به گزارش کردپرس، در تیرماه گذشته، حزب کارگران کردستان ترکیه یا(پ.ک.ک) طی مراسمی نمادین در کوههای شمال عراق، نخستین دسته از سلاحهای خود را منهدم کرد؛ اقدامی که از سوی ترکیه بهعنوان «نقطه عطفی غیرقابل بازگشت» در روند صلح مورد استقبال قرار گرفت.
در پی چهار دهه درگیری مسلحانه میان پ.ک.ک و ترکیه، این گروه اعلام کرده که نیروهایش را از خاک ترکیه به شمال عراق منتقل میکند؛ اقدامی که پرسشهایی را درباره موضع دولت فدرال عراق و دولت اقلیم کردستان در قبال آن برانگیخته است—اینکه آیا آنها با این جابهجایی موافق بودهاند، از آن حمایت کردهاند یا صرفاً آن را تحمل میکنند.
جنگجویان پ.ک.ک هماکنون به سوی کوههای قندیل، منطقهای کوهستانی در مرز میان عراق، ترکیه و ایران، در حال حرکتاند. رهبران این گروه در عین حال از دولت ترکیه خواستهاند گامهای قانونی بیشتری برای پیشبرد روند صلح بردارد؛ روندی که از سال گذشته و با مذاکرات میان مقامات آنکارا و عبدالله اوجالان، بنیانگذار در بند پ.ک.ک در جزیره امرالی، آغاز شده بود.
«صباح النعمان»، سخنگوی نظامی محمد شیاع السودانی،نخستوزیر عراق از پاسخ به درخواست روزنامه نیوعرب برای اظهار نظر در این باره خودداری کرده است.
در مقابل، «محمد امین پنجوینی»، سیاستمدار کهنهکار کرد، این اقدام پ.ک.ک را «نشانه حسننیت» در قبال رهبران ترکیه از جمله رجب طیب اردوغان و دولت باغچلی، رهبر حزب حرکت ملی، توصیف کرده و از آنکارا خواسته است با آزادی عبدالله اوجالان و سایر زندانیان سیاسی و به رسمیت شناختن حقوق کردها در پارلمان ترکیه، متقابلاً پاسخ دهد.
پنجوینی گفت: «این شاید آخرین امتیاز بزرگ پ.ک.ک پس از پایان مبارزه مسلحانه باشد. اگر ترکیه واکنش مثبتی نشان ندهد، شرایط ممکن است به سرعت تغییر کند.» او افزود که هم دولت فدرال عراق و هم دولت اقلیم کردستان از عقبنشینی پ.ک.ک منتفع خواهند شد و احتمالاً پیشاپیش در جریان این تصمیم قرار گرفتهاند.
به گفته او، «رهبران ارشد پ.ک.ک با مقامات ترکیه دیدار کردهاند و بدون تردید این موضوع را با آنها در میان گذاشتهاند. من شخصاً معتقدم که پ.ک.ک پیش از اعلام تصمیم خروج از ترکیه، نخستوزیر السودانی و چارچوب هماهنگی شیعیان را نیز مطلع کرده بود و این اقدام بخشی از روند صلح با ترکیه است.»
با این حال هنوز روشن نیست که آیا بغداد رسماً با این انتقال موافقت کرده یا تنها از آن مطلع بوده است.
در همین حال، پارلمان ترکیه مأموریت نظامی این کشور در عراق و سوریه را برای سه سال دیگر تمدید کرده است. پنجوینی معتقد است خروج پ.ک.ک، بهانه ترکیه برای تداوم حضور نظامی در خاک عراق را از میان برداشته و از بغداد خواست بهطور رسمی از سازمان ملل بخواهد برای وادار کردن ترکیه به عقبنشینی وارد عمل شود.
«رامیار عثمان»، تحلیلگر سیاسی کرد، نیز در گفتوگو با نیو عرب تأکید کرد که روند صلح میان ترکیه و پ.ک.ک باید از موضوع حضور نظامی ترکیه در اقلیم کردستان و عراق جدا نگه داشته شود. به گفته او، پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، ترکیه تمرکز نظامی خود را از آسیای مرکزی به مناطق عربی و آفریقایی منتقل کرد.
او افزود: «دولت جدید ترکیه خود را وارث امپراتوری عثمانی میداند. اگر نتواند به عضویت دائم اتحادیه اروپا درآید، ترجیح میدهد با تقویت قدرت منطقهای و ژئوپلیتیک خود، جایگاهش را در خاورمیانه تحکیم کند. ترکیه به تاریخ رهبری خود بر جهان اسلام آگاه است و هدفش تبدیل شدن به قدرت اقتصادی مسلط در منطقهای بیثبات است؛ هدفی که از تاریخ ترکیه و ایدئولوژی حزب حاکم سرچشمه میگیرد.»
رامیار عثمان یادآور شد که از سال ۱۹۹۱، ترکیه روابط اقتصادی و امنیتی گستردهای با اقلیم کردستان داشته و این روابط پس از ۲۰۰۳ به سراسر عراق گسترش یافته است. به گفته او، پایگاههای نظامی ترکیه در اقلیم نهتنها ابزار نفوذ اقتصادی و تضمین امنیت مرزیاند، بلکه ابزاری برای حمایت از متحدان آنکارا و مهار نفوذ ایران نیز محسوب میشوند.
او در پایان تأکید کرد: «تداوم حضور نظامی ترکیه نشانهای از بیثباتی عراق است و به آنکارا اجازه میدهد در برابر احتمال فروپاشی دولت عراق آماده بماند.»
پ.ک.ک که در اواخر دهه ۱۹۷۰ به رهبری عبدالله اوجالان تأسیس شد، در ۱۲ مه رسماً از انحلال خود و آغاز روند خلع سلاح خبر داد. این تصمیم در پی فراخوان اوجالان از زندان امرالی در اواخر فوریه و اعلام آتشبس یکجانبه در اول مارس اتخاذ شد.
این گروه از سال ۱۹۸۴ با دولت ترکیه وارد جنگ شد؛ نبردی که بیش از ۴۰ هزار قربانی برجای گذاشت. تلاش پیشین برای صلح در سال ۲۰۱۵ شکست خورده بود.
نظر شما