به گزارش کردپرس، مظلوم عبدی، اخیراً اعلام کرده است که هرچند ماه‌ها اختلافات وجود داشت، اما ادغام نیروهای کردی در ارتش ملی جدید سوریه «قریب‌الوقوع» است و گفت‌وگوها با دولت دمشق پیشرفت داشته‌ است. این ادغام احتمالی پیرو توافقی است که در ۱۰ مارس بین SDF و دولت سوریه امضا شده و هدف آن ایجاد چارچوبی برای درهم‌آمدن نیروهای کردی در ارتش سوریه بود.

با این حال، مذاکرات بر سر مسائل کلیدی متوقف شده‌، به‌ویژه بر سر استقلال یگان‌های کرد در درون نیروهای مسلح و کنترل قلمرو در استان‌های غنی از منابع مانند دیرالزور، رقه و حسکه.

دیدار مظلوم عبدی فرماندهٔ نظامی نیروهای دموکراتیک سوریه سوریه، و احمد الشرع، رئیس دولت موقت سوریه در دمشق پس از درگیری‌هایی میان نیروهای امنیتی محلی کردی و نیروهای دولتی در محله‌های عمدتاً کردیِ شیخ مقصود و اشرفیه در حلب صورت گرفت. در مناطق دیگر هم رویارویی‌هایی میان SDF تحت حمایت آمریکا و ارتش سوریه رخ داد. این درگیری‌ها که اوایل اکتبر آغاز شد، بار دیگر تردیدها را نسبت به آیندهٔ کردها در سوریه — گروهی که سال‌ها در مبارزه با داعش نقش محوری داشتند — دامن زد.

اگرچه اکنون یک «آتش‌بس فراگیر» برقرار شده و تنش‌ها کاهش یافته است، اما وضعیت همچنان ناپایدار است. آتش‌بس راه‌های دسترسی به مناطق تحت تأثیر را باز کرده، اما هنوز هیچ توافقی پایدار یا حل نهایی‌ای برای نیروهای کرد حاصل نشده است.

محاصرهٔ شیخ مقصود و اشرفیه

تنش‌ها در ۶ اکتبر در محله‌های شیخ مقصود و اشرفیهٔ حلب که از سال ۲۰۱۵ تحت کنترل SDF بوده‌اند، بالا گرفت زیرا نیروهای دولتی این دو محله را محاصره کردند. این مناطق عمدتاً کردی، که حدوداً ۴۰۰۰۰۰ نفر جمعیت دارند، تحت ترس دائمی از حملات احتمالی دمشق و تهدید مداوم نیروهای تحت حمایت ترکیه قرار دارند.

دولت سوریه از طریق نیروهای امنیت، واحدهای کردی را متهم کرد که ابتدا در شهر نزدیک دیرحافر شلیک کرده‌اند و همین باعث تشدید سریع اوضاع شد. دمشق واکنش شدیدی نشان داد و تانک، منورها و نیروهایی را مستقر کرد تا همهٔ دسترسی‌ها به محله‌ها را ببندد.

به‌زودی شلیک گلوله آغاز شد و ساکنان را در میانهٔ درگیری‌های شدید گرفتار کرد. پس از چند ساعت، هیأتی کردی به دمشق سفر کرد تا دور جدیدی از مذاکرات را آغاز کند؛ مذاکراتی که شرط نخست آن برقراری آتش‌بس بود.

توافق ادغام SDF و ارتش سوریه

مذاکرات مجدد با هدف احیای توافق ۱۰ مارس انجام شد که پیشنهاد ادغام SDF در ارتش سوریه را مطرح کرده بود. هرچند عبدی مذاکرات را «مثبت» توصیف کرد و گفته است ادغام اجتناب‌ناپذیر است، روند ادغام با موانع بزرگی روبه‌رو بوده است.

نقطهٔ اصطکاک اصلی این است که SDF خواستار آن است که یگان‌های رزمی‌اش درجه‌ای از خودمختاری را حفظ کنند — خواسته‌ای که دولت سوریه با آن مخالفت دارد و خواهان یکپارچگی کامل تحت فرماندهی مرکزی است. عبدی تأکید کرده که در حالی که SDF آمادگی ادغام را دارد، این ادغام نباید به معنای برچیدن ساختارها یا رهبری داخلی آن باشد. برای نیروهای کردی، از دست دادن کنترل قلمرو و آزادی عملی که در جریان مبارزه با داعش و علیه شبه‌نظامیان تحت حمایت ترکیه به‌دست آمده همچنان جای نگرانی دارد.

علاوه بر این، توافق اولیه با دوره‌ای از تشدید تنش‌ها همراه شد که تا حدودی به این واقعیت مربوط بود که SDF هیچ نمایندگی رسمی‌ در دولت انتقالی سوریه ندارد. به‌جای انحلال، SDF می‌خواهد به‌عنوان یک بلوک منسجم وارد شود — امری که سؤالاتی دربارهٔ تعامل آن‌ها با سایر جناح‌های ارتش سوریه، به‌ویژه آن‌هایی که با منافع ترکیه یا شبه‌نظامیان اسلام‌گرا همسو هستند، برمی‌انگیزد.

واحدهای مدافع خلق (ی‌پ‌گ)، شاخهٔ سوری حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک)، به‌ویژه بر حفظ خودمختاری تأکید دارند، در مقابل جریانی در SDF که به‌سمت ادغام تمایل دارد.

زنان مسلح کرد: چالشی برای ارتش مردسالار سوریه

یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های SDF حضور قدرتمند زنان،به‌ویژه در میان نیروهای ی‌پ‌گ است. این زنان مبارز در جنگ علیه داعش برجسته شدند و حاضر نیستند از مواضع خود عقب‌نشینی کنند.

در ارتشی سوریه که همواره مردسالار و محافظه‌کار بوده، مشخص نیست عناصر افراطی‌تر چگونه به ادغام زنان در نقش‌های رزمی و رهبری واکنش خواهند داد. فرماندهان نظامی سوریه، به‌ویژه آن‌هایی که با جناح‌های افراطی مرتبط‌اند، ممکن است حضور زنان را تهدیدی علیه ارزش‌های سنتی تلقی کنند. این پویش، ادغام را پیچیده‌تر می‌سازد، چرا که جنگجویان زن جزئی اساسی از ساختار کردی هستند و نقش تعیین‌کننده‌ای در عملیات‌ها ایفا می‌کنند.

نفوذ ترکیه و نقش بازیگران خارجی

مسئلهٔ ادغام به‌طور تنگاتنگی با موضع ترکیه پیوند خورده است. از آغاز بحران، ترکیه SDF را به‌دلیل روابطش با پ‌ک‌ک تهدیدی برای امنیت ملی خود می‌داند. حضور نیروهای کردی در شمال‌شرق سوریه منبع مداوم تنش بین دمشق و آنکارا بوده است. ترکیه پیش‌تر چندین عملیات نظامی در خاک سوریه انجام داده و چندین پایگاه در آنجا برپا داشته است.

آنکارا هشدار داده است که اگر SDF تا ضرب‌الاجل دسامبر ادغام را نپذیرد، دست به اقدام نظامی خواهد زد. رجب طیب اردوغان بارها گفته است که عدم ادغام کامل می‌تواند توجیهی برای مداخله نظامی باشد. این تهدید نزدیک ممکن است SDF را به تقویت خواسته‌هایش برای خودگردانی وادار کند تا از مصالحهٔ کامل خودداری کند.

در همین حال، ایالات متحده نقشی کلیدی اما محدود در پیشبرد مذاکرات دارد. با وجود اینکه واشینگتن متحد اصلی SDF در مبارزه با داعش بوده، از ایدهٔ بازگرداندن شمال‌شرق تحت کنترل دمشق حمایت می‌کند — امری که محدودیت حمایت آمریکا از آرمان‌های کردها را نشان می‌دهد.

مسیر شکننده بازسازی سوریه

سوریه همچنان یکی از پیچیده‌ترین حوزه‌های درگیری در جهان است. در این خلأ پساجنگ، چشم‌انداز یک راه‌حل سیاسی پایدار دور به‌نظر می‌رسد. تنش سیاسی و نظامی در شمال‌شرق سوریه چالش‌های گسترده‌تری را در فرایند بازسازی کشور برجسته می‌کند.

در حالی که برخی جناح‌های سوری — از جمله کردها — بر تمرکززدایی و خودمختاری اصرار دارند، دولت مرکزی تحت رهبری احمد الشرع، که از سوی قبایل عرب در شمال‌شرق حمایت می‌شود، همچنان به‌طور قاطع با واگذاری کنترل مناطق خودگردان کردی مخالفت دارد. سرنوشت بیش از ۱۲٬۰۰۰ زندانی داعش و تضمین حقوق اقلیت‌ها، از جمله کردها، همچنان حل‌نشده باقی مانده که اجرای هرگونه توافق را پیچیده‌تر می‌کند.

علاوه بر این، بازیگران خارجی — از جمله ایالات متحده، کشورهای اروپایی، ترکیه و کشورهای خلیج فارس — هر یک با دستورکارهای خود در شکل‌دهی به وضعیت دخیلند. این مداخلهٔ خارجی نه‌تنها روند صلح را مبهم می‌سازد، بلکه در صورت عدم دستیابی به توافق رضایت‌بخش می‌تواند جنگ را طولانی‌تر کند.

وضعیت در سوریه همچنان شکننده است. تنش‌های میان SDF و دولت دمشق، درگیری‌ها در حلب، تهدید قریب‌الوقوع مداخلهٔ ترکیه و ادغام نامشخص نیروهای کردی در ارتش ملی، همگی مسائل محوری‌ای هستند که آیندهٔ سوریه را شکل خواهند داد. ادغام کردها در ارتش سوریه می‌تواند نقطهٔ عطفی در بازسازی کشور باشد — اما موانع بسیاری بر سر راه یک راه‌حل پایدار وجود دارد. آغاز هر بحران جدید یادآور این است که سوریه تا چه اندازه می‌تواند سریعاً به جنگ تمام‌عیار بازگردد

نشریه دراج