به گزارش کردپرس، بسیاری از رهبران کردی در عراق و سوریه، از انتخاب جو بایدن به خاطر آنچه آنها رویکرد بهتر وی نسبت به مسائل کردی می پندارند، استقبال کرده اند. برخی رسانه های آمریکایی نیز در گزارش های خود جو بایدن را دوست بهتری برای کردها در مقایسه با روسای پیشین دولت آمریکا دانسته اند.

خبرگزاری کردپری برای بررسی این موضوع با دکتر بن پرست، استاد دانشگاه ایندیانای آمریکا و پژوهشگر مسائل کردی مصاحبه کرده است.

جو بایدن دوست بهتری برای کردهاست؟

دکتر بن پریست درباره اولویت های دولت بایدن و رویکرد کلی او درباره کردها به کردپرس گفت: درست است که هنوز دولت جو بایدن در ابتدای راه خود قرار دارد اما مطمئنا می توان گفت که دولت جو بایدن ادامه دهنده دولت باراک اوباماست. من ترجیح می دهم که جو بایدن را اوبامای دوم صدا کنم. اما تا به حال نشان هایی وجود ندارد که جو بایدن بخواهد عراق یا اقلیم کردستان را در اولویت قرار داده باشد. همچنان که در تغییر دولت از یک جریان به جریان مخالف در آمریکا مرسوم است، دولتمردان جو بایدن در حال بررسی معاملاتی هستند که دولت دونالد ترامپ انجام داده است. در مورد خاورمیانه می توان به فروش جنگنده اف 35 به امارات، و احتمال فروش آن به عربستان سعودی، توافق ایران و موقعیت نیروهای نظامی آمریکا در این منطقه می توان اشاره کرد. من شک دارم که که تمرکز دولت بایدن روی مسئولیت پذیر کردن شرکای خاورمیانه در مورد مسائل ناخوشایندی مانند جنگ در یمن، کشتن جمال خاشقچی بر اساس برنامه چیده شده محمد بن سلمان در سفارت عربستان در ترکیه و غیره باشد.

او افزود: مطمئنا از سرگیری توافق اتمی با ایران روی تعامل آمریکا در مناطق کردنشین تاثیر خواهد داشت. شاید این مسئله برای مدتی در راس برنامه های آمریکا نباشد اما برنامه از سرگیری توافق مدتها قبل از برگزاری انتخابات آمریکا روی میز کار بوده است.

دکتر بن پریست با اشاره به کمرنگ شدن شدن مبارزه با داعش به دلیل شکست این گروه و تاثیر این موضوع در همپیمانی میان کردها و آمریکا گفت: از طرف دیگر، من اخیرا با برخی دوستان و خانواده هایی که ارتباطی با خاورمیانه ندارند صحبت کرده و آنها درباره آخرین باری که در مورد داعش خبری دیده اند پرسیدم که جواب حداقل یک سال پیش بوده است. از نظر بیشتر آمریکایی ها داعش خیلی وقت پیش شکست داده شده است. اما در مقابل، می توانم در مراجعه به سایت های کردی، خبرهای در مورد مبارزه با داعش در کرکوک و دیگر جاها پیدا کنم. بخشی از دولت جو بایدن، در مورد برخی موضوعاتی که از نظر ما هیجان انگیز هست، بویژه با توجه به این که مسائل مربوط به ویروس کرونا همچنان بخشی از نگرانی اصلی آمریکاییان است، سکوت و یا اهمال را ترجیح می دهد.

دکتر بن پریست به موضع خروج احتمالی آمریکا از اقلیم کردستان و عراق اشاره کرد و گفت: با همه اینها، تمایل برای رفتن از قلمرو عراق و کردها و مسائل مربوط به آنها یک چیز است و واقعیت های سیاسی و نظامی یک چیز دیگر. من تصور نمی کنم که تنها کسی باشم که نسبت به خطر تکرار اتفاق 2011 بی تفاوت باشم که در آن سال خروج گسترده آمریکایی ها از عراق خلا امنیتی ایجاد کرد و در نهایت به تصرف موصل به دست جهادی های فاشیست منجر شد.

او در مورد انتقال نیروهای آمریکا از برخی پایگاه های عراقی به اقلیم کردستان و تقویت پایگاه ها در این منطقه کردی گفت: با این که آمریکا -همان طور که مقامات این کشور در ابتدای 2020 اعلام کردند- پایگاه جدیدی در عراق نساخته اما اقدام به استحکام دادن پایگاه های موجود کرده و به نظر می رسد که حداقل در حال حاضر آنها بیشتر به دنبال داخل کردن نیروهایی بیشتری از ناتو به جای نیروهای آمریکا باشند. من تلاش کرده ام که بدانم که چه اتفاقاتی در این پایگاه ها می افتد. دو هفته پیش آنها در کنفرانسی در اربیل گفتند پایگاه های جدید احداث نشده بلکه پایگاه های موجود مستحکم شده اند.

استاد دانشگاه ایندیانا در پاسخ به سوال پیرامون حمایت جو بایدن از ایجاد مناطق خودمختار در عراق و یا استقلال کردهای عراق در زمان حضور او در دولت باراک اوباما گفت: در مورد بازترسیم مرزها من فکر نمی کنم که شاهد اقدامی جدی از سوی دولت کنونی آمریکا باشیم. وقتی جو بایدن در سال 2006 گفت که « ما در دوران زندگی خود شاهد یک کردستان مستقل خواهیم بود»، او معاون رییس جمهور آمریکا بود. چیزی شبیه به جوک ساخته شده بود به این معنی که هر وقت بایدن می گفت که چیزی در سر دارد، درست برعکس سیاست های دولت آمریکا بود. این مسئله باعث شده بود که شخصیت کاریکاتوری « عمو جو پیر خوش قلب» ساخته شود. من فکر می کنم که جو بایدن به عنوان رییس جمهور آمریکا در خطاب های رسمی خود محتاطانه عمل خواهد کرد.

او با اشاره به این که پرداختن به موضوعات کردی در اولویت جو بایدن قرار ندارد، گفت: در کل، من فکر می کنم دولت جو بایدن بیشتر درگیر ارزیابی منافع حفظ توافق ابراهیم، تعامل دوباره با برجام و ایران، مقابله با جهادیهای فاشیست و رفتن به سمت حذف حمایت از تقابلات میان نیروهای نایب عربستان و ایران خواهد شد. هل دادن کردها به سمت استقلال بیشتر یک گرفتاری ناخوشایند است و من فکر می کنم که کمترین حمایت رسمی از آن (در دولت جو بایدن) اتفاق خواهد افتاد.

دکتر بن پریست درباره نگاه بهتر جو بایدن به کردها، به خبرگزاری کردپرس گفت: بنابراین، در مورد این که آیا جو بایدن رییس جمهور بهتری برای کردها است، من فکر نمی کنم آن گونه که کردها امید دارند وی حامی بهتری برای کردها باشد.

افول قدرت اقلیم کردستان در عراق

استاد دانشگاه ایندیانا وضعیت کلی اقلیم کردستان را با توجه به بحران های مالی و اعتراضات مردمی وخیم خواند و گفت: از نظر من وضعیت اجتماعی- اقتصادی اقلیم کردستان بیشتر به اثر گلوله برفی شبیه است؛ به این صورت که بحران های آن هر روز بیشر شده است. این بحران ها با بحران اقتصادی در سال 2014 آغاز شد و با شکست فراندوم 2017 با محوریت بارزانی، بحران جهانی کووید 19 و نیز سقوط قیمت نفت ادامه یافت.با این که من اقلیم کردستان عراق را در مدیریت امور داخلی، از دولت مرکزی عراق موفق تر می دانم اما وضعیت کنونی چگونگی تاثیر فساد فراگیر بر بی نظمی کلی در این منطقه را برجسته تر کرده است. بسیاری از کردها در هولر(اربیل)، سلیمانی و دهوک مدتهاست از وضعیت کنونی سیاست کردی و سلطه خانواده های حاکم بر اقلیم کردستان ناامید شده اند. بحران های متعدد اقتصادی این نابرابری ها را برجسته تر کرده است. با این حال، از نظر من، موضع کلی کردها این است که وضعیت کنونی را با اهراه پذیرفته اند؛ کسانی هستند که سر خود را پایین انداخته و خود را به سرنوشت و تقدیر سپرده اند. تعداد بیشتری کاملا از این که درباره سیاسیت صحبت کنند می ترسند و از این که شما این مباحث را در گفتگو با آنها مطرح کنید آزرده خاطر می شوند. اما تعداد کمی از افراد هم پیدا می شوند که در رسانه های اجتماعی اما با نام مستعار ظاهر می شوند و از تاثیر رهبران کرد بر زندگی کردها با استفاده از الفاظ رکیک و دشنام سخن می گویند.

تمرکززدایی در سلیمانیه

پژوهشگر مسائل کردی درباره تلاش برخی گروه ها و احزاب سیاسی برای تمرکززدایی در اقلیم کردستان بویژه در استان سلیمانیه گفت: درخواست برای تمرکززدایی بویژه در سلیمانیه ناشی از تاثیر بیشتر رفراندوم استقلال (در سپتامبر 2017) و تلاش دولت مرکزی عراق برای تنبیه اقلیم کردستان و تضعیف موقعیت آن است؛ کاهش 5 درصدی در سهم منافع نفتی اقلیم کردستان تاثیر سهمگینی بر سیستم بی ثبات کنونی این منطقه دارد. در کنار این مسئله سهم بودجه باید مدیریت حضور پ.ک.ک در مناطق تحت کنترل حزب دموکرات کردستان عراق و اتحادیه میهنی را نیز نام برد و این مسئبه که حس کرد بودن یا کوردایتی به عنوان مه مترین نیروی جاذبه در داخل حزب دموکرات کردستان عراق در ضعیف ترین حالت خود در تاریخ قرار دارد. من شک ندارم که رهبری اتحادیه میهنی هرچه در توان داشته برای نزدیک تر کردن خود به بغداد در مقابل قطع بیشتر بودجه انجام داده است.

خطرات حضور هرچه بیشتر نظامی ترکیه در شمال اقلیم کردستان عراق

بن پریست افزایش عملیات نظامی ترکیه در خاک اقلیم کردستان عراق به بهانه پ.ک.ک را نوعی گسترش قلمرو نفوذ و ایجاد منطقه امن خواند و گفت: آنچه ترکیه از سال 2003 تاکنون در اقلیم کردستان انجام داده بخشی از استراتژی اردوغان برای ایجاد منطقه امن و جلوگیری از ایجاد یک پناهگاه امن برای شبه نظامیان بوده است. این اقدامات همچنین اجرای بخشی از نسخه قدرت سخت ترکیه است که از سوی این کشور در بالکان و خاورمیانه دنبال می شود و احمد داوو داوغلو برای توصیف آن از واژه آلمانی lebensraum به معنی فضای تنفس یاد کرده بود. کارل هاوشوفر در اوایل قرن 19 این اصطلاح را ایجاد کرد. با وجود این که داوو داوغلو در سال 2016 استعفا کرد اما من معتقدم از آنجایی که اردوغان و حزب اکم عدالت و توسعه در رویکرد خود پیرامون مسائل داخلی و بین المللی نئوعثمانی محسوب می شوند همچنان از این استراتژی پیروی می کنند. آنها در عراق و سوریه، از فشارهای نظامی و اقتصادی برای جلوگیری از ریشه دواندن پ.ک.ک و استقرار آنها در این مناطق به منظور آموزش نیرو و برنامه ریزی برای حمله به ترکیه استفاده می کنند.

مصاحبه: اشرف بیننده