکرات کردستان عراق یک نقطه عطف در سیاست عراق خواهد شد یا صرفاً فصل تازهای از همان تجربه سیاسی معمول کشور.
اینترنشنال پالسی دایجست
نظر شما