به گزارش خبرگزاری کردپرس، در یک بررسی ساده کمی  و کیفی می توان حدود بیش از چهارصد اثر تاریخی شناسایی شده در سیصد هکتار بافت تاریخی سنندج را از لحاظ معماری و تزیینات وابسته به آن و کارکرد شهری، بافت تاریخی سنندج را حداقل در رسته پنج شهر مهم تاریخی ایران قرار می دهد. با توجه به وجود اسناد متعدد تاریخی در مورد تساهل فرهنگی و مذهبی در سنندج که باعث بوجود آمد و ماندگاری زیباترین آثار معماری مانند مساجد شیوه های مختلف ایران از جمله معماری بومی کردستان، کنیسه ها، کلیسا، تکیه ها، خانقاه ها، امامزاده ها، پیرها و گنبدمقبره ها شده است، می توانست در کنار وجود آثار متعدد و بهم پیوسته محلات تاریخی و راسته ها، میدان ها، عمارت ها و قصرها، خانه های تاریخی، بازار، و پلهای تاریخی تبدیل به یکی از مهمترین مراکز گردشگری پایدار شهری در ایران باشد. در مقام مقایسه شهر تاریخی ای مانند کاشان با آنهمه معروفیت بناها و بافت شهری اگرچه بسیار با ارزش است و سالانه هزاران هزار نفر گردشگر خارجی و ایرانی را به خود جذب می کند، اما از لحاظ تنوع کارکردی، تنوع تزیینات، شکوه تعداد عمارت های فاخر و قصرها و طبیعت جذاب، نمی تواند با سنندج اصلا قابل قیاس قرار گیرد. اما آنچه که کاشان را از سنندج متمایز نموده است، تعدد خانه های تاریخی احیا شده با کاربری اقامتگاه سنتی و هتل بوتیک و موزه های خصوصی متعدد و اطمینان مسافران به وجود زیرساخت های لازم برای اقامت می باشد.

در سالیان گذشته به لطف معرفی و اقدامات انجام شده در طبیعت گردی و منظر فرهنگی ثبت جهانی شده هورامان، گردشگری کردستان جان تازه ای گرفته است، اما نگاه گردشگران را بیشتر متوجه دو نکته بسیار با ارزش فرهنگ روستانشینی و طبیعت کوهستانی جلب نموده است. بسیار جالب است که متولیان حفاظت از بافت تاریخی کشور در جواب به این سوال این که در سفرهای متعددتان به بانه برای خرید، بافت تاریخی بانه را دیده اید، جواب ایشان با تعجب این بود که مگر بانه یک شهر تازه ساز نیست؟ حال چه برسد به دیگر گردشگران.

در واقع عدم معرفی شهرها و مراکز تمدنی مانند بافت تاریخی شهرهای سنندج، سقز، بیجار و بانه، از استان کردستان ذهنیتی نادرست به صورت سرزمینی ساخته است که شهرهای تاریخی به عنوان مرکز گردنبند گردشگری فرهنگی وجود ندارد و به گونه ای حس امنیت و اطمینان از اقامت در محدوده شهری را از کسانی که قصد سفر به این استان را دارند، می گیرد. در چند دهه گذشته به دلایل مختلف، تنها مراکز مدیریت شده گردشگری در شهرهای استان، موزه های خانه کرد در عمارت آصف سنندج و موزه باستان شناسی سنندج بود. در سالهای اخیر، برای برنامه ریزی و رفع دغدغه های فوق الذکر و ایجاد گردشگری شهری اقداماتی آغاز گردیده و روند تصاعدی به خود گرفته بود. از جمله افزایش دو برابری مجوز موزه ها، راه اندازی اقامت گاه‌های سنتی در بناهای تاریخی شهر سنندج، پیگیری و تصویب و تخصیص بودجه های لازم برای طرح بافت شهرهای تاریخی و خرید و احیای بناهای تاریخی و تحویل بناهای مرمت شده به متقاضیان و سرمایه گذاران و بهره برداران بخش خصوصی از مهمترین دغدغه های بدنه کارشناسی اداره کل میراث فرهنگی استان کردستان بود.

بنا به اطلاع خبرنگار کردپرس، در این راستا بدنه تخصصی میراث فرهنگی کردستان تا قبل از دوره جدید مدیریتی  موارد زیر را انجام داده اند:

الف. تهیه پرونده تعیین کاربری و عدم نفائس جهت پنج بنای تاریخی و تصویب در کمیته وزارتخانه با ریاست و تایید وزیر میراث فرهنگی

به دلیل علاقمندی وزارتخانه برای کمک به استان کردستان با توجه به کامل بودن پرونده های ارسالی تمام پرونده های استان یعنی نصف پرونده های مورد بررسی قرار گرفته از کل کشور، از پرونده های استان کردستان مورد تایید قرار گرفت و همچنین با تاییدیه وزیر، کمیته ماده 27 با دبیری سازمان برنامه و بودجه استان و حضور پنج دستگاه نظارتی و اجرایی به متقاضیان بخش خصوصی جهت مشارکت در احیا و جان بخشی دوباره به بافت تاریخی شهر، این بناها به متقاضیان سرمایه گذاری واگذار گردید.

واگذاری این 5 بنای تاریخی در قالب ماده 27 صرفا در یک ماه کاری به نتیجه رسید و منتج به این مساله گردید که هفتاد میلیارد ریال وام بلاعوض از تبصره 19 و هفتاد میلیارد ریال وام تبصره 18بلند مدت استانی برای احیای بناهای تاریخی با مشارکت بخش خصوصی تصویب گردد.

ب. تملک 4 باب خانه تاریخی از محل اعتبارات قانون بودجه به ارزش کلی شانزده میلیارد تومان. شرط قانونی نوع بودجه تملک این بناها تحویل قانونی به متقاضیان سرمایه گذاری بخش خصوصی جهت احیا و کاربری گردشگری و فرهنگی می باشد.

ج. تهیه پرونده جهت تعیین کاربری و عدم نفائس برای 9 بنای تاریخی و ارسال به وزارتخانه جهت تصویب و تایید در وزارتخانه در تاریخ 30/7/1401 . چهار بنای تملک شده نیز جزو این پرونده ها بود.

با توجه به تجربه موفق واگذاری بناهای تاریخی بر اساس موافقت وزارتخانه با کاربری های پیشنهادی استان و نظارت دستگاههای متعدد استان در کمیته ماده 27 بر این واگذاری ها، دهها متقاضی و سرمایه گذار بخش خصوصی انتظار داشتند که 9 بنای معرفی شده برای تعیین تکلیف نفائس و کاربری، همانند قبل در زمانی مشخص انجام گیرد. اما در دوره جدید مدیریتی تقریبا تمام انرژی بر تغییر و جابجایی مکانی و حذف نیروهای متخصص و سپردن کارهای مهم به افراد بی تجربه در آشنایی به قوانین گذشت. همچنین عدم قبول سپردن وظائف و اختیارات اداره کل توسط مدیر کل به کسانی که هم تجربه و هم تخصص و هم ویژگی های عمومی قانونی برای تصدی مناصب را داشته باشند، باعث شد که ماهها تمام انرژی و توان اداره کل استان به تقابل با وظائف قانونی وزارتخانه در نظارت و تاییدات ضروری برای انجام امور بگذرد.

در نتیجه  نه بنایی در شهرهای تاریخی استان به صورت قانونی واگذار شده است و نه تسهیلاتی برای احیای این بناها قرار داده شده است. سرمایه گذاران و متقاضیان سرمایه گذاری در بناهای تاریخی استان به ناچار راه استان های دیگر را در پیش گرفته اند. این مسیر در واقع بخشی از ناکارآمدی مدیریتی در کردستان در مسیر عدم رونق اقتصاد و تحول در اشتغال آفرینی است.