به گزارش کرد پرس، در گفت وگویی تلویزیونی، رسول شیخی زاده نماینده مردم شهرستان های قروه و دهگلان در مجلس شورای اسلامی و مهدی سیفی باغی خانی معاون امور معادن اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان کردستان، هر یک از زاویه ای به موضوع نگاه کردند؛ اما هر دو بر یک نکته توافق داشتند: «سهم مناطق معدنی از فعالیت معادن، با واقعیت فاصله دارد».

قانون معادن به نفع بهره بردار است

شیخی زاده با انتقاد از ساختار قانونی موجود، گفت: قانون فعلی معدن یک طرفه و به نفع بهره بردار است؛ سهم مردم در آن دیده نشده و دولت حقوق دولتی را کامل از معدن دار می گیرد، اما ۱۵ درصدی که باید به مناطق دارای معدن بازگردد یا نمی رسد یا دیر می رسد و این قانون باید اصلاح شود.

به گفته وی، طرح اصلاح قانون در مجلس در جریان است اما هنوز از کمیسیون صنایع خارج نشده است.

نماینده مردم شهرستان های قروه و دهگلان در مجلس شورای اسلامی، عملکرد برخی معدن داران را ظالمانه توصیف کرد و افزود: راه ها، زمین های کشاورزی و حتی منابع طبیعی تخریب می شود؛ نه نظارت مؤثر هست، نه وجدان کاری؛ جاده هایی با هزینه معادن ساخته شده که امروز از مسیرهای خاکی هم بدترند.

شیخی زاده جاده سریش آباد ـ دیارک را مثال زد که با هزینه معادن ساخته شد اما اکنون تراکتور هم به سختی از آن عبور می کند.

قانون اجرا نمی شود و مردم تاوان می دهند

 وی یادآوری کرد که طبق قانون بودجه، تا یک درصد از فروش معادن باید برای رفع آسیب های محیطی و عمرانی هزینه شود: این یک درصد قانون است، لطف نیست؛ اما اجرا نمی شود؛ چرا کسی از معدن دار مطالبه نمی کند؟

نماینده مردم شهرستان های قروه و دهگلان در مجلس شورای اسلامی سپس به مشکلات مشخص روستا پرداخت و اظهار کرد: نبود شبکه آب شرب، نبود جاده مناسب، اجرا نشدن طرح هادی، وضعیت نامناسب فاضلاب و آلودگی ناشی از معدن از مهمترین این مشکلات است.

شیخی زاده اعلام کرد که ۲ میلیارد تومان از محل توازن برای اجرای شبکه آب شرب اختصاص داده و در حوزه راه نیز برنامه ریزی شده که سال ۱۴۰۵ پایان راه های روستایی غیرآسفالته در دهگلان باشد.

وی با خطاب قرار دادن مسئولان و معدن داران، بیان کرد: حداقل مسیرهایی را که خراب کرده اید درست کنید، من ۲۴ ساعته در خدمت مردم هستم و هر هفته جلسه بگذارید؛ بهره بردار، فرماندار، شورا و دهیار؛ باید پاسخگو باشند.

توضیحات معاون معادن: معادن پرداخت کرده اند، اما دولت بازنگردانده است

در سوی دیگر بحث، مهدی سیفی باغی خانی معاون امور معادن، با تأکید بر اینکه معادن به تکالیف قانونی خود عمل کرده اند، گفت: معادن ۱۰۰ درصد حقوق دولتی را پرداخت کرده اند.

سیفی باغی خانی توضیح داد: ۱۵ درصد حقوق دولتی باید به استان برگردد و در مناطق معدنی هزینه شود؛ معادن ۱۰۰ درصد حقوق دولتی را پرداخت می کنند؛ اما بازگشت این پول از خزانه کامل نبوده و تأخیر داشته است.

وی این تأخیر را کم کاری دولت مرکز دانست و گفت که باید سازمان برنامه و بودجه تخصیص ها را به استان بازگرداند.

به گفته معاون امور معادن اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان کردستان، هر مقدار از مبالغ بازگردانده شده تا امروز عمدتاً صرف ایجاد زیرساخت هایی مانند راه شده است.

ظرفیت ۶۰۰ میلیارد تومانی که هنوز روی زمین مانده

سیفی باغی خانی ادامه داد: در سفر وزیر و رئیس جمهور، تخصیص ۶۰۰ میلیارد تومان برای زیرساخت های معدنی مصوب شده و با پیگیری نمایندگان، از جمله آقای شیخی زاده، قابل تحقق است.

وی با اشاره به اینکه در قانون معادن مسئولیت اجتماعی پیش بینی نشده است، گفت: مسئولیت اجتماعی قانون نانوشته است، اما اغلب بهره برداران پای کار بوده اند و در مسیر یخی کمال نیز ۵ کیلومتر جاده، زیرسازی، اصلاح مسیر و پل سازی توسط خود بهره بردار انجام شده است.

معاون امور معادن اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان کردستان تأکید کرد که موضوع یک درصد، تحت عنوان ماده ۴۸ قانون برنامه در حال طی فرآیند قانونی است و یادآور شد: بخشی از موارد بررسی و تصویب اولیه شده و در انتظار تشکیل شورای معادن استان هستیم تا از محل یک درصد، هزینه کرد برای اخی کمال انجام شود.

سیفی باغی خانی گفت: هر زمان نماینده محترم صلاح بدانند، آماده برگزاری جلسه، بازدید میدانی و پیگیری مشکلات مردم هستیم.

اخی کمال؛ روستایی گرفتار میان قانون ناتمام و نظارت ناتوان

با کنار هم قرار دادن سخنان دو طرف، یک نکته روشن می شود که مردم اخی کمال میان دوگانه ای گرفتار شده اند؛ قانون ناقص و اجرای ناقص تر؛ قانون سهم واقعی مردم را تضمین نمی کند؛ دولت سهم ناچیز قانونی را نیز کامل بازنمی گرداند.

معدن داران بخشی از مسئولیت اجتماعی را انجام می دهند، اما اثر آن با تخریب های گسترده تناسب ندارد و در نهایت، نظارت محلی به اندازه ای قوی نیست که همه را به پاسخ گویی وادار کند.

در چنین شرایطی، توسعه روستاهایی چون اخی کمال به تصمیم ها و پیگیری هایی وابسته است که تا امروز یا به تعویق افتاده یا ناکافی بوده است و مردم همچنان چشم انتظارند؛ چشم انتظار اینکه «سایه معدن» روزی برای آن ها به جای گردوغبار، سایه توسعه باشد.