به گزارش خبرنگار کردپرس، «انسان موجودی است آزاد که همیشه حق انتخاب دارد. انسان واکنش خود را در برابر رنج ها و سختی های ناخواسته ولی پیش آمده و شرایط محیطی خود انتخاب می کند و هیچ کس را جز خود او یارای آن نیست که این حق را از او بازستاند». این بخشی از واقعیتی است که «ویکتور فرانکل» زمانی که در اردوگاه کار اجباری آشویتس اسیر بود به آن رسیده و آن را در کتاب خود با نام «انسان در جست و جوی معنا» آورده است.  

این کتاب یکی از درخشان‌ترین نمونه‌های ادبی در ادبیات روانشناسانه و از آثار مشهور آمریکاست که دکتر فرانکل داستان زندگی خود را زمانی که در اردوگاه آشویتس آلمان نازی زندانی بود به تصویر کشیده است. تصویری تلخ و در عین حال واقعی و دردآور.

«ویکتور فرانکل» بنیان‌گذار لوگوتراپی، روانشناس و عصب‌شناس اتریشی، که مدرک دکترای اعصاب و روان خود را از دانشگاه وین گرفته است در جنگ جهانی دوم همسر باردارش، والدین و برادرش کشته شدند و خودش در چهار اردوگاه مختلف آشویتس اسیر شد.

«انسان در جست و جوی معنا» درباره جان سالم به در بردن است؛ درباره سرچشمه قدرتی که به زنده ماندن «فرانکل» کمک کرد؛ فردی که متحمل سختی‌های زیادی شد. «ویکتور فرانکل» بعد از داشتن یک زندگی سخت در اردوگاه کار اجباری و پس از به پایان رسیدن جنگ و مشکلات، این شاهکار ادبی خود را به رشته تحریر درآورد.

این کتاب دو بخش دارد، بخش اول که در مورد خاطرات نویسنده در اردوگاه اجباری آلمان نازی است و بخش دوم که درباره‌ مکتب «فرانکل» یعنی لوگوتراپی یا معنا درمانی توضیح می‌دهد. «فرانکل» در بخش دوم کتاب می گوید «من مردد هستم که پزشکی قادر به دادن این پاسخ باشد که معنای زندگی هر فردی چیست؟ زیرا معنای زندگی هر فرد دائماً در حال تغییر است. از این رو، هر فرد باید معنی و هدف زندگی خود را در لحظات مختلف متوجه شود. هیچ معنایی وجود ندارد که انسان عمری را صرف یافتنش کند، بلکه هر یک از شما دارای وظیفه و رسالتی خاص در زندگی هستید که باید به آن دست پیدا کنید».

نویسنده به بیان دو نکته پر معنا در این کتاب می‌پردازد. ابتدا این‌ که انسان باید بداند تا هر کار یا اتفاق سختی که در زندگی برایش اتفاق می‌افتد، دارای معنایی است. آن معنا می‌تواند هر چیزی باشد، عشق به یک معشوق، عشق به کار کردن، عشق به خدمت و یا هرچیزی که حال شما را خوب می‌کند. در واقع هر انسانی باید یک دلیل برای زنده ماندن خود داشته باشد.

زندگی مشقت بار زندان، «فرانکل» را بر این باور داشت که «آنچه انسان ها را از پا در می آورد رنج ها و سرنوشت نامطلوبشان نیست بلکه بی معنا شدن زندگی است که مصیبت بار هست و معنا تنها در لذت و شادمانی و خوشی نیست، بلکه در رنج  مرگ هم می توان معنایی یافت».

«فرانکل» بر مبنای تجربه‌های شخصی و بیماران بسیار خود، عقیده دارد که کسی قادر نیست تا از رنج و عذاب دوری کند اما می‌تواند طرز برخورد با آن را به اختیار خود انتخاب کند. او، وقتی به اردوگاه کار اجباری آلمان در جنگ جهانی دوم وارد شد در جیب لباس یک زندانی کشته شده کاغذی پیدا کرد که روی آن نوشته شده بود: «خدایت را از ته قلبت، با تمام روحت و با تمام قدرتت دوست بدار». تفسیر او از آن جمله این بود که پاسخ مثبت به زندگی، برخلاف هر آنچه که با آن مواجه می‌شوید، چه رنج و چه مرگ، یک دستور است. چرا که در سخت‌ترین مسیرها و در نا امید کننده‌ترین لحظات و شرایط است که می‌توان بزرگ‌ترین معنا را کشف کرد. او معنی حضور خود را در آن جهنم و اردوگاه عذاب‌آور پیدا و بخاطر آن تمام بیماری، خستگی، گرسنگی، تشنگی، فشار روانی و شکنجه‌های بدنی و... را تحمل کرد.

در واقع کتاب «انسان در جست و جوی معنا» به دنبال این است که بگوید انسان در شرایط سخت اگر امید داشته باشد می تواند بر هر چیزی غلبه کرده و پیروز شود. امید داشتن از نظر فرانکل در معنایابی زندگی است به طوری که او در کتاب خود می گوید «زندانیان در اردوگاه کار اجباری ثابت کردند که ارزش رنج هایشان را دارند و با این کار شایستگی بشر را در برخواستن علیه سرنوشت خود به ثبت رساندند». او اعتقاد دارد که دست شستن از جرئت و امید می تواند تأثیری کشنده داشته باشد و برای همین تأکید دارد کسی که چرایی برای زیستن داشته باشد از پس هر چگونه ای بر می آید.

این کتاب که در سال ۱۹۴۶ منتشر شد در بردارنده خاطرات «ویکتور فرانکل؛ روان پزشک، عصب شناس و پدید اوردنده لوگوتراپی» از وضعیت خود و سایر قربانیان اردوگاه های کار اجباری آلمان در خلال جنگ دوم جهانی است. «فرانکل» در این کتاب به عنوان یک روان‌شناس اگزیستانسیالیست به اهمیت جستجوی معنا برای زندگی، در سخت‌ترین شرایط زندگی می‌پردازد و ضمن روایت خاطراتش از اردوگاه‌های کار اجباری، تلاش می‌کند که نگرش جدیدش را در روان‌شناسی (لوگوتراپی) تبیین کند.

این کتاب که به ۲۴ زبان زنده دنیا ترجمه و ۷۳ بار تجدید چاپ شده شامل دو بخش «بخش نخست: تجاربی از اردوگاه کار اجباری» و «بخش دوم: مفاهیم اساسی در لوگوتراپی» نزدیک به ۲۰۰ صفحه بوده و به نوعی یک کتاب روان درمانی است برای کسانی که درست در تاریک ترین لحظات زندگی خود امیدشان را از دست داده اند. هر مخاطبی با خواندن کتاب «انسان در جست و جوی معنا» نوری در تاریکی را پیدا می کند و سپس با روایت واقعی فرانکل به دنبال معنای زندگی خود می رود.

این کتاب برای تمام کسانی که نیاز به بازتولید ذهن خود در اوج ناامیدی دارند بسیار مفید واقع خواهد شد. /