به گزارش کردپرس، گزارش‌های تازه از آنکارا نشان می‌دهد که ساختار مرحله‌ای روند صلح میان ترکیه و پ.ک.ک به نقطه‌ای رسیده است که دو اقدام کلیدی می‌توانند آغازگر فاز تازه‌ای باشند. این دو اقدام عبارتنداز: بازگشت تعدادی از اعضای پ.ک.ک که فرزندان خانواده‌های موسوم به «مادران دیاربکر» هستند و دیدار هیئت کمیسیون روند صلح پارلمان ترکیه با عبدالله اوجالان در زندان امرالی.

نقش مادران دیاربکر

«مادران دیاربکر» گروهی از خانواده‌های کردند که از سال ۲۰۱۹ در برابر دفتر حزب دموکراتیک خلق‌ها (HDP) دست به تحصن زده‌اند و مدعی‌اند فرزندانشان فریب‌خورده یا ربوده و به صفوف پ.ک.ک برده شده‌اند. این تحصن طی سال‌های اخیر به‌شدت به ابزار سیاسی ائتلاف حاکم ــ حزب عدالت و توسعه (AKP) و حزب حرکت ملی (MHP) ــ تبدیل شد. بنا بر برخی گزارش‌ها، حدود ۴۰۰ عضو پ.ک.ک از خانواده‌های مرتبط با این کمپین هستند.

 روند جدید صلح

پس از آغاز مرحله تازه گفت‌وگوها در اکتبر ۲۰۲۴، عبدالله اوجالان در فوریه ۲۰۲۵ پ.ک.ک را به خلع سلاح، برگزاری کنگره و انحلال فراخواند. کنگره پ.ک.ک در آوریل برگزار شد و عملاً پایان موجودیت این سازمان را اعلام کرد؛ هم‌زمان، عقب‌نشینی کامل نیروهای این گروه از خاک ترکیه و تخلیه مخفیگاه‌ها در مناطق مرزی اقلیم کردستان عراق انجام شد.

نقش تعیین‌کننده دولت باغچلی

در این مرحله، دولت باغچلی، رهبر حزب ملی‌گرای MHP، برخلاف سنت سیاسی خود، به مدافع اصلی ادامه گفت‌وگوها تبدیل شده و خواستار دیدار رسمی کمیسیون پارلمان با اوجالان است؛ درخواستی که برای حزب حاکم و شخص رجب طیب اردوغان در ابتدا یک تابوی بزرگ بود. بااین‌حال، پس از دیدار اخیر اردوغان و باغچلی، رسانه‌های طرفدار دولت از نرم‌شدن موضع ریاست‌جمهوری درخصوص دیدار از امرالی خبر می‌دهند.

بازگشت فرزندان «مادران دیاربکر»؛ ابزار اعتمادسازی

طبق اطلاعات منتشرشده در رسانه‌های مستقلی مانند T24، درون دولت ایده‌ای مطرح شده است که پیش از بازدید از اوجالان، ابتدا فرزندان مادران دیاربکر به کشور برگردند. این اقدام قرار است هم‌زمان چند کارکرد داشته باشد:

ایجاد یک ژست انسانی و «محور خانواده» برای کاهش حساسیت افکار عمومی

انتقال پیام پیروزی دولت در «نجات فرزندان از چنگ پ.ک.ک»

هموارسازی ذهنی جامعه برای دیداری که سال‌ها به‌عنوان محرمات سیاسی معرفی شده است

ارائه فرصتی به اوجالان و ساختار سابق پ.ک.ک برای نشان‌دادن حسن‌نیت

با این حال، هنوز مشخص نیست که این اعضای سابق پ.ک.ک چگونه بدون تعقیب قضایی به کشور بازگردند؛ زیرا هیچ بسته قانونی مشخصی برای این وضعیت به تصویب نرسیده است.

چالش افکار عمومی و موضع CHP

حزب جمهوری‌خلق (CHP) در موضع‌گیری فعلی خود با دیدار از اوجالان مخالف است و این مخالفت برای حزب عدالت و توسعه هزینه سیاسی ایجاد می‌کند. بسیاری از نمایندگان AKP معتقدند که «زمینۀ اجتماعی» برای دیدار امرالی هنوز مهیا نیست. دهه‌ها برچسب‌زدن رسانه‌ای و امنیتی به اوجالان، به‌ویژه لقب «قاتل کودکان»، باعث شده است بازگرداندن فرزندان مادران دیاربکر در آنکارا به‌عنوان فرصتی برای تغییر چارچوب ذهنی جامعه مطرح شود.

گام بعدی: قانون‌گذاری برای پایان رسمی پرونده پ.ک.ک

اگر تابوی دیدار پارلمانی با اوجالان شکسته شود، راه برای فاز پایانی روند صلح باز خواهد شد:

قانون‌گذاری در پارلمان، شامل «قانون انتقالی» و «قوانین ادغام».

این بسته، برخلاف فرایندهای دهه ۲۰۱۰، بر پایان رسمی پ.ک.ک تمرکز دارد و شامل:

چارچوب حقوقی برای خلع سلاح و ادغام اجتماعی

نحوه بازگشت نیروهای سابق تعیین 

و تضمین مشارکت سیاسی قانونی در ساختارهای موجود است.

تمرکز این بسته بر تنظیم وضعیت یک سازمان منحل‌شده است و نه ایجاد اصلاحات فرهنگی ـ اجتماعی گسترده‌تر در مسئله کردها.‌

نشنال کانتکست