به گزارش کرد پرس، در آغاز این رویداد، پیام وزیر علوم، تحقیقات و فناوری قرائت شد که در آن بر اهمیت شناخت علمی و دقیق از مناطق فرهنگی و تاریخی ایران، به ویژه منطقه گروس تأکید شده بود.

گروس دروازه تمدنی و ادبی ایران است

در نخستین بخش مراسم، رئیس دانشگاه کردستان گفت: همایش ملی مطالعات گروس فرصتی ارزشمند برای بازاندیشی در گذشته، بررسی وضعیت کنونی و ترسیم چشم انداز آینده این سرزمین است؛ سرزمینی که در تاریخ، ادب و تمدن ایران زمین جایگاهی برجسته دارد.

عادل سی وسه مرده با اشاره به روند شکل گیری این رویداد علمی، افزود: اندیشه برگزاری این همایش از چندین ماه پیش در دانشگاه کردستان شکل گرفت. هدف اصلی آن گردهم آوردن صاحب نظران برای بازشناسی ظرفیت های فرهنگی، اجتماعی و طبیعی منطقه است، چرا که توسعه متوازن بدون شناخت این ظرفیت ها ممکن نیست.

وی با بیان اینکه دشت گروس از حاصلخیزترین دشت های کشور است، اظهار کرد: این منطقه سالانه گندم مورد نیاز حدود دو میلیون نفر از جمعیت کشور را تأمین می کند و نقشی مهم در امنیت غذایی ایران دارد.

رئیس دانشگاه کردستان از آغاز پروژه «دانشنامه جامع کردستان شناسی» در دانشگاه خبر داد و ادامه داد: مقالات این همایش در تدوین این دانشنامه مورد استفاده قرار خواهد گرفت. همچنین گروه پژوهشی «مطالعات گروس» در دانشگاه کردستان راه اندازی می شود تا پژوهش های تاریخی و فرهنگی این منطقه به صورت منسجم ادامه یابد.

بیجار و گروس کانون های فرهنگ ایران اند

در ادامه استاندار کردستان سخن گفت و این رویداد را فرصتی برای بازنگری ظرفیت ها و برنامه های توسعه منطقه دانست و بیان کرد: بیجار و منطقه گروس را می توان همچون یک دایره فرهنگی دانست که بخش مهمی از استان را دربر می گیرد. بیجار با افتخار یکی از کانون های اصلی این دایره فرهنگی است و تأثیرات آن از طریق زبان، پوشش، معماری و هنر به مناطق همجوار نیز گسترش یافته است.

آرش زره تن لهونی با اشاره به چهره های تاریخی و فرهنگی گروس، یادآور شد: ما به فرزانگان و نام آوران بیجار و گروس همچون شهاب الدین سهروردی، امیرنظام گروسی، فاضل خان گروسی و شهیدان خاندان نجات الهی افتخار می کنیم؛ این چهره ها بخشی از سرمایه های ماندگار ادب و تاریخ ایران اند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر ظرفیت های اقتصادی شهرستان بیجار، گفت: بیجار نقشی مهم در تأمین غلات کشور دارد و توسعه زیرساخت های کشاورزی در این منطقه می تواند مستقیماً به تقویت امنیت غذایی کشور کمک کند. همچنین موقعیت جغرافیایی ویژه آن در مجاورت استان های کردستان، زنجان و همدان، فرصت های ارزشمندی در حوزه حمل ونقل و ترانزیت فراهم کرده است.

استاندار کردستان افزود: در دولت چهاردهم، پروژه هایی چون راه آهن بیجار، انتقال آب پایدار از سد سیاه چم، تأمین حق آبه کشاورزی از سد تلوار و تبدیل منطقه حفاظت شده بیجار به ژئوپارک ملی در دستور کار قرار گرفته است.

وی اظهار کرد: مهاجرت گسترده روستاییان و خالی شدن بیش از ۵۰ روستا از سکنه، زنگ خطری جدی است. همه ما باید برای تحقق پایداری جمعیت و احیای رونق بیجار تلاش کنیم.

گروس سرچشمه تمدن اما گرفتار ناترازی مدیریتی است

در بخش بعدی مشاور وزیر علوم و مدیرکل حوزه وزارتی، با قدردانی از برگزارکنندگان همایش، بیان کرد: امروز استان زیبای کردستان و شهر تاریخی سنندج، فرزند خود یعنی گروس را بر دستان گرفته و با غرور از تاریخ و تمدن دیرینه آن سخن می گوید.

سیداحمدرضا خضری یادآور شد: گروس تنها یک نام جغرافیایی نیست، بلکه مفهومی تمدنی است که از دل تاریخ زاگرس زاده شده است. در دوران مادها، گروس بخشی مهم از امپراتوری ماد بود و در دوره های هخامنشی، اشکانی و ساسانی نیز به عنوان حلقه ارتباط مناطق مرکزی و غربی ایران عمل می کرد.

وی با اشاره به نقش این منطقه در تاریخ ایران، گفت: رجال، علما و فرهیختگان گروس در همه ادوار، به ویژه پس از انقلاب اسلامی، در خدمت به ایران و مردم کردستان پیشگام بوده اند.

مشاور وزیر علوم، گروس را دارای ظرفیت های بی نظیر انسانی و طبیعی دانست و تأکید کرد: در محدوده ای کوچک، سه نوع اقلیم سرد، معتدل و گرم وجود دارد؛ همین تنوع، گروس را به الگویی از توازن طبیعی و فرهنگی در ایران تبدیل کرده است.

خضری سپس به چالش های منطقه اشاره کرد و افزود: با همه افتخارات، امروز گروس زیر فشار خشکسالی، مهاجرت و ضعف مدیریتی خم شده است. حدود نیمی از روستاهای بیجار در آستانه متروکه شدن قرار دارند و مهاجرت گسترده، به تعبیر من، «اُم المشاکل بیجار» است.

وی همچنین از گسست فرهنگی و زبانی در گروس ابراز نگرانی کرد و اظهار کرد: بسیاری از خانواده ها دیگر با فرزندان خود به زبان مادری سخن نمی گویند، در حالی که زبان، لباس محلی و موسیقی گروس بخشی از هویت تمدنی ماست و در معرض فراموشی قرار گرفته است.

مشاور وزیر علوم تأکید کرد: شناخت علمی گروس، بازخوانی بخشی از تاریخ تمدن ایران است؛ تمدنی که بر پایه استواری، پایداری و عشق به وطن بنا شده و باید برای احیای آن کوشید.

در ادامه نماینده مردم بیجار در مجلس شورای اسلامی با اشاره به ظرفیت های منطقه، اظهار کرد: روزگاری گروس یکی از پیشرفته ترین مناطق غرب کشور بود، اما به دلیل سیاست های اشتباه دهه های گذشته و مهاجرت روستاییان از مسیر توسعه فاصله گرفت.

علیرضا زندیان ادامه داد: این منطقه با وجود منابع کشاورزی، فرهنگی و انسانی گسترده، هنوز با مشکلات زیرساختی مواجه است. امروز باید با بازتعریف نقش منطقه و ایجاد بسترهای سرمایه گذاری، بیجار را دوباره به جایگاه شایسته خود بازگردانیم.

وی با تأکید بر لزوم تقویت بخش خصوصی، یادآور شد: بخشی از مشکلات ناشی از فربه بودن دولت است. باید با سپردن میدان به بخش خصوصی و رعایت عدالت منطقه ای در تخصیص منابع ملی، زمینه رشد شهرستان ها را فراهم کنیم.

نماینده مردم بیجار در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: احداث مجموعه فرهنگی بیجار از مطالبات قدیمی مردم است و انتظار می رود دستگاه های متولی اجرای آن را با جدیت دنبال کنند.

۵۵ مقاله علمی درباره گروس به دبیرخانه ارسال شد

در بخش پایانی مراسم دبیر همایش ملی مطالعات گروس، گزارشی از روند برگزاری ارائه کرد و گفت: از زمان انتشار فراخوان، بیش از ۵۵ مقاله علمی به دبیرخانه ارسال شد که پس از داوری تخصصی، ۴۱ مقاله به صورت سخنرانی و ۱۴ مقاله در قالب پوستر ارائه شدند.

بهرام نصرالهی زاده افزود: تشکیل گروه پژوهشی «مطالعات گروس» از دستاوردهای ارزشمند این رویداد است. تلاش خواهیم کرد مطالعات تاریخی و فرهنگی این منطقه به شکل مستمر ادامه یابد و نتایج آن در قالب کتاب و مجلات علمی منتشر شود.

وی اظهار کرد: برگزاری چنین همایش هایی نه تنها به ارتقای جایگاه علمی دانشگاه کردستان منجر می شود، بلکه گامی مهم در مسیر حفظ و پاسداشت میراث تاریخی و فرهنگی ایران اسلامی است.

همایش ملی مطالعات گروس در سنندج، نه فقط یک رخداد علمی، بلکه مجالی برای بازخوانی هویت تاریخی، فرهنگی و تمدنی یکی از کهن ترین مناطق ایران بود. سخنان مسئولان و پژوهشگران، از یک سو یادآور عظمت گذشته گروس و از سوی دیگر، هشداری درباره چالش های امروز آن بود؛ از خشکسالی و مهاجرت تا فراموشی زبان و فرهنگ بومی.

اکنون چشم امید به نتایج علمی این گردهمایی دوخته شده است تا گروس، بار دیگر، جایگاه تمدنی خود را در جغرافیای توسعه ایران بازیابد.