به گزارش کردپرس،  در حاشیه محله کردنشین اشرفیه در شهر حلب، گاه سکوتی سنگین و ناآرام حاکم است؛ سکوتی که در مقاطعی ناگهان به خشونتی مرگبار بدل می‌شود. تا کمتر از دو هفته پیش، وضعیت بیشتر به «آرامش ناپایدار» شباهت داشت. در ایست‌های بازرسی مشترک میان نیروهای امنیتی سوریه و همتایان کرد آن‌ها، موسوم به «آسایش»، خودروهایی که وارد خیابان‌های باریک محله می‌شدند، بازرسی می‌شدند و غیرنظامیان در کنار افراد مسلح رفت‌وآمد می‌کردند.

بازگشت خشونت به محله‌های کردنشین

اما شامگاه دوشنبه، درگیری‌هایی میان نیروهای دولتی سوریه و شبه‌نظامیان کرد که کنترل محله‌های اشرفیه و شیخ مقصود را در دست دارند، رخ داد؛ درگیری‌هایی که پس از مدتی با توافق بر سر کاهش تنش متوقف شد.

به گفته یک شاهد عینی و یک مقام محلی که با روزنامه نشنال گفت‌وگو کرده‌اند، چندین غیرنظامی در این درگیری‌ها کشته شدند. نیروهای دفاع مدنی سوریه نیز اعلام کردند دست‌کم دو امدادگر در جریان تیراندازی مجروح شده‌اند. خبرگزاری دولتی سوریه (سانا) نیروهای کرد را به هدف قرار دادن یک بیمارستان متهم کرد. ویدئوهای منتشرشده در رسانه‌های سوری، فرار غیرنظامیان را در پس‌زمینه صدای شدید رگبار مسلسل‌ها نشان می‌دهد.

اشرفیه و شیخ مقصود؛ نماد شکاف‌های حل‌نشده سوریه

منطقه شمال‌غربی حلب، به گفته ناظران، نمونه‌ای کوچک از شکاف‌های عمیق امنیتی و حکمرانی در سوریه است؛ شکاف‌هایی که بیش از یک سال پس از سقوط حکومت بشار اسد همچنان پابرجاست.

محله‌های اشرفیه و شیخ مقصود که ده‌ها هزار نفر جمعیت دارند، تحت کنترل نیروهای وابسته به نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) قرار دارند. این نیروها اعلام کردند شماری از غیرنظامیان و نیروهایشان در درگیری‌ها زخمی شده‌اند و مسئولیت خشونت‌ها را متوجه دمشق دانستند. در مقابل، بنا به گزارش تلویزیون سوریه، وزارت دفاع سوریه، نیروهای دموکراتیک سوریه را متهم کرد که با «حمله‌ای ناگهانی» آغازگر تنش بوده‌اند.

چالش ادغام نیروهای کرد در ساختار دولت مرکزی

نیروهای دموکراتیک سوریه که مورد حمایت آمریکا هستند، بخش‌های وسیعی از شمال‌شرق سوریه را نیز در کنترل دارند و ادغام آن‌ها در ساختارهای متمرکز دولت جدید، به یکی از چالش‌های اصلی دمشق تبدیل شده است.

یک مقام ارشد امنیتی سوریه که در جریان دوره‌ای از آرامش در ماه جاری از منطقه بازدید کرده بود، به نشنال گفت: «یک سال است تلاش می‌کنم آن‌ها را قانع کنم به ما بپیوندند. مدام می‌گویم بیایید و بخشی از ما شوید. فکر می‌کنم نگران آینده خود هستند؛ این‌که آیا در دولت جدید نقشی خواهند داشت یا نه، و اگر داشته باشند، چه نقشی.»

به گفته او، وضعیت کنونی «بسیار شکننده» است. پیش‌تر نیز در ماه اکتبر درگیری‌های مرگباری در این مناطق رخ داده بود که با آتش‌بس پایان یافت؛ نخستین درگیری شهری گسترده میان دو طرف از زمان روی کار آمدن دولت جدید سوریه.

نیروهای دموکراتیک سوریه از سال ۲۰۱۵ کنترل این محله‌ها را در دست دارند و در جریان حمله نیروهای تحت رهبری «هیئت تحریرالشام» به حلب در نوامبر گذشته نیز کنترل خود را حفظ کردند. این حمله‌ نهایتاً به سقوط حکومت اسد در ماه بعد انجامید.

بر اساس توافقی که در آوریل امسال درباره سرنوشت این دو محله حاصل شد، تبادل زندانیان صورت گرفت و صدها نیروی نظامی SDF به مناطق کردنشین شرق رود فرات، در فاصله‌ای بیش از ۱۰۰ کیلومتر، عقب‌نشینی کردند. با این حال، نیروهای وابسته دیگری همچنان در منطقه باقی مانده‌اند و ادغام کامل محله‌ها در ساختار دولت – که قرار بود تا پایان سال انجام شود – متوقف مانده است.

به گفته یکی از مسئولان، ایست‌های بازرسی مشترک، برای «جلوگیری از هرج‌ومرج و ورود سلاح و مواد منفجره» ایجاد شده‌اند. با وجود تنش‌ها، در دوره‌های آرامش، غیرنظامیان می‌توانند آزادانه به اشرفیه و شیخ مقصود رفت‌وآمد کنند.

مصطفی سیلو، ۴۵ ساله، که شش ماه پیش پس از غارت و تخریب خانه قدیمی‌اش به اشرفیه نقل مکان کرده، می‌گوید: «اینجا آب و غذا داریم و احساس امنیت می‌کنیم. می‌توانیم رفت‌وآمد کنیم. اوضاع بد نیست چون جوان‌های ما اینجا هستند.»

با این حال، او به قطعی‌های مکرر برق – تنها شش ساعت در روز – و کمبود نان و سوخت اشاره می‌کند؛ موضوعی که مقام‌های امنیتی سوریه وجود محاصره را رد می‌کنند.

گره بزرگ‌تر؛ آینده SDF در سوریه جدید

سرنوشت محله‌های کردنشین حلب به مسئله بزرگ‌تر ادغام نیروهای دموکراتیک سوریه با دمشق گره خورده است؛ نیرویی که ده‌ها هزار رزمنده در شرق فرات دارد. با وجود توافقی که امسال حاصل شد، اختلاف نظرها بر سر حفظ ساختار فعلی SDF یا ادغام کامل آن در یگان‌های ارتش و امنیتی سوریه، روند اجرا را متوقف کرده است.

ایالات متحده در این میان نقش میانجی را ایفا می‌کند و ترکیه نیز به‌شدت بر اجرای توافق فشار می‌آورد. آنکارا، SDF و به‌ویژه ستون فقرات کردی آن، یعنی یگان‌های مدافع خلق (YPG)، را شاخه‌ای از حزب کارگران کردستان (PKK) می‌داند.

در نهایت، به گفته یکی از مقام‌های امنیتی سوریه: «ما در گذشته دشمنان مشترکی داشتیم که از میان رفته‌اند. مسئله امروز، ساختن یک دولت واحد است که کردها را هم در خود جای بدهد.»

روزنامه نشنال