به گزارش خبرنگار کردپرس، احمد آزاد بعد از اکران خصوصی فیلم مستند «برفاب» با محوریت معرفی جاذبه های تاریخی و طبیعی شهرستان قروه در نشست خبری این مستند، به سؤالات خبرنگار کردپرس پاسخ های خود را ارائه داد.
ایده ساخت مستند...
او ابتدا از ایده ساخت فیلم و چالش هایی که داشت، گفت. «12 سال پیش با قروه آشنا شده بودم و از اماکن تاریخی آن همانند باباگرگر و آن اژدهای سنگی خبر داشتم و برایم جالب بود که چطور چنین شهری با این جاذبه ها معرفی نشده و اینکه وقتی فهمیدم این شهر میزبان جشنواره های مختلف هنری بوده و اساتیدی مانند «عربعلی شروه» را در خود پرورش داده و مهم تر عقبه ای بود که قروه از نظر هنر دارد و همه این ها باعث شد ذهن من به این سؤال برسد که چه اتفاقی افتاده و چرا تا به حال از این موارد سخن گفته نشده است.»
آزاد با بیان اینکه به دنبال جواب سوال بودم به آنچه در پیگیری سؤالات با آن مواجه شده بود، اشاره کرد. «وقتی رفتیم جلو با اتفاقات و اخبار عجیبی روبرو شدیم و یکی از اخبار این بود که بخش عمده ای از معادن ایران در قروه وجود دارد و با این وجود بازهم قروه شناخته نشده است.»
این کارگردان در ادامه به این نکته شکل گیری ایده ساخت مستند اشاره کرد. «در ذهن کسانی که بیرون از بافت هستند وقتی نام کردستان به میان می آید نخستین چیزی که در ذهن آنان نقش می بندد رودخانه های خیلی پر آب در جاهای کوهستانی است وقتی ما آمدیم متوجه شدیم بیشترین محصولات کشاورزی از قروه استخراج می شود ولی دیدیم که مشکلات بسیاری وجود دارد و برای همین ایده اصلی به ذهن رسید که چرا باید این گونه باشد؟»
انتقادی تلخ از همکاری نکردن مسئولان...
او با اشاره به شروع کار از طولانی شدن پروسه نامه نگاری برای ساخت مستند انتقاد کرد. «تقریباً 5 سال پیش ما شروع کردیم به شناسایی قروه و بعد نامه نگاری از دوران فرمانداری «شعبان سپهر» آغاز شد ولی هرگز در این مدت جوابی به ما داده نشد و فکر می کردیم دیگر اتفاقی نمی افتد و دلسرد شده بودیم تا اینکه بعد از این 5 سال از امام جمعه قروه خبرهای خوبی شنیدیم.»
آزاد بعد از تماس با امام جمعه قروه بالأخره بعد از سال ها انتظار موفق می شود مجوز کار خود را دریافت نماید. «امام جمعه قروه اولین مسئولی بود که بدون هیچ بهانه ای با درخواست ما موافقت کرد و وقتی حضور پیدا کردیم برای ساخت مستند، همه جوره و در هر زمان و تاریخی کمک کار ما بودند.»
او از اینکه در قروه متولیان فرهنگ و هنر پای کار نبودند و برای ساخت مستند او را همراهی نکردند، گفت. «ما چهار فصل را گذراندیم و روزهای سختی داشتیم و در این میان به کرونا خوردیم و باز در همین دوران جاهایی به ما کمک کردند که انتظار نداشتیم و برایم جالب بود که ارگانی مانند محیط زیست یا دفتر امام جمعه در حوزه فرهنگ پای کار بودند اما ارگانی همانند ارشاد هرگز جواب گو نبود نه تنها در قروه بلکه در مرکز استان هم پاسخی به ما داده نشد.»
سرمنشأ رها شده...
احمد آزاد در پاسخ به این سؤال که چرا نام برفاب انتخاب شده است، بیان کرد که «برای این برفاب انتخاب شد که ما همیشه سرمنشأ را رها می کنیم و هرگز به فکر آن نیستیم، هر وقت سرچشمه را پیدا کنیم خیلی وقت ها جواب بسیاری از سؤالات به دست می آید.»
او در خصوص وضعیت شهرستان در مدت ساخت مستند گفت که «هر نقطه ای از ایران به نظر من فوق العاده زیباست و مثل هر گلی می ماند که رنگ و بوی خاص خود را دارد هر نقطه از خود شهر قروه هم متفاوت است برای مثال وقتی به سمت معادن پوکه می رویم فضا و سناریوی خاص خود را دارد در اوریه اتفاق دیگری می افتد به سمت پل فرهاد آباد که می روی باز هم قصه دیگری وجود دارد و همه این ها قصه و سناریوی خود را دارند و تنها چیزی که می توانست این قصه ها را ببیند روان آبهای فصلی بودند.»
به گفته این مستندساز آب بود که از کنار یک تاریخ، یک فرهنگ و قوم و زبان می گذشت و چیزهای مختلف را فقط آب می دید و اینکه وقتی حضور پیدا می کنید دیده می شود بناهایی هست که تاریخچه خوبی دارند چه از لحاظ تاریخی و فرهنگی و چه از لحاظ معماری اما همه اینها دارد از بین می رود.»
احمد آزاد به دلیل از بین رفتن آثار تاریخی پرداخت. «جالب اینجاست که از بین رفتن این ها تنها دلیلش آب است، به دلیل نوع ساختار معماری و مصالحی که استفاده شده، ببینید پل فرهاد آباد از ساروج ساخته شده و اگر آب کنار این ساروج نباشد مطمئناً نابود و از بین می رود و یا حمام قصلان همین طور، اینها ثروت کشورند و باید نگهداری شوند.»
او با بیان اینکه در بستر میراث یا محیط زیست مشکلات متفاوتی هست چه از لحاظ مدیریتی و چه از لحاظ اقتصادی، یادآور شد که «تنها کسانی می توانند از این موارد پاسداری کنند قشر مستند ساز و خبر و رسانه هستند.»
راه اندازی یک تفکر...
آزاد سپس در خصوص بخش پژوهشی نبود منابع داخلی مناسب برای معرفی تاریخچه میراث فرهنگی شهرستان را معضل بزرگی دانست. «بخش پژوهش از پایه های یک مستند است، زمانی که کار را شروع کردیم، محیط را دیدیم و دنبال منابع رفتیم اما منابع زیادی نبود و مجبور شدیم از منابع خارجی استفاده کنیم و سعی کردیم تا جای ممکن از پژوهش هایی استفاده کنیم که قابل ارائه باشد اما بازهم این منابع بسیار کم و نکته ای به موارد اشاره شده بود.»
او به بعضی از واژه های به کار رفته در مستند هم اشاره ای داشت. «اعتقاد دارم که یک فیلمساز وقتی فریم به فریم به فیلمش نگاه می کند هیچ وقت نمی تواند به راحتی کاری الکی انجام دهد، چرا اسم مستند را گذاشتیم برفاب، چرا در تمامی سکانس ها پرنده وجود داشت، ما ساعت ها وقت گذاشتیم تا پرنده بیاید و در واقع باید گفت دو موجود می تواند به راحتی فصول را ببینند؛ پرنده و آب. در خیلی از سکانس ها از پلان های هوایی استفاده کردیم فقط برای اینکه بتوانیم درست به سوژه بپردازیم.»
مطابق اظهارات آزاد بعضی از کلمات مخصوصاً به کار برده شده که یک تفکر به راه انداخته شود، کار مستندسازی صرفاً به منظور این نیست که نمایشی برای تفریح داشته باشد و ما هم برای تفریح نیامدیم برای این آمدیم که تفکری راه اندازیم که باعث تفکرات دیگر شود و همین طور هم شد وقتی فیلم را کار کردیم به موضوعات دیگر هم پرداخته شد و الان آرشیوی که داریم پایه و بنیه پروژه بعدی خواهد بود.
انتقاد به ضعف مدیریتی...
این کارگردان و مستند ساز در ادامه بار دیگر از وضعیت ارشاد به عنوان متولی اصلی فرهنگ و هنر در شهرستان انتقاد کرد. «ارشاد شهرستان به کل در سکوت کامل است و هیچ اثری در شهرستان ندارد. از آن طرف وقتی به عنوان فیلمساز می بینم کارشناس امور سینمایی ارشاد اصلاً اطلاعاتی در این زمینه ندارد و کار نکرده حتی خب بسیار متأسف می شوم برای این شهر.»
آزاد به وضعیت نامناسب نقاط مختلف شهرستان هم اشاره کرد و با ابراز تأسف از بی توجهی مسئولان گفت. «خیلی از دوستان حتی در محیط قروه نچرخیده اند که اتفاقات بد را ببینند چرا باید ابتدای ورودی شهر انتهای حوزه استحفاظی باشد و در واقع ورودی و خروجی تابلوی انتهای حوزه باشد؟ من نام این کار را می گذارم نقطه صفر...»
نادیده های طبیعی و حیات وحش شهرستان دیگر موردی بود که این مستند ساز به آن اشاره داشت. «خیلی جالب است زمانی که در مورد محیط زیست صحبت می کردیم از سراب می گفتند که مثلاً اردک دارد، نمونه ای که بسیار یافت می شود اما کسی از قره غاز نگفت و این یک سرمایه بزرگی است که دیده نشده..»
افسوس برای نابودی آثار تاریخی قروه...
احمد آزاد در پاسخ به این سؤال که آیا حاضر است دوباره در شهرستان فیلم بسازد یا نه؟ عنوان کرد که «بله برای اینکه قروه شهر من و جزو کشور من است و برای من فرقی ندارد من یک مستندساز هستم و ایرانی هستم و به موضوعات دیگر در این شهر قطعاً خواهم پرداخت.»
تخریب آثار تاریخی و نابودی محیط زیست و حیات وحش از دغدغه های این کارگردان جوان بود که هنگام اشاره به آن ها احساس تأثر داشت. «شاید سال آینده دیگر قره غازها دیده نشوند با این شکارهایی که می شود، برایم سؤال است که آیا تا به حال داخل خود سراب فیلم گرفته شده که چه پرندگانی هست؟ یا نقوش حمام قصلان اصلاً دیده شده و یا تپه تاریخی قصلان؟ که از بس خانه سازی شده و یا به بهانه یافتن گنج تخریب شده است.»
آن طور که آزاد می گوید «حمام قصلانی که امروز در آن قفل است و فکر می کنیم چه جای دیدنی باید باشد اما وقتی داخل می شویم با وضعیت نامناسبی مواجه می شویم! یا خود باباگرگر که به نظرم طلای اصل قروه است اما دیده نشده و استفاده نمی شود.»
او از اینکه هیچ اثری از استاد «عربعلی شروه» در قروه نیست و یا هیچ تاریخچه ای از گورستان قدیمی «باباگرگر» که متعلق به زمان گبری هاست و قصه خاص خود را دارد، نیست.. بسیار ابراز تأسف کرد.
«برفآب» کتاب می شود...
آزاد با تأکید بر اینکه برای قروه باید یک تور گردشگری راه اندازی شود، از نمایان شدن قروه در شاهنامه خبر داد. «قروه خیلی پتانسیل دارد، هرجای شاهنامه را که ورق بزنید افسانه هایی هست که می تواند ربط داده شود به قروه و این بسیار ارزشمند است.»
این مستند ساز سپس به تهیه بیش از ده نمونه فیلم کوتاه یک دقیقه ای برای نشان دادن مناطق قروه در کنار تدوین کتابی به همین نام «برفآب» شامل اطلاعاتی در خصوص شهرستان اشاره کرد و گفت که حتی در جریان ساخت مستند برای اولین بار ورکشاب مستندسازی در قروه برگزار کردیم و چقدر بچه های با انگیزه و باهوش را شناسایی کردیم.»
ساخت موسیقی برای قروه...
احمد آزاد در ادامه به این سؤال که چرا از موسیقی محلی و گویش های محلی استفاده نشده بود هم پاسخ داد. «در بحث موسیقی به این دلیل از موسیقی محلی در مستند استفاده نکردیم چون که بحث طبیعت بود و نمی خواستیم یک شخص یا ساز خاصی باشد و احساس کردیم که موسیقی محلی برای جای دیگری باشد و استفاده شود، سعی کردیم موسیقی به گونه ای باشد که همه بتوانند از آن استفاده کنند و البته برای کارهای بعدی در نظر داریم یک موسیقی مخصوص قروه بسازیم که ماندگار هم شود.»
****
«احمد آزاد» عضو انجمن تهيه كنندگان سينماي مستند و مستندسازان است که فعاليت خود را از سال 84 با ساخت فيلم مستندي بنام «عشق هفتم» آغاز نمود. او آثاري همچون «درخت پير، از كن تا كنسولقان، تا اول مهر، چايكاخ، حاجي فيروز، معبد آناهيتا، برفآب، خواب و خاك، دشت ممنوعه و…» را در کارنامه خود دارد و بيش از ٢٧ مستند كوتاه و بلند را ساخته و نگارش و تحقيق را به عنوان يكي از مهمترين علايق و همچنين وظايف خود در سال ها فعاليتش می داند و همچنان دغدغه محيط زيست و روانشناسي به عنوان سوژه هاي آثارش محسوب و ديده مي شود./
نظر شما