به گزارش کُرد پرس، پروژه 18 ساله محور سنندج - مریوان همچنان ناتمام مانده و هزینه وعده‌های بی سرانجام افتتاح این پروژه را همشهریان کردستان و بویژه خانواده‌های دو شهرستان مریوان و سروآباد با از دست دادن عزیزانشان می‌پردازند. وقوع دو حادثه جاده‌ای مشابه به فاصله کمتر از 24 ساعت با مشخصات مکانی و سببی مشابه موجب تألم و تأثر مضاعف هر وجدان آگاهی خواهد بود.
حدیث تلخ و مکرر حوادث جاده‌ای محور مریوان - سنندج، بارها اسباب تألم و تأثر همشهریان کردستان و هموطنان و هم‌زبانان و بویژه مردم شهر مریوان و سروآباد شده است. زیرساخت ابتدایی و فرسوده جاده‌ای در این محور علاوه بر مشکلات معیشتی و ایجاد خلل در حوزه رفاه اجتماعی همواره محلی برای داغدار کردن خانواده‌ها و یکی از علت‌های اصلی مرگ و میر در این دو شهرستان بوده است. هر بار در حوادث مشابه، همشهریان و بستگان، همدردی خفیفی با خانواده قربانیانِ این قتلگاه کرده‌اند و پس از مدتی کوتاه، حادثه و خانواده و عزیزان از دست رفته و تمام آنچه خاطرمان را آزرده به فراموشی می‌سپاریم و بار دیگر همان فاجعه با فاصله‌های زمانی و مکانی ناچیز تکرار می‌شوند تا ما به نوعی «حادثه‌زدگی» مبتلا شویم و اذهانمان به دیدن و شنیدن رویدادها‌ی تلخ عادت کند و بی‌تفاوت از کنار این حوادث بگذریم.
وعده افتتاح جاده سنندج-مریوان، کالایی استراتژیک با کارکرد ابزاری-اقناعی
عملیات ساخت جاده سنندج به مریوان از سال 1382 آغاز شده و پس از گذشت 18 سال، این پروژه همچنان در منجلاب وعده‌های رنگارنگ و تحقق نیافته مسئولان، ناتمام مانده است. بسیاری کسان با رنگ و لعاب‌های متفاوت سیاسی و اجتماعی این پروژه‌ی یتیم مانده را در ادبیات تبلیغی خود گنجانده‌اند و بهره‌ها از آن برده‌اند. وعده «اتمام جاده مریوان-سنندج» همواره جذاب در جهت اقناع موسمی و موقت مردمی بوده که تنها سهمشان از این وعده ی جذاب، پیامدهای بد، مزاحمت حمل و نقل ترانزیتی، آلودگی زیست محیطی، مرگ و میر جاده‌ای و زیرساخت ابتدایی حمل و نقل جاده‌ای بوده است.
تازه‌ترین اظهار نظر رسمی در خصوص وضعیت و سرنوشت جاده سنندج-مریوان مربوط به وزیر راه و شهرسازی از سویی و رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کردستان از سوی دیگر است. 13 آبانماه سال 1399 که وزیر راه و شهرسازی به منظور بازدید از پروژه جاده سنندج-مریوان به منطقه سفر کرده بود، اظهار کرد که طی ۲ سال اخیر به اندازه ۱۰ برابر سال‌های پیش کار اجرایی و عمرانی در بخش‌های راه و زیرساخت‌های کردستان انجام شده است. همان روز جناب وزیر در امتداد و تأیید وعده های پیشین مسئولان مربوطه، اعلام کرد که محور مذکور تا یکی دو ماه آینده افتتاح خواهد شد. از آن روز تا کنون نزدیک به 6 ماه می‌گذرد و هیچ نشانه‌ای دال بر افتتاح این پروژه به چشم نمی‌خورد.
خود ادبیات جناب وزیر مبنی بر ادعای افتتاح جاده «در یکی دو ماه آینده» حاکی از فقدان هرگونه برنامه و جدول زمانی مشخصی در خصوص این پروژه است. بیشتر از دو ماه پس از وعده‌ی وزیر، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کردستان وعده افتتاح این محور را به اردیبهشت 1400 موکول کرد. امروز سوم اردیبهشت ماه 1400 شاهد دو حادثه تلخ به فاصله کمتر از 24 ساعت هستیم که طی این دو حادثه 7 تن از همشهریان کردستانی در یک نقطه و با صحنه‌ای مشابه، قربانی این وعده‌های رنگین مسئولان شدند. البته بعید نیست در روزهای آینده با توجه به نزدیک شدن ایام انتخابات و نیاز مبرم سیاسیون به تهیه خوراک انتخاباتی، خبر افتتاح محور سنندج به مریوان –اگرچه ناقص و نیمه ناتمام- ابلاغ شود اما بر کسی پوشیده نیست که این موضوع کاکرد تبلیغاتی-اقناعی خواهد داشت و در خدمت بازتولید چرخه‌ی اقناعی برخی محافل سیاسی خواهد بود.
حوادث جاده‌ای و عادت زدگی ما
مرگ و میر ناشی از حوادث جاده‌ای در محور مریوان-سنندج به یکی از اخبار روتین بدل شده، عادت‌زدگی مخاطب در خصوص این دست اخبار، از آسیب‌هایی جدی به شمار می‌آید که نیازمند بازنگری و ایجاد تحولی در ادبیات پوشش رسانه‌ای این دست اخبار خواهد بود. اکتفا کردن به برخی استعاره‌های زبانی اعم از «قتلگاه»، «جاده مرگ»، «ارابه‌های مرگ» و اصطلاحهایی از این دست در تیتر اخبارف هرگز خلأ رسانه‌ایِ مربوط به این حوزه را پر نخواهد کرد. صِرف پوشش دادن این قبیل اخبار در قالب حادثه و اعلام زمان، مکان، مقدار و چیستی این رویدادها در محورهایی پرتردد و دارای زیرساخت مناسب و با خطر تکرارشوندگی اندک، کفایت می‌کند اما در خصوص جاده‌هایی با مختصات و مشخصات مسیر سنندج به مریوان و با آن بسامد تکرار، نیازمند تغییر اساسی در نحوه پوشش اخبار مربوط به حوادث جاده‌ای خواهد بود. هر بار که حادثه‌ای در محور سنندج مریوان رخ می‌دهد تمامی مسئولان در کلیه دستگاه‌های متولی به سبب قصورشان موظف به پاسخگویی هستند. از نماینده‌ای که در این دوره تنها ممیزه‌ی نماینده بودنش، زن بودنش است و نمایندگانی که در بیشتر دوره‌های پیشین نیز مشخصه و عملکرد قابل بیان و دفاعی نداشته‌اند، تا اداره راه و فرمانداری و گمرک و شهردار در سطح شهرستان و اداره کل راه و شهرسازی و استانداری در سطح استان موظف هستند در این خصوص پاسخگو باشند.
استیصال مطالبه‌گری رسانه‌ای و چند پرسش
پوشش رسانه‌ای اخبار و حوادث جاده‌ای، در رسمی‌ترین و خنثی‌ترین حالت خود، محتوایی شامل پاسخگویی به هفت پرسش اصلی خواهد داشت که در مقام ایضاح و توصیف رویداد – و نه تفسیر و تبیین آن- به نقل از نهاد، شخص یا مرجعی رسمی و ذیربط به مخاطب انتقال داده می‌شود. اما با توجه به اصل سنجش چیستی، مکان، نوع و چرایی رویداد، آسیب‌شناسی و مطالبه‌گری در خصوص برخی حوادث، رسالتی است که شایسته نیست مغفول بماند.
بسامد تکرار حوادث منجر به مرگ در محور سنندج-مریوان ضرورت تعریف اخبار مربوط به آن را به عنوان سوژه‌ای خاص و نیازمند بازتعریف، به ما القا می‌کند. خاص بودن اخبار مربوط به حوادث جاده‌ای کردستان و بویژه محور سنندج-مریوان سه فاکتور برجسته دارد: بسامد تکرار حوادث جاده‌ای، آمار مرگ و میر ناشی از این حوادث و نهایتاً عدم توجه به زیرساخت ابتدایی محور مذکور که کیفیت آن در بسیاری از نقاط جاده‌ای در حد یک جاده روستایی هم نیست.
علیرغم وجود این سه فاکتور برجسته، همسو با مسئولان استانی و شهرستانی، عملکرد رسانه‌ها نیز در خصوص مطالبه‌گری و بازتعریف این مهم چنگی به دل نزده است. در دو حادثه اخیر هیچ یک از مسئولان ذیربط اعم از راه و شهرسازی، آتش‌نشانی، فرمانده انتظامی استان یا شهرستان، فرماندار و دیگر دستگاه‌های مربوطه اظهارنظری رسمی نکرده‌اند چرا که جز آتش‌نشانی و هلال حمر که پس از پودر شدن وسایل نقلیه و در آتش سوختن پیکر حادثه‌دیدگان در محل حاضر شدند، هیچ یک از دیگر مسئولان حتی زحمت حضور در صحنه را به خود ندادند و اخبار و اطلاعات این دست رویدادها غالبا از طریق مشاهدات عینی و بر مبنای اظهارات شاهدان یا منابع محلی پوشش داده می‌شود.
پرسش های فراوانی هست که کسی خود را ملزم به پاسخگویی نمی‌داند. تکرار دو حادثه مرگبار و داغدار شدن چندین خانواده در شهرستان مریوان به هر وجدان پرسشگر و مطالبه‌گری نهیب می زند تا بپرسد: آیا تبیین «خاص بودن» و تفهیم مقیاس یک معضل، محرک‌هایی فراتر از جان همشهریان –آن هم با این قابلیت تکرارشوندگی و فاجعه‌آفرینی- می‌طلبد؟ چرا در سطح استان، پروپوزالی در خصوص تعریف مشکل محور مریوان-سنندج به عنوان معضلی ویژه و فوق العاده در اولویت کار معاونت عمرانی استانداری کردستان و اداره کل راه و شهرسازی استان قرار نمی‌گیرد؟ جناب استاندار، تغییر مدیر کلی که به زعم و ادعای خودش –فارغ از ارزشگذاری صدق و کذبی- تنها دلیل این تغییر عدم تمکین ایشان در قبال درخواست های معاونت عمرانی بوده مشکل زیرساخت عمرانی و جاده‌ای را حل می‌کند؟ اساساً باید فلسفه این تغیرات، پایان دادن به ناکارآمدی‌ها و سرآغاز تحولی معنادار و محسوس باشد. تا چه حد به این موضوع امیدوار هستید؟ آیا بهتر نیست به جای این تغییر و همسان‌سازی و همفکرسازی سازمانی، دغدغه جذب اعتباری فوق‌العاد، ویژه یا اعتباری با هر عنوان و اصطلاحی برای پروژه یتیم مانده‌ی محور مریوان سنندج داشته باشید؟ آیا تعریف اولویت اتمام یک پروژه، هزینه‌ای فراتر از جان انسان‌ها می‌طلبد؟
نظر شما