کردپرس - در یکی از کتابفروشیهای قدیمی ایلام، مردی میان قفسهها میچرخید، با دقت کتابها را ورق میزد و از فروشنده سراغ تازههای نشر را میگرفت؛ نه کتابهای پرفروش تهرانی، نه ترجمههای پرزرقوبرق، بلکه آثار شاعران و نویسندگان بومی، کتابهایی درباره فرهنگ ایلامی، زبان مادری و خاطرات این خاک. وقتی از انگیزهاش پرسیدم، گفت: «اینها را برای بچههایم در اروپا میفرستم. هنوز دلشان با زبان و فرهنگ زادگاهشان است. میخواهند بچههایشان بدانند ایلام کجاست، و مردمانش چه میگویند و چه مینویسند.»
اما این اشتیاق، در برابر واقعیتی تلخ ایستاده است: نبود سیستم توزیع کتاب در ایلام. استانی که نویسندگان مولف دارد، ناشرانی دغدغهمند، و آثاری که میتوانند در علاوه بر جشنوارههای داخلی و نمایشگاه بینالمللی کتاب، در جشنوارههای سلیمانیه، اربیل و خانقین بدرخشند، اما در کوچهپسکوچههای نشر گم شدهاند؛ در حالی که دیگر ناشران در بزرگراههای پرمخاطب ویراژ میدهند. هنوز مشکل بزرگی است که تولیدات ناشران ایلامی به قفسه کتابفروشی های کرمانشاه و کردستان و لرستان راه پیدا کند.
یکی از فعالان حوزه کتاب در ایلام به کردپرس میگوید: ما ناشرانی داریم که با تمام توان، کتابهایی ارزشمند منتشر میکنند؛ از شعر و ادبیات گرفته تا فرهنگ بومی و زبان کردی. اما وقتی کتاب چاپ شد، انگار تازه وارد مرحله فراموشی میشود. نه شبکه توزیع داریم، نه فروشگاه آنلاین، نه حتی غرفهای دائمی برای عرضه آثار محلی.»
یاسر بابایی مدیر نشر نیشتمان ایلام ادامه میدهد: «کتابهای کردی که در ایلام منتشر میشوند، ظرفیت معرفی در استانهای کردنشین کشور، اقلیم کردستان و دیاسپورای کرد را دارند اما نبود پل ارتباطی با بازار کتاب در کرمانشاه، سنندج، مهاباد و حتی جشنوارههای منطقهای مثل سلیمانیه، اربیل و خانقین، باعث شده این آثار در همان مرحله چاپ متوقف شوند.»
منصور محبی، کارشناس حوزه چاپ و نشر و معاون فرهنگی سابق ارشاد ایلام نیز با تأکید بر ضرورت اصلاح ساختار نشر در استان به خبرنگار ما گفت: «مشکل فقط نبود توزیع نیست؛ ما با پدیدهای به نام کتابسازی هم مواجهیم. برخی آثار صرفاً برای گرفتن مجوز یا رزومه چاپ میشوند، نه برای خواندهشدن. این رفتار غیرحرفهای، سطح توقع مخاطب را پایین میآورد و به اعتبار نشر آسیب میزند.»
او افزود: «ناشران ایلامی باید از انزوا خارج شوند. شرکت در جشنوارههای منطقهای، معرفی آثار در نمایشگاههای تخصصی و تعامل با پلتفرمهای فروش آنلاین میتواند این وضعیت را تغییر دهد. اما تا زمانی که نگاه اداری و رفع تکلیفی به کتاب وجود دارد، تحول رخ نمیدهد.»
ایلام نویسندگانی دارد که مینویسند تا بمانند، و ناشرانی که چاپ میکنند تا فرهنگ را زنده نگه دارند. اما تا زمانی که کتابهایشان به دست مخاطب نرسد، این چرخه ناقص خواهد ماند. فقدان سیستم توزیع، نهتنها مانع دیدهشدن آثار فاخر است، بلکه تهدیدی برای استمرار جریان فرهنگی در استان و تعامل با استانهای همجوار محسوب میشود.
نظر شما