به گزارش کردپرس، حمایت مداوم واشنگتن از نیروهای کرد سوریه برای روابط ایالات متحده و ترکیه بسیار پر مخاطره است. از سال 2015، ایالات متحده با حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) و شاخه نظامی آن، موسوم به یگان های مدافع خلق برای مبارزه با دولت اسلامی (داعش) همکاری کرده است. این همکاری ها شامل در اختیار گذاشتن سلاح و کمک فنی به نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) - که متشکل از نیروهای کرد-عرب بوده و اکثر اعضای آن را نیروهای مدافع خلق تشکیل می دهند- بوده است. با این وجود PYD-YPGشاخه ای از حزب کارگران کردستان (پ ک ک) است؛ پ ک ک گروهی نظامی است که ترکیه و وزارت امور خارجه ایالات متحده آن را به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی شناخته اند و آنکارا چندین دهه است که با آن مبارزه می کند.

همانطور که در ادامه توضیح داده می شود، رهبری جمعی پ ک ک و PYD-YPG تحت تسلط کردهای ترکیه در کوه های قندیل شمال عراق قرار دارد. از سال 2015، یعنی هنگامی که گفتگوهای صلح میان حزب کارگران کردستان و آنکارا یه شکست انجامید، این گروه جنگ خونین خود علیه نیروهای امنیتی ترکیه را از سر گرفت که طی این درگیری ها چندین غیرنظامی کشته شده اند. اگر حزب کارگران کردستان سلاح های ایالات متحده را از یگانهای مدافع خلق بگیرد و از آنها علیه ترکیه استفاده کند، بدون شک باعث بر هم زدن روابط واشنگتن با آنکارا خواهد شد که قدیمی ترین متحد مسلمان ایالات متحده و تنها عضو ناتو در خاورمیانه است.

برای رفع تهدید چنین شکافی، ایالات متحده باید اقداماتی در جهت کاهش چشمگیر قدرت رهبری کردهای ترکیه در پ ک ک در قندیل انجام دهد. این امر به کردهای سوریه اجازه می دهد تا کنترل PYD-YPG را در دست بگیرند و توجه خود از ترکیه را از بین ببرند. پس از آن واشنگتن خواهد توانست سیاست کردی خود در سوریه را از روابط شکننده اش با ترکیه جدا کند.

ریشه های سوریه ای پ ک ک

هنگامی که حزب کارگران کردستان در سال 1978 تأسیس شد، اتحاد جماهیر شوروی از آن به عنوان وسیله ای برای تضعیف اتحاد ترکیه – ایالات متحده حمایت کرد. این سازمان نخستین بار در دره بقاع لبنان که در آن زمان در اشغال سوریه بود، تشکیل شد. حافظ اسد، پدر رئیس جمهور کنونی سوریه به مدت چندین دهه مکان امنی برای اعضای این گروه فراهم کرد و عبدالله اوجالان، رهبر حزب کارگران کردستان، در دهه های 1980 و 1990 در دمشق زندگی می کرد.

پس از پایان جنگ سرد، دولت سوریه به استفاده از حزب کارگران کردستان در مذاکرات خود با ترکیه بر سر حق آب رود فرات ادامه داد. در همین حال، در حالی که اکثریت کردهای سوریه تحت حکومت بعث در حاشیه قرار داشته و بی وطن بودند، دمشق این حزب را وسیله ای برای منحرف نمودن خشم ملی گرای کرد از خود و به سوی یک «دشمن خارجی» دانست.

آنکارا با تشخیص تاثیر بی ثبات کننده احتمالی شورشیان پ ک ک مستقر در سوریه، در سپتامبر 1998 اقداماتی علیه دمشق اتخاذ و تهدید کرد در صورتی که رژیم از پناه دادن به این گروه دست نکشد به سوریه حمله خواهد کرد. اسد در واکنش به این تهدید، اوجالان را از سوریه اخراج و پروتکل آدانا را با ترکیه امضا کرد و به طور رسمی به حمایت سوریه از پ ک ک خاتمه داد.

با این وجود، از آنجایی که به پ ک ک اجازه داده شده بود تا به طور علنی عضو گیری کرده و به مدت نزدیک به دو دهه در سوریه تبلیغ کند، این گروه توانست یک پایگاه حمایتی محلی تشکیل دهد که توانست فراتر از قطع رسمی روابط عمل کند. در سال 2002، حزب کارگران کردستان تصمیم گرفت تا در سوریه، ایران و عراق شاخه هایی را تشکیل دهد، اما حزب اتحاد دموکراتیک تنها عضو این تشکل ها بود که تشکیل آن موفقیت آمیز بود.

در سال 2012، که جنگ داخلی سوریه به اوج خود رسید و حکومت اسد مناطق کردی را تخلیه کرد تا منابع بیشتری را به سایر جبهه ها اختصاص دهد، حزب اتحاد دموکراتیک توانست به سرعت این خلأ را پر کند. این گروه سه کانتون خودمختار را در شمال سوریه تأسیس کرد: عفرین، کوبانی و قامشلی که با هم به نام روژاوا شناخته می شوند. از سال 2014، YPG/SDF با کمک های نظامی فراوان ایالات متحده حدود 20 درصد از خاک سوریه را کنترل کرده است. این شبه نظامیان همچنین با روسیه روابطی دارند و اخیرا مسکو سربازان را به منطقه عفرین تحت کنترل YPG در مجاورت ترکیه اعزام کرده است.

مقابله با نبرد کردهای ترکیه

اگرچه اعضای یگانهای مدافع خلق عمدتا از کردهای سوریه تشکیل شده است، این گروه عمدتا تحت رهبری کردهای ترکیه در شمال عراق اداره می شود. همانگونه که گزارش ماه می 2017 گروه بحران بین الملل تشریح کرده بود، «کادرهای آموزش دیده پ ک ک» اغلب فعالیت های اصلی یگانهای مدافع خلق را هدایت می کنند: «آنها در مورد بودجه سازمان، انتصاب فرماندهان خط مقدم و منطقه ای، توزیع تدارکات نظامی و هماهنگی با ارتش ایالات متحده را تصمیم می گیرند. تکنوکرات ها که اغلب هواداران اوجالان بوده و پیشینه ستیزه جویان حزب کارگران کردستان را ندارند، اسما موسسات رسمی منطقه خودمختار را اداره می کنند.»

علاوه بر این، ساختار رهبریت یگانهای مدافع خلق اجازه نمی دهد افرادی که اجازه پ ک ک را ندارند به سمت های بالاتر دست پیدا کنند: «فرماندهان اسکادران و جوخه که پس از عملیات نیروهای مدافع خلق در سال 2012 به این گروه پیوستند… فرصت کمی برای پیشرفت دارند چرا که آکادمی های ایدئولوژیکی که رویکرد ترفیع را ارائه می کنند، خواهان تعهد دراز مدت مبارزه حزب کارگران کردستان و مستقیما تحت کنترل حزب کارگران کردستان در قندیل هستند.» در نتیجه، فرماندهی پ ک ک مستقر در قندیل که تحت رهبری مراد قرایلان، جمیل بایک، دوران کالکان و رضا التون – که همگی کرد ترکیه هستند- قرار دارد، تاثیر عمیقی بر یگانهای مدافع خلق دارد.

در کل می توان گفت کردهای سوریه در خانواده حزب کارگران کردستان مجبور هستند تا برای کردهای ترکیه که بر جنگ با آنکارا متمرکز شده اند نقشی در سطح پایین تر را ایفا کنند و سوریه را به عنوان محل نمایش ثانویه عملیات در نظر بگیرند که به عنوان اهرمی علیه ترکیه مورد استفاده قرار می گیرد. بدون شک این موضع باعث ایجاد بحران در روابط ایالات متحده و ترکیه خواهد شد، به ویژه اگر حزب کارگران کردستان اجازه دهد سلاح های ایالات متحده برای نیروهایش در ترکیه فرستاده شود. اگرچه رهبریت یگانهای مدافع خلق به واشنگتن وعده داده است که این اتفاق نخواهد افتاد، اما رهبران پ ک ک ممکن است برای انجام چنین اقدامی تلاش کنند، چرا که فروپاشی روابط ایالات متحده و ترکیه نهایتا به نفع آنها است. بنابراین مسئله نیافتادن سلاح های آمریکایی به دست «یگانهای دفاع مردمی» به دست پ ک ک نیست بلکه مسئله زمان آن است.

تمرکز بر حزب اتحاد دموکراتیک در سوریه

خوشبختانه ایالات متحده می تواند از چنین اتفاقی پیشگیری کند و در عین حال به همکاری با کردهای سوریه ادامه دهد. سیاست رسمی واشنگتن این است که حزب اتحاد دموکراتیک – یگان های مدافع خلق یک سازمان سوری است؛ اما برای جلوگیری از تنش با ترکیه، آمریکا بایستی این رویکرد را به عنوان یک واقعیت جلوه دهد. این بدین معنی که بایستی ایالات متحده ترکیه را متقاعد سازد تا عملیات نظامی را با سه هدف اصلی انجام دهد: حمله به مجموعه استحکامات زیر زمینی حزب کارگران کردستان در کوه های قندیل عراق، فشار به نیروهای این گروه در این منطقه و شاید حتی دستگیری برخی از فرماندهان ارشد کرد ترکیه. لازمه هر کدام از این اقدامات این است که واشنگتن بغداد را راضی کند تا با انجام عملیات در قلمرو آن کشور موافقت کند و همچنین کمک اطلاعاتی و مهمات ویژه لازم برای هدف قرار دادن پناهگاه های سخت را در اختیار نیروهای ترکیه قرار دهد.

این سیاست به نوبه خود باعث قدرتمند شدن کردهای سوریه در روژاوا می شود و راه را برای آنها برای عهده دار شدن رهبریت کامل حزب اتحاد دموکراتیک – یگان های مدافع خلق باز می کند. احتمالا در آن صورت این گروه به طور کامل بر مبارزه کردهای سوریه برای روژاوا متمرکز خواهد شد و نه جنگ پ ک ک علیه ترکیه در سوریه و فراتر از آن. همچنین واشنگتن باید به کردهای سوریه اطمینان دهد که در صورت انجام این کار از منافع آنان محافظت خواهد کرد. در عین حال، برداشتن گام های محکم علیه حزب کارگران کردستان، می تواند روابط ایالات متحده و ترکیه را که در سالهای اخیر به شدت آسیب دیده اند، بهبود ببخشد.

کردهای سوریه احتمالا متوجه هستند که به حمایت واشنگتن فراتر از مبارزۀ کوتاه مدت علیه دولت اسلامی نیاز دارند. بدون پشتیبانی ایالات متحده، روژاوا تحت کنترل کامل روسیه قرار خواهد گرفت و به نسخه خاور میانه ترانسنیستریا که بخشی از مولداوی است و تحت تسلط مسکو قرار دارد و فاقد هیچ گونه مشروعیت بین المللی است، تبدیل خواهد شد. همچنین، با حضور واشنگتن در کنار کردهای سوریه، روژاوا می تواند با فشار روسیه و حکومت اسد مقابله کند و فرصت وجود و شاید راهی به سوی استقلال نهایی در درون سوریه را به خود بدهد. اما تا زمانی که رهبریت حزب کارگران کردستان در قندیل بر جنبش کردهای سوریه تسلط دارد هیچ یک از این موارد امکان پذیر نخواهد بود.

سونر جاگپتای، همکار در بیر فامیلی و مدیر برنامه تحقیقات ترکیه در مؤسسه واشنگتن، نویسنده کتاب سلطان جدید : اردوغان و بحران در ترکیه نوین است.

منبع: موسسه واشنگتن

ترجمه: خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان

کد خبرنگار: 40101