به گزارش کُرد پرس، 18 ماه از آغاز عملیات اجرایی طرح جامع گمرک پرویزخان می گذرد. در مراسمی که در صبح روز چهارشنبه 8 اسفندماه 97 با حضور مهدی میراشرفی، رییس کل گمرک کشور برگزار گردید؛ به شکل رسمی اعلام شد فاز اول این پروژه قرار است 18 ماهه به اتمام برسد و بلافاصله عملیات اجرایی فاز دوم آن آغاز شود. اما برخلاف وعده ها، این پروژه تا ابتدای شهریورماه 99 ، تنها از حدود 20 درصد پیشرفت فیزیکی برخورار است و در واقع اگر با همین سرعت پیش برود احتمالا در 1403 به بهره برداری می رسد و تکمیل فاز دوم آن نیز تا 1408 به درازا می کشد. بدیهی است تداوم چنین وضعیتی، موجب کُندشدن روند مبادلات با کشور عراق، آن هم در این شرایط حساس تحریم های اقتصادی خواهد شد.

«پرویزخان» فعال ترین مرز کشور

مرز «پرویزخان» در اواخر سال 1376 و با توافق مشترک میان ایران و مقامات اتحادیه میهنی اقلیم کردستان، فعالیت های خود را آغاز کرد. با اینکه پرویزخان چند سالی دیرتر از مرزهای «سیران بند بانه»، «باشماق مریوان»، «تمرچین پیرانشهر»، «شیخ صالح ثلاث باباجانی» و «شوشمی پاوه» آغاز به کار کرد ولی به دلیل برخورداری از موقعیت جغرافیایی ممتاز و دسترسی به راه های مبادلاتی مناسب، خیلی سریع تبدیل به یک پایانه تجاری بسیار پررونق بین دو کشور ایران و عراق شد. فاصله گمرک پرویزخان تا شهر سلیمانیه عراق تنها 150 کیلومتر است که این مسافت، 10 کیلومتر نزدیکتر از «سیرانبند بانه» و 20 کیلومتر طولانی تر از «باشماق مریوان» است.

پرویزخان همچنین چندین سال متوالی است که جایگاه نخست صادرات غیرنفتی به عراق را از آن خود کرده است و به طور میانگین، و در دو سال اخیر به طور میانگین، روزانه 800 تا 1000 دستگاه كامیون و تریلی حامل کالاهای صادراتی شامل مصالح ساختمانی، مواد غذایی و خوراكی، لبنیات، میوه و تره بار و شیشه جام از طریق این پایانه مرزی به اقلیم کردستان صادر شده است.

دکتر باباخانی مدیرکل اقتصادی استانداری درباره فعالیت های تجاری این مرز گفت: «در دوران اوج بحران کرونا فعالیت تمامی مرزهای همجوار با بخش عربی و اغلب مرزهای همجوار با اقلیم کردستان متوقف شد ولی پرویزخان در طول این ایام حتی در روزهای تعطیل هم فعال بود».

همچنین مرز پرویزخان نقش بسیار مهمی در اقتصاد مردم منطقه بازی می کند و معیشت حدود 5 هزار نفر در قالب بازرگان، راننده، خدمات دهنده و کارگر کاملا وابسته به رونق تجاری این پایانه مرزی است.

زیرساخت نامناسب مانع توسعه فعالیت های «پرویزخان»

با وجود اهمیت ویژه و روزافزون پرویزخان، هنوز زیرساخت های این مرز متناسب با جایگاه ممتاز مبادلاتی آن نیستند و سال هاست تجار به شدت از کیفیت خدمات بازرگانی، بهداشتی، اقامتی و رفاهی این پایانه مهم گله مند هستند.

مدیر شرکت بازرگانی تنها با اشاره به این کمبودها عنوان کرد: تجار کرمانشاهی سال هاست به شکل جدی خواهان ارتقای زیرساخت ها و امکانات رفاهی و خدماتی در مرز پرویزخان هستند ولی متاسفانه وضعیت خروجی، محوطه داخلی و امکانات رفاهی و خدماتی این گمرک همچنان نامناسب است.

خلیل تنها خاطرنشان کرد: متاسفانه در گمرک پرویزخان با گذشت سال ها هنوز یک مکان پذیرایی مناسب برای تاجران عراقی مهیا نیست. باید این امکان فراهم باشد که همه تجار ایرانی و به ویژه کرمانشاهی بتوانند یک دفتر مناسب برای انجام کارهای بازرگانی در پرویزخان دایر کنند.

طرح گمرک برای ارتقای زیرساخت ها

در راستای حل این مشکلات، گمرک ایران در اقدامی تحسین برانگیز بودجه ای برای ساماندهی زیرساخت های پرویزخان اختصاص داد در حالیکه معمولا توسعه زیرساخت ها بر عهده این مجموعه نیست. طرح جامع گمرک پرویزخان قرار است در دو فاز و در یک بازه زمانی سه ساله اجرایی شود و در قالب آن احداث مجموعه هایی مانند ساختمان گمرك، سردخانه، انبار، پاركینگ، محل استقرار تجار و محل ترانزیت سوخت، راه ورودی و خروجی، فیبرنوری، فاضلاب، آب و برق و ایجاد امكانات رفاهی، پیش بینی شده است.

عملیات اجرایی فاز اول پروژه با بیش از ۳۴ میلیاردتومان اعتبار در یک مساحت حدود 25 هکتاری شامل ساماندهی مسیرهای ترانزیت، ساماندهی محوطه گمرک، ایجاد فضای دپو، توسعه فضای اداری و ... در 8 اسفند 97 با حضور رییس گمرک ایران آغاز شد.

معاون وزیر اقتصادی و دارایی و رییس گمرک جمهوری اسلامی در جلسه کارگروه توسعه صادرات غیرنفتی استان کرمانشاه در پایانه مرز رسمی پرویزخان عنوان کرد: ما تاکنون در بحث صادرات بیشتر به مرزهای آبی پرداخته بودیم و مرزهای خشکی را کمتر در دستور کار داشتیم. با توجه به اهمیت صادرات، سامان دهی مرز رسمی پرویزخان را در دستور کار داریم که از اهمیت بسزایی برای ما برخوردارند.

مهدی میراشرفی از اجرای طرح جامع مرز رسمی پرویزخان در محوطه ۶۰ هکتاری این مرز خبر داد و گفت: با این اقدام در راستای تسهیل در امر صادرات و ایجاد اشتغال و ادای دین به رشادت های مردم این منطقه گام بر می داریم.

روند کند اجرای پروژه توسط پیمانکار گمرک

فاز اول این پروژه قرار بود 18 ماهه به اتمام برسد ولی کندبودن روند اجرای پروژه صدای مدیران و رسانه ها را در آورد. به عنوان نمونه در 31 تیرماه 98 و با گذشت نزدیک به 5 ماه از آغاز عملیات اجرایی پروژه، مدیرکل امور اقتصادی استانداری کرمانشاه در حاشیه بازدید از مرز رسمی پرویزخان به خبرنگار ایرنا گفت: اجرای طرح جامع مرز رسمی پرویزخان هم اکنون سه و نیم درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

انتقادها به روند کند پروژه در دی ماه 98 به اوج رسید. استاندار کرمانشاه در 7 دی ماه 98 در نشست کارگروه توسعه صادرات غیرنفتی کرمانشاه از پیشرفت 5/7 درصدی پروژه طرح جامع گمرک پرویز خان به شدت انتقاد کرد و گفت: پس از گذشت ۱۱ ماه این میزان پیشرفت اصلاً قابل قبول نیست.

هوشنگ بازوند افزود: سال گذشته یک ماه پس از کلنگ زنی طی بازدیدی که از این طرح داشتیم اعلام کردم پیمانکار این پروژه باید خلع ید شود چرا که توانایی انجام این کار را ندارد. بارش باران و سرما و هر بهانه‌ای در این راستا نمی‌تواند توجیهی برای تأخیر در این پروژه باشد چرا که قصد و نیت ما کار جهادی است و نمی‌توانیم به این صورت کار کنیم و بعد بگوییم کار جهادی انجام دادیم.

وی قصور گمرک کشور را در این راستا بی تأثیر ندانست و تاکید کرد: البته پیمانکاری که کار نمی‌کند و سر وقت حق و حقوق آن‌را پرداخت می‌کنند باید تکلیف آن روشن شود.

مدیرکل اقتصادی استانداری کرمانشاه نیز در 19 مرداد ماه 99 از نارضایتی مدیریت ارشد استان از روند پیشرفت این پروژه سخن گفت و اظهار داشت: سرعت پیشرفت پروژه طرح جامع گمرک پرویزخان مورد رضایت مسئولان استان کرمانشاه نیست.

بهزاد باباخانی خاطرنشان کرد: اگر پیمانکار طرح با افزایش تیم های کاری تسریع لازم را انجام ندهد زمان بندی مورد نظر برای اتمام پروژه محقق نمی شود.

گمرک لطف خود را ناتمام نگذارد!

فراهم کردن زیرساخت‌های پایانه های مرزی کار گمرک نیست ولی این مجموعه با پذیرش اجرای پروژه طرح جامع، در واقع یک توقع جدی را در میان فعالان اقتصادی و تجاری، ساکنان مناطق مرزنشین و افکار عمومی و رسانه ها ایجاد کرده است و آن ها با حساسیت روند پیشرفت پروژه را دنبال می کنند.

توسعه زیرساخت های مرز مبادلاتی پرویزخان در سال رونق تولید می تواند به فراهم کردن زمینه صادرات بهتر و سریعتر کالاهای تولید داخل و رونق این حوزه بسیار کمک کند و بسترساز رونق و بهبود وضعیت اقتصادی و ایجاد اشتغال پایدار در كشور شود.

محسن دارابی مدیرکل سازمان صمت استان کرمانشاه نیز بر اهمیت پرویزخان برای کشور تاکید کرد و گفت: «در سال رونق تولید و به ویژه با توجه تحریم های ظالمانه آمریکا، مرزهای مبادلاتی مانند پرویزخان از اهمیت دوچندانی برخوردارند و توسعه زیرساخت های آن ها در واقع کمک به رونق تولید کشور است».

گمرک به خاطر توسعه کشور هم که شده با جدیت پای کار بیاید و این پروژه را در کوتاه ترین زمان ممکن به پایان برساند و حتی اگر لازم است پیمانکار پروژه را تغییر دهد و یک مجموعه توانمندتر را پای کار بیاورد. در واقع انتظار می رود گمرک کشور این لطف ناتمام را تمام کند.

گزارش: بهزاد خالوندی