کردپرس - ایلام، با تمام ظرفیت‌های فرهنگی، تاریخی و طبیعی‌اش، هنوز در طراحی شهری برای کودکان عقب مانده است. این عقب‌ماندگی نه فقط در نمادها، بلکه در شاخص‌های عینی قابل مشاهده است: سرانه فضای سبز و بازی برای کودکان در ایلام تنها ۲.۵ متر مربع است، در حالی که استاندارد مطلوب جهانی بیش از ۹ متر مربع است. پیاده‌روها اغلب باریک، ناایمن و غیرقابل استفاده برای کودکان و والدین با کالسکه‌اند. خیابان‌ها ماشین‌محور طراحی شده‌اند و اولویت با سرعت و عبور خودروهاست، نه با ایمنی و آرامش عابران خردسال.

از سوی دیگر، شهربازی‌های موجود در استان فاقد تأییدیه‌های استاندارد هستند؛ فضایی که قرار است محل شادی و رشد کودک باشد، گاه به تهدیدی برای سلامت او تبدیل می‌شود. این وضعیت، به‌ویژه در شهرهایی که در مسیر اربعین قرار دارند، نگران‌کننده‌تر است. حضور هزاران کودک در این مسیر، چه به‌عنوان زائر، چه به‌عنوان ساکن، ایجاب می‌کند که فضاهای شهری نه فقط برای بزرگسالان، بلکه برای کودکان نیز امن، قابل دسترس و شاد باشند.

در چنین شرایطی، دستورالعمل ۶۹ بندی «شهر دوستدار کودک» که توسط سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها تدوین شده، می‌تواند نقطه آغاز یک تحول باشد. این دستورالعمل، مجموعه‌ای از الزامات اجرایی است که شهرداری‌ها را موظف می‌کند به ایمن‌سازی مسیرهای مدرسه، طراحی فضاهای بازی، ایجاد خانه‌های اسباب‌بازی، و توسعه خدمات رفاهی ویژه کودکان بپردازند. اما اجرای این دستورالعمل در ایلام، نیازمند چیزی فراتر از ابلاغ اداری است: نیازمند تغییر نگاه، اراده سیاسی، و مشارکت اجتماعی است.

از منظر کارشناسی، شهر دوستدار کودک یعنی شهری که در آن طراحی شهری، حمل‌ونقل، خدمات عمومی، و برنامه‌ریزی فرهنگی با در نظر گرفتن نیازهای جسمی، روانی و اجتماعی کودکان انجام می‌شود. این شهر، انسان‌محور است نه ماشین‌محور؛ مشارکت‌پذیر است نه سلسله‌مراتبی؛ و در آن، کودکان نه فقط دریافت‌کننده خدمات، بلکه مشارکت‌کننده در تصمیم‌سازی‌اند.

شهرداری‌های استان ایلام، به‌ویژه در شهرهای مسیر اربعین، باید این دستورالعمل را به‌عنوان یک سند راهبردی تلقی کنند. این نه یک پروژه تزئینی، بلکه بخشی از عدالت شهری است. کودکان، به‌عنوان آسیب‌پذیرترین گروه شهروندی، حق دارند در شهری زندگی کنند که برای رشد، بازی، یادگیری و مشارکت طراحی شده باشد.

اکنون زمان آن رسیده که در ایلام، این بحث را آغاز کنیم. از معاونت عمرانی تا شهرداری‌ها، از رسانه‌ها تا فعالان مدنی، همه باید این پرسش را جدی بگیرند: «چگونه می‌توانیم دوست کودکان باشیم؟» این یادداشت، دعوتی است به گفت‌وگو، به اقدام، و به ساختن شهری که کودکان در آن نه فقط زندگی کنند، بلکه بخندند، بازی کنند و آینده را بسازند.