به گزارش کردپرس، با نزدیک شدن به ضربالاجل پایان سال برای ادغام نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) در ساختار ارتش سوریه تحت رهبری هیئت تحریرالشام، موجی از افشاگریها و گزارشهای متناقض فضای رسانهای را دربر گرفته است. همزمان، از تلاش فشرده آمریکا برای حفظ توافق ۱۰ مارس و جلوگیری از فروپاشی آن خبر میرسد؛ تلاشی که به نظر میرسد بیش از آنکه به نتیجهای قطعی نزدیک شده باشد، شکافهای عمیقتر در مذاکرات را آشکار کرده است.
توافقی کلی، بدون جزئیات و محل مناقشه
توافق ۱۰ مارس میان دمشق و قسد، تنها چارچوبهای کلی ادغام نیروهای شمالشرق سوریه در ساختارهای امنیتی کشور را مشخص کرد و عمداً از ورود به جزئیات اجرایی پرهیز داشت. احمد الشرع، رئیسجمهور سوریه، و دولت ترکیه تأکید دارند که پایان سال جاری ضربالاجل اجرای این توافق است؛ اما در مقابل، مظلوم عبدی، فرمانده کل قسد، صراحتاً اعلام کرده که هیچ مهلت زمانی مشخصی برای تکمیل فرآیند ادغام تعیین نشده است.
گزارش جنجالی استانبول و تکذیب سریع دمشق
در روزهای اخیر، همزمان با اوجگیری تماسهای دیپلماتیک و فشار فزاینده واشنگتن برای نجات توافق ۱۰ مارس، افشاگریهای رسانهای نیز شدت گرفته است. یکی از بحثبرانگیزترین موارد، گزارشی بود که شبکه «سوریه تیوی» مستقر در استانبول منتشر کرد؛ رسانهای که با حمایت مالی قطر فعالیت میکند و بهطور سنتی مواضعی تند علیه قسد دارد.
این گزارش به نقل از «منبعی آگاه» مدعی شد که دمشق و قسد، تحت فشار آمریکا، فرانسه و آلمان، به توافقی نزدیک شدهاند که بر اساس آن ۹۰ هزار نفر از نیروهای قسد و آسایش در وزارتخانههای دفاع و کشور سوریه ادغام میشوند و سه لشکر نظامی در رقه، دیرالزور و حسکه به قسد اختصاص مییابد. با این حال، منابع نزدیک به دولت سوریه بهسرعت این گزارش را تکذیب کردند.
افشاگری یا سیگنال سیاسی؟
اهمیت این گزارش بیش از آنکه در محتوایش باشد، در نفس انتشار آن است. سوریه تیوی معمولاً تریبون منتقدان سرسخت قسد است و انتشار چنین «نشت اطلاعاتی»ای میتواند نشانه اختلافات داخلی در دمشق باشد؛ بهویژه نارضایتی بخشی از حاکمیت سوریه از فشار آمریکا برای امتیازدهی در مذاکرات.
در همان روز، قسد نیز با صدور بیانیههایی تلاش کرد فضای مثبتی القا کند. مظلوم عبدی از «تفاهم متقابل» بر سر ادغام نیروهای نظامی سخن گفت، اما جزئیات را مبهم گذاشت. تنها چند ساعت بعد، یکی از مشاوران رسانهای رئیسجمهور سوریه، قسد را به «عدم پایبندی» به توافق ۱۰ مارس متهم کرد. این اظهارات متناقض، بخشی از جنگ پیامها و سیگنالدهی تاکتیکی دو طرف در شرایط افزایش فشار خارجی است.
پیوند پرونده قسد با روند صلح ترکیه
پرونده ادغام قسد از ابتدا قرار بود در چارچوبی گستردهتر و در ارتباط با روند صلح ترکیه و حزب کارگران کردستان (پکک) بررسی شود. از این رو، اکنون این پرسش مطرح است که آیا جدول زمانی ادغام قسد نیز، مشابه تمدید دوماهه فعالیت کمیسیون صلح پارلمان ترکیه تا پایان فوریه، تمدید خواهد شد یا نه.
تمدید احتمالی میتواند نشانهای از پیوند عمیقتر این دو مسیر باشد؛ در غیر این صورت، به معنای آن است که پرونده قسد بهطور مستقل و با سناریوهای متنوعتری دنبال میشود. در هر دو حالت، یک نکته روشن است: «توافق» تا زمانی که به سندی رسمی و امضاشده تبدیل نشود، بیش از یک ادعا نخواهد بود.
ادغام نظامی؛ تنها نوک کوه یخ
آنچه امروز با عنوان «ادغام قسد» مطرح میشود، در واقع لایهای از مذاکراتی بسیار گستردهتر درباره نظم سیاسی سوریه پس از اسد است. اختلافها از ماهیت دولت آینده آغاز میشود: آیا سوریه به سمت نظامی سکولار و دموکراتیک حرکت میکند یا به سوی دولتی متمرکز با مرجعیت دینی پررنگتر؟ گرایشی که تنها به هیئت تحریرالشام محدود نیست و در میان بخشهایی از اکثریت سنی نیز طرفدار دارد، اما اقلیتها آن را تهدیدی علیه تکثرگرایی میدانند.
در کنار آن، اختلاف بر سر خودمدیریتی یا فدرالیسم در شمالشرق، کنترل منابع نفت و گاز، اداره گذرگاههای مرزی و سرنوشت نهایی ساختار فرماندهی قسد، همگی پروندههایی پیچیده و درهمتنیدهاند که حلوفصل آنها با ضربالاجلهای رسانهای ممکن نیست.
تغییر رفتار آمریکا و معادلات جدید میدانی
تحولات ماه دسامبر نشان میدهد که ایالات متحده، که پیشتر از ایفای نقش «ضامن» پرهیز میکرد، در حال بازتعریف رویکرد خود است. عملیات مشترک نیروهای ویژه عراق و آمریکا در حسکه ــ بدون مشارکت مستقیم نیروهای قسد ــ، حملات هوایی آمریکا پس از هدف قرار گرفتن نیروهایش در بیابان سوریه، و هماهنگیهای امنیتی تازه میان دمشق و بازیگران منطقهای مانند اردن، همگی نشانههایی از تغییر موازنه هستند.
همزمان، گزارشهای تحقیقی رسانههایی چون واشنگتنپست، نیویورکتایمز و رویترز، با تمرکز بر نقش بازیگران خارجی و شبکههای باقیمانده از دوران اسد، عملاً روایت دمشق را تقویت و ادعاهای قسد و برخی اقلیتها را تضعیف کردهاند.
تراکم بیسابقه تحولات سیاسی، امنیتی و رسانهای در یک بازه زمانی کوتاه، نشان میدهد که پرونده قسد به یکی از پیچیدهترین معادلات سوریه پس از اسد تبدیل شده است. در چنین شرایطی، اجرای توافق ۱۰ مارس و تبدیل آن به سازوکاری پایدار، نه با بیانیهها و افشاگریها، بلکه تنها از مسیر مذاکرات فنی، طولانی و پرهزینه ممکن خواهد بود.
منبع: نشنال کانتکست
نظر شما