به گزارش کردپرس، بازدید بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، از مرزهای جنوبی سوریه در 19 نوامبر 2025، یکی از «بی‌سابقه‌ترین تحرکات میدانی اسرائیل در سال‌های اخیر» محسوب می‌شود؛ اقدامی که نه یک بازدید معمول، بلکه نمایش مستقیم قدرت، ارسال پیام سیاسی و تثبیت یک واقعیت جدید امنیتی در جنوب سوریه است. این سفر در حالی انجام شد که سطح تنش میان دمشق و تل‌آویو در هفته‌های گذشته به شکل پیوسته افزایش یافته بود.

۱. هدف اول: نمایش تسلط میدانی و به‌رخ کشیدن حضور روزانه
جنوب سوریه طی ماه‌های اخیر صحنه حضور روزانه نیروها و خودروهای نظامی اسرائیل بوده است.

افزایش ایجاد ایست‌های بازرسی در قنیطره، پیشروی گشتی‌ها تا روستاهای مرزی و گسترش حضور امنیتی، همگی نشان‌دهنده تلاش اسرائیل برای ساختن یک کمربند امنیتیِ غیررسمی در امتداد جولان است.

بازدید نتانیاهو برای ارسال این پیام انجام شد که اسرائیل نه‌تنها بر مرز نظارت دارد، بلکه در عمق جنوب سوریه نیز بازیگری فعال و تعیین‌کننده است.

۲. هدف دوم: ارسال پیام به دمشق پس از تشدید حملات اخیر
این سفر تنها یک روز پس از چندین حمله اسرائیل به استان قنیطره انجام شد.

دمشق این حملات را «نقض خطرناک توافق ۱۹۷۴» دانست، اما نتانیاهو با حضور علنی در منطقه، به‌طور آشکار نشان داد که اسرائیل هیچ محدودیتی برای عملیات در جنوب سوریه قائل نیست و تلاش‌های دمشق برای اعتراض سیاسی نیز بازدارندگی واقعی ایجاد نمی‌کند.

۳. هدف سوم: هماهنگی داخلی اسرائیل و نمایش انسجام سیاسی ـ نظامی
همراهی چهار مقام ارشد با نتانیاهو اهمیت این سفر را دوچندان کرد. یسرائیل کاتس، وزیر دفاع؛ گدعون ساعر، وزیر خارجه؛ و ایال زامیر، رئیس ستاد ارتش، همگی او را همراهی کردند.

حضور هم‌زمان این سه مقام نشان می‌دهد که تل‌آویو در حال طراحی یک بسته امنیتی ـ سیاسی مشترک برای جنوب سوریه است و این پرونده تنها یک موضوع نظامی نیست؛ بلکه ابعاد دیپلماتیک و منطقه‌ای نیز دارد.

۴. هدف چهارم: پاسخ به تحولات میدانی جدید در جنوب سوریه
در هفته‌های اخیر، نمادهای وابسته به اسرائیل در مناطق تحت کنترل دولت موقت (مناطق جولانی) مانند سویداء و درعا دیده شده است.

افزایش برافراشته‌شدن پرچم اسرائیل و گسترش نمادهای حمایتی، برای تل‌آویو یک فرصت محسوب می‌شود تا نشان دهد نظم جدید جنوب سوریه بدون حضور اسرائیل کامل نمی‌شود و ساختارهای امنیتی تازه (متعلق به جولانی و متحدانش) در تقابل با دمشق و همسو با اسرائیل تفسیر می‌شوند.

۵. هدف پنجم: ارسال پیام به آمریکا و روسیه

این سفر در چارچوب رقابت قدرت‌های خارجی نیز معنا پیدا می‌کند.

پیام به آمریکا این است که اسرائیل «نقشه امنیتی جنوب سوریه را خود تعیین می‌کند»، حتی اگر طرح‌های واشنگتن درباره ادغام نیروهای کُرد و شکل‌گیری ساختار جدید سوریه در حال تدوین باشد.

در سوی دیگر، پیام به روسیه چنین است که تل‌آویو برای تثبیت میدان عمل خود در جولان، منتظر تفاهم یا هماهنگی با مسکو نخواهد ماند و برنامه‌هایش را مستقل از هر توافق احتمالی پیش می‌برد.

۶. پیام سازمان ملل و واکنش‌های بین‌المللی

سازمان ملل این اقدام را «نگران‌کننده» خواند و از اسرائیل خواست به توافق ۱۹۷۴ پایبند بماند. دمشق نیز این سفر را غیرقانونی، ناقض حاکمیت و در تعارض با قطعنامه‌های شورای امنیت توصیف کرد. بااین‌حال، تل‌آویو با اجرای علنی این بازدید نشان داد که اعتراضات بین‌المللی تأثیر محدود دارد و اسرائیل در پی ایجاد یک وضعیت دائمی جدید در جنوب سوریه است.

جمع‌بندی - نقش واقعی سفر نتانیاهو در معادلات جنوب سوریه

بازدید نتانیاهو از جنوب سوریه اقدامی نمادین، تاکتیکی و درعین‌حال استراتژیک بود که لایه‌های متعددی از جمله پنج پیام‌ سیاسی، امنیتی و منطقه‌ای را در خود جای می‌داد. این سفر، نخست نشان داد که اسرائیل تلاش می‌کند تسلط میدانی خود را بر مرزهای جنوبی سوریه تثبیت کرده و عملاً یک کمربند امنیتی غیررسمی ایجاد کند؛ کمربندی که فراتر از مرز، تا عمق مناطق قنیطره و درعا امتداد می‌یابد.

هم‌زمان این اقدام نشانگر شکل‌گیری یک معادله تازه در جنوب سوریه است؛ معادله‌ای که در آن اسرائیل می‌کوشد نقش تعیین‌کننده‌تری در آینده امنیتی منطقه ایفا کند و از تحولات جدید، به‌خصوص رشد ساختارهای وابسته به دولت موقت جولانی، بهره‌برداری کند.

همراهی چهره‌های ارشد سیاسی و نظامی اسرائیل نیز پیامی روشن داشت: این سفر تصمیمی فردی نبود، بلکه حاصل اجماع در سطوح بالای حکومت است و به‌عنوان بخشی از یک طرح امنیتی ـ سیاسی گسترده‌تر دنبال می‌شود.

در نهایت، این اقدام نوعی هشدار مستقیم به دمشق بود؛ هشداری مبنی بر اینکه اسرائیل محدودیتی برای عملیات در جنوب قائل نیست و هرگونه تلاش سوریه برای بازدارندگی سیاسی، تأثیر عملی نخواهد داشت.

افزون بر آن، سفر نتانیاهو تلاش کرد در نقشه امنیتی آینده سوریه اثر بگذارد و ابتکار عمل را در رقابت میان قدرت‌های خارجی ـ از آمریکا تا روسیه ـ در دست بگیرد.

نویسنده: احمد اردم