به گزارش خبرنگار کردپرس، تغییرات اقلیمی تهدیدی اساسی برای سلامت انسان است. این تغییرات بر محیط فیزیکی و همچنین تمام جنبه‌های سیستم‌های طبیعی و انسانی - از جمله شرایط اجتماعی و اقتصادی و عملکرد سیستم‌های بهداشتی - تأثیر می‌گذارد. بنابراین، این تغییرات یک عامل تشدیدکننده تهدید بوده که پیشرفت‌های بهداشتی دهه‌ها را تضعیف و به طور بالقوه معکوس می‌کند. با تغییر شرایط اقلیمی، رویدادهای آب و هوایی و اقلیمی مکرر و شدیدتری از جمله طوفان‌ها، گرمای شدید، سیل، خشکسالی و آتش‌سوزی‌های جنگلی مشاهده می‌شود. این خطرات آب و هوایی و اقلیمی به طور مستقیم و غیرمستقیم بر سلامت تأثیر می‌گذارند و خطر مرگ و میر، بیماری‌های غیرواگیر، ظهور و شیوع بیماری‌های عفونی و فوریت‌های بهداشتی را افزایش می‌دهند.

تغییرات اقلیمی همچنین بر نیروی کار و زیرساخت‌های بهداشتی تأثیر می‌گذارد و ظرفیت ارائه پوشش همگانی سلامت را کاهش می‌دهد. اساساً، شوک‌های اقلیمی و فشارهای فزاینده مانند تغییر الگوهای دما و بارش، خشکسالی، سیل و افزایش سطح دریا؛ عوامل محیطی و اجتماعی مؤثر بر سلامت جسمی و روانی را کاهش می‌دهند. همه جنبه‌های سلامت، از هوای پاک، آب و خاک گرفته تا سیستم‌های غذایی و معیشت، تحت تأثیر تغییرات اقلیمی قرار می‌گیرند.  

تأخیر بیشتر در مقابله با تغییرات اقلیمی، خطرات بهداشتی را افزایش می‌دهد، دهه‌ها پیشرفت در سلامت جهانی را تضعیف و تعهدات جمعی ما را برای تضمین حق بشر به سلامت برای همه نقض می‌کند.

تأثیرات تغییرات اقلیمی بر سلامت

ششمین گزارش ارزیابی هیئت بین دولتی تغییرات اقلیمی به این نتیجه رسید که خطرات اقلیمی سریع‌تر ظاهر می‌شوند و زودتر از آنچه قبلاً انتظار می‌رفت، شدیدتر و سازگاری با افزایش گرمایش جهانی دشوارتر خواهد بود.

این گزارش همچنین نشان می‌دهد که ۳.۶ میلیارد تَن در حال حاضر در مناطقی زندگی می‌کنند که به شدت در معرض تغییرات اقلیمی هستند. کشورهای کم‌درآمد و کشورهای جزیره‌ای کوچک در حال توسعه با وجود سهم ناچیز در انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی، شدیدترین تأثیرات را بر سلامت خود متحمل می‌شوند. در مناطق آسیب‌پذیر، میزان مرگ و میر ناشی از رویدادهای شدید آب و هوایی در دهه گذشته ۱۵ برابر بیشتر از مناطق کمتر آسیب‌پذیر بوده است.

تغییرات اقلیمی از طرق بی‌شماری بر سلامت تأثیر می‌گذارد، از جمله با منجر شدن به مرگ و بیماری ناشی از رویدادهای شدید آب و هوایی که به طور فزاینده‌ای تکرار می‌شوند، مانند موج گرما، طوفان و سیل، اختلال در سیستم‌های غذایی، افزایش بیماری‌های مشترک بین انسان و دام و بیماری‌های منتقله از غذا، آب و ناقلین، و مشکلات سلامت روان. علاوه بر این، تغییرات اقلیمی بسیاری از عوامل تعیین‌کننده اجتماعی برای سلامت خوب، مانند معیشت، برابری و دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی و ساختارهای حمایتی اجتماعی را تضعیف می‌کند. این خطرات بهداشتی حساس به آب و هوا به طور نامتناسبی توسط آسیب‌پذیرترین و محروم‌ترین افراد، از جمله زنان، کودکان، اقلیت‌های قومی، جوامع فقیر، مهاجران یا آوارگان، جمعیت‌های مسن و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای احساس می‌شود.

اگرچه شکی نیست که تغییرات اقلیمی بر سلامت انسان تأثیر می‌گذارد، اما تخمین دقیق مقیاس و تأثیر بسیاری از خطرات بهداشتی حساس به آب و هوا همچنان چالش برانگیز است. با این حال، پیشرفت‌های علمی به تدریج به ما این امکان را می‌دهد که افزایش عوارض و مرگ و میر را به گرمایش جهانی نسبت دهیم و خطرات و مقیاس این تهدیدات بهداشتی را با دقت بیشتری تعیین کنیم.

داده‌های سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد که ۲ میلیارد تن فاقد آب آشامیدنی سالم هستند و سالانه ۶۰۰ میلیون تن از بیماری‌های ناشی از غذا رنج می‌برند و کودکان زیر ۵ سال ۳۰ درصد از مرگ و میرهای ناشی از غذا را تشکیل و عوامل تنش‌زای اقلیمی، خطرات بیماری‌های ناشی از آب و غذا را افزایش می‌دهند. تغییرات اقلیمی بر دسترسی به غذا، کیفیت و تنوع آن تأثیر می‌گذارد و بحران‌های غذا و تغذیه را تشدید می‌کند.

تغییرات دما و بارندگی، شیوع بیماری‌های منتقله از طریق ناقلین را افزایش می‌دهد. بدون اقدامات پیشگیرانه، مرگ و میر ناشی از چنین بیماری‌هایی که در حال حاضر سالانه بیش از هفتصد هزار تن را شامل می شود، ممکن است افزایش یابد. تغییرات اقلیمی هم باعث مشکلات فوری سلامت روان، مانند اضطراب و استرس پس از سانحه، و هم اختلالات طولانی مدت ناشی از عواملی مانند آوارگی و اختلال در انسجام اجتماعی می‌شود.

تحقیقات اخیر، ۳۷ درصد از مرگ و میرهای مرتبط با گرما را به تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت‌های انسانی نسبت می‌دهد. مرگ و میر ناشی از گرما در میان افراد بالای ۶۵ سال در دو دهه ۷۰ درصد افزایش یافته است. سازمان بهداشت جهانی به طور محافظه‌کارانه‌ای ۲۵۰ هزار مرگ و میر سالانه اضافی را تا دهه ۲۰۳۰ به دلیل تأثیرات تغییرات اقلیمی بر بیماری‌هایی مانند مالاریا و سیل ساحلی پیش‌بینی می‌کند. با این حال، چالش‌های مدل‌سازی، به ویژه در مورد ثبت خطراتی مانند خشکسالی و فشارهای مهاجرت، همچنان ادامه دارد.

بحران آب و هوا، پیشرفت‌های ۵۰ سال گذشته در توسعه، سلامت جهانی و کاهش فقر را تهدید می‌کند و نابرابری‌های بهداشتی موجود بین و درون جمعیت‌ها را بیشتر گسترش می‌دهد. این بحران، تحقق پوشش همگانی سلامت را از طرق مختلف، از جمله با تشدید بار بیماری موجود و تشدید موانع موجود برای دسترسی به خدمات بهداشتی، اغلب در مواقعی که بیشترین نیاز به آن ها وجود دارد، به شدت به خطر می‌اندازد. بیش از ۹۳۰ میلیون تن - حدود ۱۲ درصد از جمعیت جهان - حداقل ۱۰ درصد از بودجه خانوار خود را صرف پرداخت هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی می‌کنند. با توجه به اینکه فقیرترین افراد عمدتاً بیمه ندارند، شوک‌ها و استرس‌های بهداشتی در حال حاضر سالانه حدود ۱۰۰ میلیون تن را به فقر می‌کشاند و تأثیرات تغییرات اقلیمی این روند را بدتر می‌کند.

تغییرات اقلیمی و عدالت

در کوتاه‌مدت تا میان‌مدت، تأثیرات تغییرات اقلیمی بر سلامت عمدتاً توسط آسیب‌پذیری جمعیت‌ها، تاب‌آوری آنان در برابر نرخ فعلی تغییرات اقلیمی و میزان و سرعت سازگاری تعیین خواهد شد. در بلندمدت، این تأثیرات به طور فزاینده‌ای به میزان اقدامات تحول‌آفرینی که اکنون برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و جلوگیری از نقض آستانه‌های دمایی خطرناک و نقاط اوج برگشت‌ناپذیر بالقوه انجام می‌شود، بستگی خواهد داشت.

در حالی که هیچ کس از این خطرات در امان نیست، افرادی که سلامتشان در درجه اول و بدترین حالت توسط بحران آب و هوا آسیب می‌بیند، افرادی هستند که کمترین سهم را در ایجاد آن داشته و کمترین توانایی را برای محافظت از خود و خانواده‌هایشان در برابر آن دارند همانند مردم در کشورها و جوامع کم‌درآمد و محروم.

پرداختن به بار سلامت ناشی از تغییرات اقلیمی، ضرورت برابری را برجسته می‌کند: کسانی که بیشترین مسئولیت را در انتشار گازهای گلخانه‌ای دارند، باید بیشترین هزینه‌های کاهش و سازگاری را متحمل شوند و بر عدالت در سلامت و اولویت‌بندی گروه‌های آسیب‌پذیر تأکید کنند.

نیاز به اقدام فوری

برای جلوگیری از تأثیرات فاجعه‌بار بر سلامت و جلوگیری از میلیون‌ها مرگ مرتبط با تغییرات اقلیمی، جهان باید افزایش دما را به ۱.۵ درجه سانتی گراد محدود کند. انتشار گازهای گلخانه‌ای در گذشته، سطح مشخصی از افزایش دمای جهانی و سایر تغییرات اقلیمی را اجتناب‌ناپذیر کرده است. با این حال، گرمایش جهانی حتی به میزان ۱.۵ درجه سانتی گراد نیز ایمن تلقی نمی‌شود؛ هر دهم درجه گرمایش اضافی، تأثیر جدی بر زندگی و سلامت مردم خواهد داشت.

پاسخ سازمان بهداشت جهانی

پاسخ سازمان بهداشت جهانی به این چالش‌ها حول ۳ هدف اصلی متمرکز است:

اقداماتی را ترویج دهید که هم انتشار کربن را کاهش می‌دهند و هم سلامت را بهبود می‌بخشند:حمایت از گذار سریع و عادلانه به اقتصاد مبتنی بر انرژی پاک؛ اطمینان از اینکه سلامت در مرکز سیاست‌های کاهش تغییرات اقلیمی قرار دارد؛ تسریع اقدامات کاهشی که بیشترین دستاوردهای بهداشتی را به همراه دارند؛ و بسیج قدرت جامعه سلامت برای پیشبرد تغییر سیاست‌ها و جلب حمایت عمومی.

ایجاد سیستم‌های بهداشتی بهتر، مقاوم‌تر در برابر تغییرات اقلیمی و پایدارتر از نظر زیست‌محیطی:تضمین خدمات اصلی، پایداری زیست‌محیطی و تاب‌آوری اقلیمی به عنوان اجزای اصلی پوشش همگانی سلامت و مراقبت‌های بهداشتی اولیه؛ حمایت از سیستم‌های بهداشتی برای جهش به سمت راه‌حل‌های ارزان‌تر، قابل اعتمادتر و پاک‌تر، در عین حال کربن‌زدایی از سیستم‌های بهداشتی با انتشار بالای گازهای گلخانه‌ای؛ و ادغام تاب‌آوری اقلیمی و پایداری زیست‌محیطی در سرمایه‌گذاری‌های خدمات بهداشتی، از جمله ظرفیت نیروی کار بهداشتی.

حفاظت از سلامت در برابر طیف گسترده‌ای از تأثیرات تغییرات اقلیمی : ارزیابی آسیب‌پذیری‌های سلامت و تدوین برنامه‌های بهداشتی؛ ادغام ریسک اقلیمی و اجرای سیستم‌های نظارت و واکنش مبتنی بر اقلیم برای خطرات کلیدی، مانند گرمای شدید و بیماری‌های عفونی؛ حمایت از تاب‌آوری و سازگاری در بخش‌های تعیین‌کننده سلامت مانند آب و غذا؛ و از بین بردن شکاف مالی برای سازگاری و تاب‌آوری سلامت.  

رهبری و افزایش آگاهی : سازمان بهداشت جهانی با تأکید بر پیامدهای تغییرات اقلیمی بر سلامت، از جمله از طریق کنوانسیون تغییر اقلیم سازمان ملل، رهبری این حوزه را بر عهده دارد. این سازمان با همکاری سازمان‌های بزرگ بهداشتی، متخصصان سلامت و جامعه مدنی، تلاش می‌کند تا تغییرات اقلیمی را در اولویت‌های بهداشتی مانند پوشش همگانی سلامت بگنجاند و تا سال ۲۰۳۰، هدف خود را خنثی‌سازی کربن قرار دهد.

شواهد و پایش : سازمان بهداشت جهانی، با شبکه‌ای از متخصصان جهانی خود، خلاصه‌ای از شواهد جهانی را ارائه می‌دهد، به کشورها در ارزیابی‌هایشان کمک و پیشرفت را رصد می‌کند. تأکید بر به‌کارگیری سیاست‌های مؤثر و افزایش دسترسی به دانش و داده‌هاست.

ظرفیت‌سازی و حمایت از کشورها : از طریق دفاتر سازمان بهداشت جهانی، پشتیبانی از وزارتخانه‌های بهداشت با تمرکز بر همکاری بین بخش‌ها، راهنمایی‌های به‌روز، آموزش‌های عملی و پشتیبانی از آماده‌سازی و اجرای پروژه‌ها و همچنین تأمین بودجه برای اقلیم و سلامت ارائه می‌شود. سازمان بهداشت جهانی، اتحاد برای اقدام تحول‌آفرین در زمینه اقلیم و سلامت را رهبری می‌کند و طیف وسیعی از شرکای بهداشتی و توسعه‌ای را گرد هم می‌آورد تا از کشورها در دستیابی به تعهداتشان در قبال سیستم‌های بهداشتی کم‌کربن و مقاوم در برابر اقلیم حمایت کند. /