به نظر می رسد توافق سه طرفه ای در صحنه سیاسی پیچیده سوریه به امضا رسیده است که بر اساس آن، نیروهای ترکیه در کنار نیروهای آمریکاوارد منبج در بخش شرقی رود فرات شوند و در مقابل آن به ارتش سوریه و گروه های متحدآن اجازه داده شود به جای شبه نظامیان کرد در عفرین مستقر شوند.

روسیه تلویحا این مسئله را چراغ سبزی برای مانور روی منطقه غوطه و تحت کنترل اپوزیسیون دانسته است. ظاهرا سوریه در این توافق دخالت نداشته و کشورهای روسیه، ترکیه و آمریکا به نیابت از آن به توافق رسیده اند. علاوه بر آن، به نظر می رسد همه طرفین البته به جز اپوزیسیون سوریه از این توافق راضی هستند.

زمینه توافق منبج بوسیله رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا و مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه در جریان سفر تیلرسون به ترکیه فراهم شد. این توافق به ترکیه اجازه می دهد وارد شهر منبج شود. شهری که داعش در سال 2014 آن را تصرف کرد و نیروهای دموکراتیک سوریه تحت کنترل کردها در سال 2016 از این گروه تروریستی بازپس گرفتند.

ترک ها از آمریکا خواسته بودند به آنها اجازه دهد در رقه و منبج به حضور داعش پایان دهد اما افتخار بازپس گیری آن نصیب نیروهای کرد سوریه ای شد که دولت ترکیه آنها را تروریست می داند. ترکها اکنون از این که در اطراف منبج حضور داشته باشند راضی هستند اما در مقابل از آنها خواسته می شود تهاجم خود را در عفرین که در شرق فرات قرار گرفته و حوزه نفوذ روسیه محسوب می شود متوقف کنند.

عملیات نظامی ترکیه در عفرین که در روز 20 ژانویه 2018 آغاز شد بسیار به کندی پیش رفته و عملیاتی پیچیده بوده و در کل به نفع رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه نبوده است. او انتظار داشت پیروزی را بسیار سریع اعلام کند اما بعد از گذشت یک ماه از عملیات تهاجم به عفرین، این شهر همچنان در کترل نیروهای کرد یا ypg قرار دارد.

تلفات نیروهای ارتش ترکیه در عملیات عفرین روبه افزایش است و رجب طیب اردوغان به خاطر هدف قرار دادن غیرنظامیان در عفرین، بازداشت مخالفن جنگ در عفرین و استفاده از سلاح های ممنوعه علیه کردها در عفرین تحت فشار شدید قرار گرفته است.

اردوغان که به دنبال راهی برای برون رفت بود با ورود نیروهای دولتی سوریه به عفرین که به رویاهای کردها پایان می دهد موافقت کرده است. کردها دیگر اجازه نخواهند داشت عفرین را به دیگر منطق تحت کنترل خود در حسکه و قامیشلی در غرب فرات که نیروهای آمریکایی در آنجا حضور دارند الحاق کنند.

عفرین از نظر تئوریک در مقابل بر باد رفتن رویای کردها دیگر جزء مناطق تحت کنترل دولت سوریه محسوب خواهد شد و ترکیه ازآن جایی که روسیه و سوریه عملیات سنگینی علیه نایبان ترکیه در غوطه تحت کنترل اپوزیسیون از سال 2012 آغاز کرده اند به دنبال راه دیگری خواهد گشت. اما این مسئله پس از استقبال دولت ترکیه از توافق با این امید که پس از ورود نیروهای دولتی سوریه (به عفرین) نیروهای کرد خارج شوند دچار تغییراتی شده است. وقتی مشخص شد که نیروهای کرد عفرین را ترک نخواهند کرد ترکها خشمگین شده و ادعا کردند که آنها فریب داده شده اند.

مقامات ترکیه ادعا کردند که بازگشت عفرین به قلمرو تحت کنترل دولت سوریه از نظر آنها اهمیتی ندارد و حمایت نیروهای دولتی سوریه از نیروهای کرد جدایی طلب خط قرمز آنها محسوب می شود. احزاب کردی بعد از دیدار یک هیئت کردی از دمشق و قبل از آغاز عملیات ترکیه ادعا کردند که کنترل بر این منطقه خواسته اصلی آنها بوده است. کردها در مقابل به دولت سوریه پیشنهاد کردند نیروهای آنها حضوری نمادین مانند برپایی مدارس و برافراشتن پرچم سوریه در عفرین داشته باشند.

اما دمشق با خواسته کردها موافقت نکرد با این استدلال که عفرین یکی از شهرهای سوریه بوده و کردنشین محسوب نمی شود و گروه های مسلح حاضر در آن مشمول شرایط توافق آشتی میان گروه های درگیر در جنگ سوریه از زمان دخالت روسیه در این کشور در 2015هستند. قرار شد سلاح های سبک خود را نگاه دارند اما سلاح های سنگین خود را که از آمریکا دریافت کرده بودند تسلیم کنند و در کنار نیروهای دولتی سوریه در تامین امنیت عفرین همکاری کنند. کردها در آن زمان و بر پایه قول هایی که روسیه در زمان ورود نیروهای این کشور به عفرین در اواسط 2015 به آنها داده بود فکر نمی کردند عملیات تهاجمی ترکیه به عفرین اتفاق بیافتد بنابر این، این پیشنهاد را رد کردند.

به هر حال، هیئت کردی به سرپرستی سیپان حمو فرمانده ارشد نیروهای کرد سوریه یا ypg در روز 18 فوریه 2018 برای دیدار با ژنرال های روسی و سوری به حلب رفت. این بار پیشنهاد تازه ای به وی شد: حمایت کامل هوایی روسیه و سوریه از کردها در مقابل تهاجمات ترکیه در مقابل حضور گسترده نیروهای دولتی سوریه در عفرین به جای حضور نمادین. بر این اساس، نیروهای دولتی سوریه برای مقابله با نیروهای ترکیه استقرار یابند اما کردها باید همه نهادهای نظامی و سیاسی خود را پس از پایان عملیات منحل کرده و با کنترل کامل دولت سوریه بر عفرین موافقت کنند به طوری که عفرین هیچ ارتباط با مناطق کردی در شرق فرات نداشته باشد.

کردها که رضایت و استقبال آمریکاییها از آن را مشاهده کردند نتوانستند به دولت ترامپ در باره این پیشنهاد دولت سوریه و روسیه نه بگویند و جواب مثبت به آن دادند. کردها تنها شبه نظامیانی در سوریه هستند که هنوز سلاح و پول از آمریکا دریافت می کنند. چرا که در بودجه 2019 نظامی آمریکا 550 میلیون دلار برای نیروهای دموکراتیک سوریه که کردها آن را هدایت می کنند کنار گذاشته شده است.

به کردها اطمینان داده شده که این سناریو در دیگر مناطق تحت کنترل آنها مانند حسکه و قامیشلی در سوریه اتفاق نخواهد افتاد. با توجه به این که کردهای عراق پس از برگزاری رفراندوم رها شدند و اخیرا در عفرین نیز تکرار شد نمی توان این قولها را باور کرد.

منبع: مجله انگلیسی زبان عرب ویکلی

ترجمه: خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان

کد خبرنگار: 40101