ترکیه و سیاست تضعیف کردهای سوریه

سرویس جهان- سیاست جدید اردوغان در قبال سوریه، بیش از آنکه بر معادلات منطقه‌ای استوار باشد، محصول سیاست داخلی بود. شکست در انتخابات، ترس از گسترش «روژاوا» و بازگشت درگیری با پ.ک.ک، همگی او را به سوی تمرکز بر مهار کردهای سوریه سوق دادند.

به گزارش کردپرس، سال ۲۰۱۵ نقطه عطفی در سیاست سوریه رجب طیب اردوغان بود. او به‌تدریج از هدف اولیه خود یعنی سرنگونی حکومت بشار اسد عقب‌نشینی کرد و تمرکز خود را بر جلوگیری از قدرت‌ گرفتن نیروهای کرد در شمال سوریه گذاشت؛ مسأله‌ای که ابعاد داخلی برای جامعه کرد ترکیه نیز داشت.

آغاز تغییر؛ محاصره کوبانی

در سپتامبر ۲۰۱۴، گروه داعش شهر کردنشین کوبانی در مرز ترکیه را محاصره کرد. همزمان، در داخل ترکیه اعتراضات گسترده‌ای در مناطق کردنشین علیه بی‌عملی دولت در حمایت از ساکنان کوبانی شکل گرفت.
اردوغان در آن زمان صراحتاً اعلام کرد: آنکارا از عملیات نظامی علیه داعش در سوریه که ارتباطی با حمایت از مخالفان اسد نداشته باشد، پشتیبانی نمی‌کند.

با این حال، تحولات کوبانی به نقطه آغاز تغییر سیاست آنکارا بدل شد. اردوغان مشاهده کرد که غرب، به‌ویژه ایالات متحده، از نیروهای کرد حمایت می‌کند. از نگاه او این روند تهدیدی برای امنیت داخلی ترکیه بود، چرا که یگان‌های مدافع خلق (YPG) که محور نبرد با داعش در سوریه بودند، از نظر ایدئولوژیک با پ.ک.ک (حزب کارگران کردستان) پیوند داشتند.

نگرانی از شمال سوریه

اردوغان بارها مخالفت خود را با ایجاد موجودیتی مشابه اقلیم کردستان عراق در سوریه اعلام کرد. او در ژانویه ۲۰۱۵ به خبرنگاران گفت:
«چه خبر است؟ شمال عراق؟ حالا می‌خواهند شمال سوریه متولد شود. ما نمی‌توانیم این را بپذیریم. چنین موجودیت‌هایی در آینده مشکلات بزرگی به بار خواهند آورد.»

موفقیت کردها در کوبانی انگیزه‌ای شد برای گسترش قلمرو به مناطق تحت کنترل داعش. در مه ۲۰۱۵، YPG برای تصرف تل‌ابیض ـ شهری مرزی میان کوبانی و حسکه ـ عملیات نظامی آغاز کرد. هدف آنها ایجاد پیوستگی جغرافیایی در منطقه موسوم به «روژاوا» بود. اردوغان این روند را تهدیدی مستقیم دانست و درباره آوارگی اعراب و ترکمن‌ها هشدار داد.

همکاری تاکتیکی و همزمان تنش

با وجود این مخالفت‌ها، گاه نشانه‌هایی از هماهنگی نیز دیده می‌شد. برای نمونه، در فوریه ۲۰۱۵ نیروهای ارتش ترکیه با همراهی یگان‌های YPG وارد خاک سوریه شدند تا آرامگاه تاریخی «سلیمان شاه» (جد بنیان‌گذار امپراتوری عثمانی) را که در محاصره داعش قرار داشت، به نقطه‌ای امن در ترکیه منتقل کنند.

سیاست داخلی و پایان روند صلح

اما تحولات داخلی ترکیه مسیر اردوغان را تغییر داد. در انتخابات ژوئن ۲۰۱۵ حزب عدالت و توسعه بخشی از کرسی‌های خود را در پارلمان از دست داد. پس از موجی از حملات تروریستی، دولت عملیات گسترده‌ای علیه پ.ک.ک آغاز کرد. این گروه نیز اعلام کرد آتش‌بس پایان یافته است. اردوغان صراحتاً گفت: «ادامه روند صلح با شبه‌نظامیان کرد غیرممکن است.»

او انتخابات زودهنگام برگزار کرد و در نوامبر همان سال کرسی‌های از دست رفته را بازپس گرفت. همزمان، در اکتبر ۲۰۱۵ تشکیل «نیروهای دموکراتیک سوریه» (SDF) به رهبری ی.پ.گ اعلام شد. ترکیه این ائتلاف را به دلیل پیوندهای آن با پ.ک.ک «تروریستی» دانست و به انتقاد از همکاری آمریکا با آن پرداخت.

چرخش به سوی روسیه

در نوامبر ۲۰۱5، ترکیه یک جنگنده سوخو-۲۴ روسیه را در مرزهای هوایی خود سرنگون کرد. این بحران موجب شد اردوغان برای ترمیم روابط به سمت همکاری نزدیک‌تر با ولادیمیر پوتین حرکت کند و اولویت سیاست سوریه از «سرنگونی اسد» به «مهار کردها» تغییر یابد.

سیاست جدید سوریه برای اردوغان بیش از آنکه بر معادلات منطقه‌ای استوار باشد، محصول سیاست داخلی بود. شکست در انتخابات، ترس از گسترش «روژاوا» و بازگشت درگیری با پ.ک.ک، همگی او را به سوی تمرکز بر مهار کردهای سوریه سوق دادند. با این حال، تلاش او برای تضعیف نیروهای دموکراتیک سوریه به نتیجه نرسید و سرنوشت حکومت اسد نیز خارج از کنترل سیاست‌های آنکارا رقم خورد.

بنیاد دفاع از دموکراسی ها

کد مطلب 2789084

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha