کردپرس
در حالی که عراق در آستانه انتخابات پارلمانی ۲۰۲۵ قرار دارد، خیابانها و شهرها با حجمی بیسابقه از تبلیغات انتخاباتی پوشانده شده است؛ اما زیر این ظاهر پرشور، فضایی از بیاعتمادی، تحریم جریانهای اثرگذار و نقش پررنگ پول و قدرت اقتصادی شکل گرفته که میتواند ترکیب و کارکرد مجلس آینده را بهطور جدی تحت تأثیر قرار دهد.
شور تبلیغاتی بیسابقه در شهرها
گزارشهای میدانی خبرنگاران کردپرس از بغداد، کرکوک، موصل، اربیل و سلیمانیه نشان میدهد که حجم و تراکم پوسترها و بنرهای تبلیغاتی در انتخابات ۲۰۲۵ عراق در تاریخ سیاسی این کشور کمسابقه است. تصاویر تکراری و متنوع نامزدها در ابعاد مختلف، چهرۀ خیابانها و حتی روستاها را دگرگون کرده است. فعالان سیاسی معتقدند که همزمان با این موج تبلیغاتی میدانی، شبکههای اجتماعی نیز به ابزار اصلی رقابت احزاب و نامزدها تبدیل شدهاند.
مردم: تماشاگران بیاعتماد
با وجود این فضای پررنگ تبلیغاتی، استقبال عمومی از انتخابات تا لحظۀ تنظیم این گزارش بسیار پایین است. تحریم جریان صدر در بغداد، برخی احزاب کردستانی و شماری از نهادهای مدنی و شخصیتهای مستقل، چشمانداز مشارکت بالا را تیره کرده است. خالد نعمان، کاسب خیابان شورجه بغداد میگوید: «تنور مجلس برای ما گرم نمیشود، اما همین فروش ابزار تبلیغاتی و غذای سفارشی چندروزه، بازار ما را تکان میدهد.» در کرکوک، مولود قادر، فروشنده محلی، از «نشاط مقطعی» سخن میگوید اما تأکید دارد که ازدحام کارگران ستادهای انتخاباتی زندگی روزمره را مختل کرده است. اکرم خلیل، استاد دانشگاه نینوا در موصل نیز با ناامیدی میگوید: «این هم میگذرد، اما امیدی به اصلاح ساختار اقتصادی و رفع فساد وجود ندارد.» نقش پررنگ ثروت و کمپانیها در لایههای عمیقتر این انتخابات، ثروت و سرمایه بیش از هر عامل دیگری نقشآفرینی میکند. دارا قادر شاکر، فعال اقتصادی در اربیل، فضای انتخاباتی را «میدان رقابت احزاب غالب» میداند و میگوید: «از همین حالا بنر احزاب رقیب شبانه پاره میشود. در مجلس هم هدف نمایندگی کردها نیست؛ هر حزب فقط به دنبال تثبیت موقعیت خود است.»
معاون یکی از احزاب سکولار و قدیمی عراق در گفتوگو با کردپرس انتخابات ۲۰۲۵ را «افسد و افشلترین انتخابات دو دهه اخیر» توصیف کرده و میگوید: «اکثریت نامزدها تاجر و فعال اقتصادی هستند؛ از ۱۰۰ تصویر انتخاباتی در یک لیست، تنها ۵ تصویر مربوط به استادان دانشگاه بود.» به گفته او و چند فعال سیاسی دیگر، پولهای کلان تعیینکننده نتیجهاند؛ حتی گزارشهایی از خرید ۵ هزار رأی به ارزش ۵ میلیون دلار منتشر شده است. نامزدهای پیشتاز بیش از آنکه نمایندگان سیاسی باشند، نمایندگان شرکتها و کمپانیهای بزرگ اقتصادیاند و پیشبینی میشود مجلس آینده عراق بهعنوان «مجلس تجار» شناخته شود.
وضعیت ویژه اقلیم کردستان
در شهرهای اقلیم کردستان، فضای امنیتی بر انتخابات سایه انداخته است. احزاب عمده فعالیت نامزدهای رقیب را بهدقت زیر نظر دارند و در برخی موارد برای کسب امتیاز سیاسی در مجلس آینده، وارد معاملات اقتصادی با نامزدهای پیروز شدهاند. این در حالی است که با گذشت نزدیک به یک سال از انتخابات پارلمان اقلیم، نه مجلس تشکیل شده و نه کابینۀ جدید روی کار آمده است؛ اختلافات بودجهای و پرداخت حقوق کارمندان نیز تشدید شده و نارضایتی عمومی را افزایش داده است. ناظران سیاسی میگویند برخی کشورهای منطقه با هدف گسترش نفوذ اقتصادی و افزایش سهم خود از بازار عراق، در عرصه سیاسی انتخابات فعال شدهاند. این مداخلات خارجی، در کنار سیطرۀ سرمایهداران داخلی، شکل و محتوای رقابتهای انتخاباتی را تغییر داده است. در حالی که تنور تبلیغات انتخاباتی ۲۰۲۵ عراق داغتر از همیشه است، واقعیت میدانی چیز دیگری میگوید: شور تبلیغاتی بدون مشارکت مردمی، بیاعتمادی گسترده، تسلط پول و اقتصاد بر سیاست و فضای امنیتی در اقلیم کردستان تصویری چندلایه و نگرانکننده از انتخابات پیش رو ترسیم میکند. تحریم جریانهای اثرگذار، حضور کمرنگ نخبگان مستقل، و سلطۀ مالی احزاب و سرمایهداران میتواند مجلس آینده را بیش از هر زمان دیگر به نهادی اقتصادی ـ نه سیاسی ـ بدل کند.
مجموعه نشانهها از جمله افت مداوم مشارکت مردمی، تحریم جریانهای اثرگذار، غلبۀ سرمایه و تضعیف نقش نیروهای نخبه و مستقل، حکایت از آن دارد که انتخابات ۲۰۲۵ عراق ممکن است مسیر تشکیل دولت را با چالشهای پیچیدهتری نسبت به دورههای گذشته مواجه سازد. در صورت شکلگیری پارلمانی با ترکیب غالب نیروهای اقتصادی و حزبی، احتمال تداوم بنبست سیاسی در بغداد افزایش مییابد؛ بنبستی که میتواند بر روند بودجهریزی، پرداخت حقوق اقلیم و روابط بغداد–اربیل سایه بیفکند. به این ترتیب، نهتنها فرایند تشکیل دولت آینده طولانیتر خواهد شد، بلکه تعادل قدرت میان مرکز و اقلیم نیز بیش از گذشته در معرض چانهزنیهای اقتصادی و سیاسی قرار خواهد گرفت.
نظر شما