به گزارش کردپرس به نقل از دراو میدیا، در تاریخ ژوئن سال گذشته میدان نفتی «کورمور» که در منطقه تحت حاکمیت حزب اتحادیه میهنی است چندین بار مورد حملات موشکی قرار گرفت از سوی دیگر حشدالشعبی نیروهای خود را برای تصرف  میدان نفتی «خورمله» در منطقه تحت حاکمیت حزب دمکرات بسیج کرد، آنچه که نیروهای حشدالشعبی در قالب حملات نظامی انجام نداد اکنون در پارلمان عراق با تصویب بندهای قانونی انجام گرفت، حزب دمکرات و اتحادیه میهنی در این خصوص نقطه نظرات مختلفی دارند دولت می‌گوید: این موضوع قابل قبول نیست بخش نفت بدون میدانهای نفتی «خورمله» و «کورمور» معنی ندارد.

قبل از دادگاه، این بودجە است کە حکم صادر می‌کند گزارش کمیسیون اقتصادی مجلس عراق درباره بودجه سال ۲۰۲۳ به تصویب رسید بند ۱۰ ماده ۱۴ لایحه بودجه که توسط کمیسیون اقتصادی به تصویب رسید بیان می‌دارد که دولت فدرال و دولت اقلیم کردستان از هم اکنون متعهد به جلوگیری کردن از استخراج نفت در پالایشگاههای کرکوک و نینوا توسط دولت اقلیم کردستان هستند.

این بند بدین معناست که دولت اقلیم کردستان دیگر نمی‌تواند از این دو میدان، نفت استخراج کند چون هر دو میدان نفتی متعلق به شرکت نفت شمال در کرکوک و نینوا هستند.

 علاوه بر محدویت ذکر شده، جلوگیری از فعالیت دولت اقلیم کردستان در تعدادی از میدان نفتی استان نینوا نیز که با تانکر نفت را به اقلیم کردستان انتقال می‌دهد از دیگر محدویدتهایی است که دولت اقلیم کردستان باید به آن پایبند باشد.

شرکت نفت شمال در دادگاه عالی فدرال شکایت تنظیم کرده است و خواستار آن شده است که دولت اقلیم کردستان این دو میدان نفتی را تحویل دهد. اما قبل از آنکه دادگاه حکم خود را صادر کند کمیسیون اقتصادی  مجلس عراق که ۴ عضو آن از فراکسیونهای کردی (حزب دموکرات، اتحادیه میهنی، اتحاد اسلامی) می باشند توانست این دو میدان نفتی  را از دولت اقلیم کردستان پس بگیرد براساس اطلاعات رسانه «دراو» حزب دمکرات کردستان در خصوص این بند بسیار خشمگین است و در صورت تصویب این بند در مجلس عراق تهدید به کناره‌گیری از دولت عراق می‌کند.

توقف تولید نفت در این دو میدان نفتی چه معنایی برای اقلیم کردستان  دارد؟ ظرفیت تولید این میدان نفتی چه مقدار است و چه تاثیری در فرآیند صادرات نفت اقلیم دارد؟

میدان نفتی «خورمله» شاهرگ اصلی نفت اقلیم کردستان

میدان نفتی «خورموله» در جنوب غربی اربیل قرار دارد این میدان نفتی در امتداد میدان نفتی کرکوک است و توسط شرکت «کار» سرپرستی می‌شود و در سال ۲۰۰۷ این پالایشگاه در اختیار دولت اقلیم کردستان قرار گرفته است.

نیمه ماه مه ۲۰۲۲ شرکت نفت شمال که به وزارت نفت عراق تعلق دارد بیانیه‌ایی منتشر کرد و در آن نوشت دولت اقلیم کردستان در میزان تولید نفت میدان نفتی «خورمله» زیاده روی کرده است.

دولت فدرال با پس گرفتن این میدان نفتی شاهرگ اقتصادی دولت اقلیم کردستان را هدف قرار داده است چون براساس اطلاعات آماری سال ۲۰۲۲ وزارت منابع طبیعی:

درآمد حاصل از فروش نفت این میدان نفتی ماهیانه مبلغی معادل ۵۲۵ میلیون دلار برای دولت اقلیم کردستان تامین می‌کند، در حالیکه مجموع درآمد حاصل از فروش کل نفت اقلیم کردستان ماهیانه مبلغ یک میلیارد و ۲۶۰ میلیون دلار است .

از مجموع ۴۲۱ هزار بشکه نفت که روزانه اقلیم کردستان صادر می‌کند مقدار 175 هزار بشکه از آن فقط از میدان نفتی «خورمله» تامین می‌شود، بدین صورت ۴۲% از مجموع نفت صادراتی و درآمد نفتی اقلیم کردستان در میدان نفتی «خورمله» نشات می‌گیرد.

اما براساس گزارش چند روز اخیر آژانس خبری رویترز که به نقل از یک منبع آگاه منتشر شد میدان نفتی «خورمله» روزانه مقدار ۵۰ هزار بشکه نفت تولید می‌کند این مقدار کاهش شدیدی در مقایسه با ماه گذشته که روزانه ۱۰۰ هزار بشکه و قبل از توقف لوله‌های نفتی روزانه ۱۳۵ هزار بشکه  بوده است، دارد.

کاهش تولید نفت در میدان نفتی  «خورمله»» به دنبال آن اتفاق می‌افتد که در تاریخ ۲۵ ماه مارس سال جاری بر اساس حکم دادگاه بین‌المللی پاریس، دولت ترکیه صادرات نفت اقلیم کردستان از طریق لوله‌های نفتی را متوقف کرد.

از دست دادن میدان نفتی  «خورمله» خسارت سنگین‌تری در پی خواهد داشت چون منشاء لوله‌های نفتی اقلیم کردستان به ترکیه از میدان نفتی «خورمله» آغاز می‌شود. روزانه ۹۰ هزار بشکه نفت کرکوک هم به میدان نفتی  «خورمله» می رود و از طریق لوله‌های نفتی کردستان انتقال می‌یابد و به ترکیه صادر می‌شود، درآمد حاصل از فروش این مقدار نفت پالایشگاه کرکوک برای دولت عراق در نظر گرفته شده است، اما شرکت «کار» مبلغ اجاره لوله‌های نفتی را از عراق دریافت می‌کند و برای صادرات هر بشکه نفت مبلغ ۱۰ دلار بدست می‌آورد که در مجموع ماهیانه درآمد این شرکت ۲۷ میلیون دلار بوده است اما اگر میدان نفتی «خورمله» در اختیار شرکت نفت شمال قرار بگیرد شرکت «کار» دیگر این سود (درآمد) را نمی‌تواند به دست بیاورد.

شرکت «کار» در میدان نفتی  «خورمله» فعالیت می‌کند که بزرگترین شرکت داخلی در امور انرژی است شرکت مذکور قراردادی با وزارت منابع طبیعی اقلیم کردستان (وزارت نفت)  به منظور توسعه این میدان نفتی منعقد کرده است. اما محتوای  این قرارداد هنوز آشکار نشده است، شرکت «کار» زمانیکه میدان نفتی  «خورمله»  را تحویل گرفته است این  میدان نفتی آماده بهره‌برداری بوده است بیشترین مقدار تولید این میدان نفتی به منظور پالایش به پالایشگاه «کار» فرستاده می‌شود مقدار دیگری از آن با تانکر به ترکیه صادر می‌شود.

اخیرا هم صادرات نفت اقلیم از طریق لوله‌های نفتی به ترکیه متوقف شده است پیشنهادی مطرح شده است تا شرکت «کار» سطح صادرات نفت با تانکر به کشور ترکیه را افزایش دهد.

علاوه بر میدان نفتی  «خورمله»، شرکت «کار» با شرکت «روس نفت» کشور روسیه  مالکیت لوله‌های انتقال نفت اقلیم کردستان را برعهده دارد و مقدار ۴۰% از سهم این لوله را دارا می‌باشد.

شرکت «کار» همچنین،صاحب بزرگترین پالایشگاه اقلیم کردستان است که روزانه نزدیک به ۲۵ هزار بشکه نفت برای وزارت منابع طبیعی اقلیم کردستان (وزارت نفت)    پالایش می‌کند و براساس اطلاعات به دست آمده این شرکت در مقایسه با عراق با دوبرابر قیمت، برای اقلیم کردستان نفت پالایش می‌کند.

 شرکت ناشناخته کار به رأس هرم قدرت منطقه زرد (منطقه تحت حاکمیت حزب دمکرات کردستان)نزدیک است، از این رو از دست دادن میدان نفتی  «خورمله» این شرکت را دچار خسارت سنگین مالی می‌کند این امر به معنای ضربه زدن به یکی از منابع قدرتمند اقتصادی حزب دمکرات محسوب می‌شود.

میدان نفتی  «کورمور» نفت با کیفیت اتحادیه میهنی کردستان

میدان نفتی  «کورمور» در غرب ناحیه «قادر کرم» قرار دارد این ناحیه تا سال ۱۹۷۶ جز شهرستان خورماتو بوده است، یعنی جزء استان کرکوک به حساب آمده است، اما ازآن زمان به استان صلاح‌الدین واگذار شده است در سال ۱۹۸۷ یکبار دیگر ناحیه «قادرکرم» از نظر مدیریتی تغییریافته  و به شهرستان چمچال ملحق شده است.

میدان نفتی «کورمور» تا سال ۲۰۰۳ و قبل از سقوط رژیم صدام تحت کنترل دولت عراق بود پس از سقوط رژیم بعث در اختیار دولت اقلیم کردستان قرار گرفت . در آوریل2007  دولت اقلیم کردستان با دو شرکت «دانه گاز» و«کریسنت پترلیوم» کشور امارات قراردادی منعقد کرد، که براساس این قرارداد حق استخراج نفت و گاز در هر دو میدان نفتی «کورمور» و «چمچمال» را به این دو شرکت اعطا کرد، از سال ۲۰۱۵ در این پالایشگاه گاز استخراج شد و با لوله به نیروگاه برق چمچال و اربیل انتقال یافت.

تولید فعلی این پالایشگاه این گونه است:

گازطبیعی روزانه ۴۵۲ میلیون مترمکعب

میعانات گازی روزانه ۲۲هزار بشکه با تانکر به نیروگاه «خورمله» انتقال می‌یابد و در آنجا با نفت اقلیم کردستان به منظور ارتقا کیفیت آن ادغام می‌شود.

گاز مایع (LPG) مقدار ۱۰۵۰ تن که شرکت «دانه‌گاز» آن رابه شرکتهای داخلی می‌فروشد و به ازای هر تن مبلغ 315 دلار تحویل می‌گیردسپس شرکت ساوس کردستان آن را خریداری می‌کند و انتقال می‌دهد.

براساس آنچه که کمیسیون مالی عراق در لایحه بودجه سال ۲۰۲۳ به تصویب رسانده است دولت اقلیم باید تولید نفت را در این میدان نفتی متوقف کند اما به تولید گاز این پالایشگاه اشاره‌ایی نشده است.

در گذشته نفت این میدان نفتی (میعانات گازی)  یکی از سلاح‌ها (کارت فشار) قدرتمند اتحادیه میهنی بوده است که در برابر حزب دمکرات به «کار» گرفته است زیرا با  محصول این میدان نفتی،کیفیت نفت تولیدی سایر میادین نفتی  اقلیم کردستان  که  اکثر آنها در منطقه تحت حاکمیت حزب دمکرات هستند،افزایش می یابد.

به عبارتی با خارج شدن تولید نفت میدان نفتی  «کورمور» از کنترل اتحادیه میهنی،  دیگر این کارت را در اختیار این حزب نخواهد بود. اما این در شرایطی اتفاق می‌افتد که فرایند تولید نفت اقلیم کردستان به طور کلی تحت کنترل دولت اقلیم باقی نباشد و در اختیار دولت فدرال قرار گیرد.

میدان نفتی  «کورمور»که بزرگترین میدان نفتی اقلیم کردستان است و نیاز داخلی گاز خانگی و نیروگاههای برق را تامین می‌کند از طرفی  مورد مناقشه است و عراق خواستار در اختیار گرفتن آن است.

در فوریه سال ۲۰۲۲ نچیروان بارزانی رئیس اقلیم کردستان به طور ناگهانی وارد آنکارا پایتخت ترکیه شد و تصویر خود با رجب طیب اردوغان را منتشر کرد پس از این دیدار اردوغان در سفر خود به کشور اکراین به خبرنگاران گفت: «با نچیروان بارزانی  درباره صادرات گاز اقلیم کردستان به ترکیه گفتگو کردم.»

اظهارات اردوغان کافی بود تا اقلیم کردستان تحت فشار دولت مرکزی و ایران قرار گیرد به خصوص در همان روز   شرکت دانه‌گاز اعلام کرد می‌توانیم با استفاده از گاز چمچمال سوخت مصرفی عراق و ترکیه را تامین کنیم.

در همان ماه (فوریه) که نچیروان بارزانی به ترکیه سفر کرد دادگاه عالی فدرال عراق به طور ناگهانی پس از گذشت ۱۰ سال حکم خود را درخصوص شکایت وزارت نفت عراق  صادر کرد و قانون نفت و گاز اقلیم کردستان را لغو کرد و دولت اقلیم کردستان را مکلف کرد تا نفت خود را به دولت بغداد تسلیم کند.

پس از صدور این حکم،‌ دولت فدرال اختیار بیشتری به دست آورد تا بتواند شکایت خود در   دادگاه پاریس برعلیه ترکیه را به نفع خود تمام کند. به این ترتیب به طور کامل زمام نفت و گاز اقلیم کردستان را در دست گرفت.یعنی آنچه که اکنون در لایحه بودجه عراق اتفاق می‌افتد در نتیجه این تغییرات است که در آن جایگاه اقلیم کردستان ضعیف و برعکس جایگاه دولت بغداد قویتر شده است.

در ماه مارس ۲۰۲۲ پس از صدور حکم دادگاه عالی فدرال، ایران منزل شیخ باز رئیس شرکت «کار» را در اربیل مورد حملات موشکی قرار داد چون شرکت شیخ باز وظیفه توسعه خط لوله صادرات گاز «کورمور» به ترکیه را برعهده گرفته بود در آن زمان آژانس خبری رویترز به نقل از مسئولان عراق و آمریکا و ترکیه اعلام کرد در منزل شیخ باز درباره صادرات گاز کردستان به ترکیه و اروپا گفتگو شده است مسئولان آمریکایی و اسرائیلی در این دیدار شرکت کردند و این باعث عصبانیت ایران شد چون ایران خود صادرات گاز به عراق و ترکیه را برعهده دارد و نمی‌خواهد که  اقلیم کردستان  به جایگزینی در منطقه برای او تبدیل شود.

گاز میدان نفتی «کورمور» در بین اجرای دو پروژه «گرفتار» شده است یکی پروژه مربوط به طرح حزب دمکرات است برای صادرات به ترکیه و دیگری پروژه  مربوط به اتحادیه میهنی است که شامل راه‌اندازی گاز لوله به خانه‌ها و کارگاههای داخلی است.

در نیمه سال ۲۰۲۲ قرار بود که شرکت «کار» در میدان نفتی   «کورمور» فعالیت خود را به منظور کشیدن لوله‌های انتقال گاز  آغاز کند. در آن زمان تعدادی از مسئولان اتحادیه میهنی ادعا می‌کردند که کشیدن لوله‌ها به منظور انتقال گاز به نیروگاه برق دهوک است چون تامین سوخت ان نیروگاه دولت را به پرداخت هزینه‌های سنگینی متحمل کرده است اما تعدادی دیگر گمان می‌کردند که هدف آنها از انجام این امر صادرات گاز «کورمور» به ترکیه است.

همزمان شورای آسایش اقلیم کردستان (سازمان امنیت اقلیم)  نامه‌ایی به آسایش سلیمانیه فرستاد و در آن خواست شرایط را برای فعالیت شرکت «کار»مهیا کنند، اما اتحادیه میهنی مانع این کار شد.

۲۸ ماه آوریل ۲۰۲۲ بافل طالبانی رئیس اتحادیه میهنی کردستان در اربیل با نمایندگان و فرستادگان دیپلماتیک کشورهای مختلف و سازمان ها و آژانس‌های بین المللی دیدار کرد، در این دیدار درخصوص صادرات گاز کردستان گفت: «به طورواضح و شفاف اعلام می‌کنم باید از روی جسد بافل طالبانی خطوط انتقال لوله‌های گازی به خارج از کشور صادر شوند.»

آنچه را که حشدالشعبی نتوانست به انجام برساند بودجه انجام خواهد داد.

دولت فدرال عراق بزرگترین میدان  گاز اقلیم کردستان که میدان  “کورمور» است و در منطقه تحت حاکمیت اتحادیه میهنی است و بزرگترین میدان نفتی اقلیم میدان نفتی  «خورموله» واقع در منطقه تحت حاکمیت حزب دمکرات را متعلق به خود می‌داند.

ژوئن سال ۲۰۲۲ چندین بار با موشکهای کاتیوشا به پالایشگاه «کورمور» حمله شد انگشت اتهام در این حملات به سوی نیروهای حشدالشعبی کشیده شد. در روزهایی که این موشکهای به میدان نفتی «کورمور» اصابت کردند بافل طالبانی رئیس اتحادیه میهنی به شهرستان«طویله» رفت و در باغ جمیل هورامی با چندین مسئول ایرانی دیدار کرد. موضوع این گفتگوها هنوز به صورت یک راز باقی مانده است مشخص نیست که آیا در این دیدار از حملات موشکی به میدان نفتی «کورمور» سخنی به میان آمده است یا خیر.

پس از حمله به میدان نفتی «کورمور» نیروهای حشدالشعبی خود را برای تصرف کردن این میدان نفتی آماده کردند، چون این میدان نفتی درمنطقه مورد مناقشه میان اقلیم کردستان  و دولت فدرال واقع است دو تن از سران حشدالشعبی شامل «هادی عامری» و «قیس خزعلی» بر تصرف این پالایشگاه تاکید می‌کردند و این موضوع را به طور واضح به چند تن از مسئولان کرد اعلام کردند.

روز۲۳ ژوئن ۲۰۲۲ گروههای حشدالشعبی نیروهای خود را به سوی نزدیکی «خورموله» اعزام کردند در شامگاه همان تاریخ مسرور بارزانی رئیس دولت اقلیم کردستان بیانیه‌ای منتشر کرد و در آن اعلام کرد: « وزیر امور پیشمرگه و وزیر داخلی را مامور کردم تا برای حفظ زیربناهای کلی و ارگانهای بخش نفت و گاز همه راهکارهای لازم را درپیش بگیرند ما برای ارسال نیروهای بیشتر به منطقه آماده هستیم و در روزهای آینده راهکارهای بیشتری را در پیش خواهیم گرفت.»

شرایط به جایی رسید که در شامگاه ۲۳ ماه ژوئن مسرور بارزانی با بریت مکگورک هماهنگ کننده کاخ سفید در خاورمیانه و شمال آفریقا تماس گرفت و به وی اعلام کرد که شورای امنیت سازمان ملل متحد را از این موضوع آگاه کند و از طریق زمینی لشکر «گولان» و «زیروان» را به سوی میدان نفتی «خورموله» حرکت داد.

اگر حشدالشعبی میدان نفتی «خورموله» را تصرف می‌کرد علاوه بر اینکه این میدان نفتی به عنوان شاهرگ اصلی اقتصادی اقلیم کردستان قطع می‌شد حضور این نیروها درمنطقه به ناامنی منطقه  و تهدیدی علیه حاکمیت اربیل تبدیل می‌شد، چون «خورموله» فقط ۲۵ کیلومتر از اربیل فاصله دارد.

 آنچه که حشدالشعبی انجام نداد اکنون کمیسیون اقتصادی مجلس عراق بدون نیاز به اعزام نیرو از طریق اضافه کردن یک بند به توافقنامه میان اقلیم و دولت فدرال انجام داد و اقلیم کردستان را مکلف می‌کند این میدان نفتی را به بغداد تسلیم کند.

این امر باعث شد تا دولت اقلیم کردستان بیانیه‌ایی منتشر کند و درآن اعلام کرد: تغیییراتی که توسط تعدادی از اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس عراق در تاریخ ۲۰۲۳/۵/۲۵ علیه اقلیم کردستان در لایحه بودجه اعمال شد غیرقانونی و مخالف توافق انجام گرفته میان دولت اقلیم کردستان و دولت فدرال عراق است و همچنین مخالف اصول توافق ائتلاف دولت و برنامه کاری این کابینه است که در مجلس عراق به تصویب رسیده است ما به عنوان دولت اقلیم کردستان به هیچ عنوان این ظلم و نقض آشکار حقوق مردم را قبول نمی‌کنیم و به هیچ توافق دیگری به جز توافقی که با دولت آقای محمد شیاع سودانی انجام داده‌ایم، متعهد نخواهیم شد.