به گزارش کردپرس، یک مقام ارشد اداره خودگردان شمالشرق سوریه در گفتوگو با نشریه نشنال کانتکست، درباره وضعیت مذاکرات کردهای سوریه با دولت تجت رهبری احمد الشرع گفته است که تاکنون دو طرف — دولت سوریه و — SDF تنها بر سر «ادامه گفتوگو به عنوان دو طرف سوری» و «تداوم توافقات پیشین»، از جمله آتشبس کامل در تمام جبههها، به توافق رسیدهاند. این مقام افزوده است که مذاکرات کنونی بر تغییرات در پیشنویس قانون اساسی موقت سوریه، سازوکارهای ادغام SDF در ارتش سوریه و نظام حکمرانی آینده متمرکز است، اما اختلافات اصلی همچنان باقی مانده و هیچ توافق فنی فراتر از تعهد به ادامه گفتوگو حاصل نشده است.
مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه، در گفتوگو با خبرگزاری فرانسه اعلام کرده که دو طرف به یک «توافق اولیه» برای سازماندهی دوباره SDF در قالب سه واحد نظامی و ادغام نیروهای امنیت داخلی (آسایش) در وزارت کشور سوریه دست یافتهاند. این موضوع همچنین از سوی شبکه سوریهتیوی مستقر در استانبول و نیز توسط فوزا یوسف، مقام ارشد حزب اتحاد دموکراتیک (PYD)، تأیید شده است.
با نزدیک شدن به مهلت پایان سال برای اجرای توافق ۱۰ مارس درباره ادغام SDF در ارتش سوریه، مظلوم عبدی انگیزه زیادی دارد تا حتی توافقات لفظی با دمشق را دستاوردی نشان دهد، چراکه فشارهای ترکیه — و به تبع آن آمریکا — برای برداشتن گامهای عملی افزایش یافته است. با این حال، گفتوگو با مقامات کرد سوری و بررسی شرایط میدانی نشان میدهد فاصله میان دو طرف همچنان زیاد است و پر کردن این شکاف به آسانی ممکن نیست.
توافق بر سر تقسیم SDF به سه واحد نظامی در واقع اقدامی تشریفاتی بود که از زمان پذیرش اصل ادغام قابل پیشبینی به نظر میرسید. اما نقطه مناقشه اصلی «سلسله مراتب فرماندهی» است: چه کسی فرمانده این واحدهای نظامی خواهد بود؟ آیا آنها تحت فرماندهی واحد خواهند بود یا هر کدام به نهادی جدا پاسخ خواهند داد؟ سرنوشت یگانهای مدافع زن (YPJ) چه خواهد شد و چه کسی درباره عملیات آنها تصمیم خواهد گرفت؟ آمریکا چگونه با این ساختار جدید تعامل خواهد کرد و طرف گفتوگوی آن چه نهادی خواهد بود؟
اهمیت این پرسشها بیش از ساختار ظاهری این واحدهای نظامی است، زیرا اختلاف اصلی به موضوع ساختار حکمرانی و تمرکز قدرت در سوریه برمیگردد. SDF تصور میکند که نیروهایش باید به نوعی ارتش منطقهای در چارچوب سوریهای غیرمتمرکز تبدیل شوند؛ اما دمشق دیدگاهی کاملاً مخالف دارد و میخواهد فرماندهی واحد SDF را از هم بپاشد، در حالی که صرفاً امتیازاتی نمادین مانند حفظ فرماندهان کرد در پستهای پایینتر و تحت کنترل مستقیم وزارت دفاع، بدون هیچ هماهنگی جانبی میان واحدها را اعطا کند.
در واقع، SDF به دنبال «ادغام در ارتش فعلی سوریه» نیست، بلکه خواهان تأسیس ارتشی جدید با ساختاری مشترک است. همانطور که یکی از نمایندگان پیشین SDF در سلیمانیه گفته است:«اختلافات عمیق است، زیرا مسئله فقط ترتیبات اداری نیست؛ بلکه به سازماندهی کامل دولت سوریه مربوط میشود.»
در مقابل، دمشق تنها حاضر به دادن خودمختاری اداری محدود در مناطق دارای اکثریت کرد است. به گفته وزیر خارجه سوریه که از مذاکرهکنندگان اصلی با SDF است، امتیاز فرهنگی اعطا شده به کردها تنها در حد سه ساعت آموزش زبان کردی در هفته خواهد بود.
تحولات میدانی نیز نشانه از تشدید تنشهاست. اگرچه پس از درگیریهای اخیر در حلب میان نیروهای دولتی سوریه و رزمندگان نزدیک به SDF آتشبس برقرار شده، اما محاصره دو محله کردنشین همچنان ادامه دارد. در ده روز گذشته، رفتوآمد میان مناطق تحت کنترل دولت و مناطق SDF به شدت محدود شده و همین باعث افزایش چشمگیر قیمت مواد غذایی شده است. برای مثال قیمت گوجه و خیار در مناطق تحت کنترل SDF سه برابر شده است.
با وجود این بنبست و نزدیک شدن ضربالاجل اجرای توافق، به نظر نمیرسد دولت احمد الشرع در دمشق تمایل چندانی به درگیری مستقیم با SDF داشته باشد. دولت او با بحرانهای متعددی از جمله ناآرامیهای حلنشده در استان سویدا و وخامت اوضاع اقتصادی روبهروست. افزون بر این، قانون تازه سنای آمریکا موسوم به Cease Repeal Act که بر حفاظت از اقلیتها و جلوگیری از تشدید درگیری با اسرائیل (که در متن بهصورت «همسایگان» ذکر شده) تأکید دارد، محاسبات رژیم سوریه را پیچیدهتر کرده است. در چنین شرایطی، برای الشرع حفظ وضع مبهم و شکننده فعلی ترجیح دارد تا خطر درگیری نظامی طولانیمدت که ممکن است پایههای قدرتش را متزلزل کند. او بعید است با خواستههای SDF موافقت کند، اما از آغاز جنگ تمامعیار نیز پرهیز خواهد کرد. اما ترکیه ممکن است چنین صبری نداشته باشد.
ترکیه آشکارا بیتابتر از دمشق است تا تکلیف پرونده SDF را روشن کند. اگر آنکارا روند مذاکرات را ناکافی بداند، سناریوی محتملتر از جنگ تمامعیار، ازسرگیری تدریجی حملات پهپادی و هوایی برای تضعیف توان نظامی SDF است. این راهبرد مرحلهای، همان مسیری است که ترکیه در عملیاتهای گذشته خود در عفرین ۲۰۱۸، رأسالعین ۲۰۲۱ و منبج و تلرفعت ۲۰۲۴ دنبال کرده بود.
نادیده گرفتن آمادگی ترکیه برای اقدام نظامی اشتباهی استراتژیک خواهد بود. از نگاه آنکارا، SDF یک تهدید امنیت ملی حیاتی است و دولت ترکیه آماده پذیرش ریسکهای بزرگ برای نابودی این ساختار میباشد. این موضع با معادلات ژئوپلیتیکی گستردهتری - از روابط آنکارا با واشنگتن گرفته تا تغییر آرایش اتحادهای منطقهای و روابط ترکیه با اروپا-نیز تقویت میشود.
نکته مهم این است که ضربالاجل اجرای توافق مارس ۲۰۲۵ با میانجیگری مشترک آمریکا و ترکیه تعیین شده بود. در صورتی که مذاکرات دمشق و SDF پیشرفت ملموسی نشان دهد، احتمال دارد، ترکیه، بهویژه با توجه به فضای حساس «گشایش کردی» داخلی و گفتوگوهای در جریانش با پ.ک.ک، با یک سازش محدود کنار بیاید. بنابراین، تشدید درگیری الزامی نیست اما همیشه استفاده از آن به عنوان اهرم فشار سیاسی پابرجاست.
در مجموع، احتمال دستیابی به توافق واقعی میان دمشق و SDF بسیار اندک است. محتملترین سناریو، ادامه وضعیت فعلی و حفظ تعادل شکننده میان دو طرف است، مگر آنکه تحول ژئوپلیتیکی بزرگی به نفع یکی از طرفها رخ دهد.
نشنال کانتکست
نظر شما