کردپرس برای تحلیل شرایط اقلیم کردستان پس از برگزاری رفراندوم و پایان جنگ با داعش و بررسی اقتضائات جدید این اقلیم، مصاحبه ای با عدنان عثمان نماینده سابق پارلمان کردستان از فراکسیون جنبش تغییر و نویسنده و روزنامه نگار برجسته کُرد عراقی ترتیب داده که در ادامه می خوانید:
کردپرس: تبعات برگزاری رفراندوم استقلال چه تاثیراتی بر جایگاه و اعتبار اقلیم کردستان در عراق، منطقه و جهان گذاشت؟
عدنان عثمان: تاثیرات بسیار منفی و خطرناکی بر جایگاه و اعتبار اقلیم کردستان گذاشت. ما شاهد بودیم که قبل از برگزاری این رفراندوم، اقلیم کردستان در سطح جهانی دارای جایگاه و نقش ویژه ای بود، به ویژه این نقش در جنگ با داعش بیشتر نمایان شد و جامعه بین الملل همکاری های مادی و تسلیحاتی با نیروی پیشمرگ داشت. به ویژه ارسال سلاح و آموزش و تعلیمات نظامی و این نیرو، نقشی برجسته در جنگ با داعش ایفا نمود. اما در پیش گرفتن این سیاست اشتباه برای برگزاری رفراندوم اعتراض همه کشورها و جامعه جهانی را به دنبال داشت. این در حالی بود که جامعه جهانی پیش از برگزاری رفراندوم اعلام آمادگی کرد تا با اقلیم کردستان همکاری نمایند که در چارچوب قانون اساسی عراق با دولت مرکزی عراق به توافق دست یابد و آن ها ناظر باشند. ناظر گفتگوها و اقدامات برای حل اختلافات میان اربیل و بغداد باشند. اقلیم کردستان همه این پیشنهادها را رد کرد و بدون برنامه و طرح مشخصی بر برگزاری رفراندوم اصرار ورزید و این نیز، لطمه ای بزرگ بر جایگاه سیاسی، اقتصادی و استراتژیک اقلیم کردستان وارد آورد.
کردپرس: با توجه به پایان داعش در عراق و سوریه و نزدیک شدن به پایان کامل جنگ نظامی با این گروه در منطقه، پیشبینی شما از آینده موقعیت اقلیم کردستان در عراق، منطقه و جهان چیست؟
عدنان عثمان: معتقدم جایگاهی که اقلیم کردستان در عراق و منطقه و جهان دارد، فقط به جنگ با داعش مرتبط نبوده است و جنگ با این گروه یکی از عواملی است که در ارتقای جایگاه اقلیم کردستان تاثیر داشته است. کردستان به عنوان اقلیمی باثبات که دارای تجربه ای دمکراتیک می باشد و متفاوت از سایر نقاط خود را به نمایش می گذاشت، نباید جایگاه آن را طی سال های اخیر فقط در ارتباط با موضوع داعش تحلیل و تفسیر نمود. اما باید اشاره کرد که روزهای پایان داعش در عراق همزمان بود با سیاست اشتباه حاکمان اقلیم کردستان. این حکام پیش تر یک سیاست اقتصادی شکست خورده را پیروی کردند که هیچ نوع شفافیتی در آن به ویژه در درآمدها دیده نمی شد. طی سه الی چهار سال اخیر نیز روند دمکراسی در اقلیم کردستان نیز به عقب رفت به ویژه به تعطیلی کشاندن پارلمان کردستان. این وضعیت به جایگاه اقلیم کردستان ضربه وارد نمود. اما نمی توان گفت که با پایان داعش، جامعه جهانی دیگر نیازی به اقلیم کردستان نخواهند داشت. یکی از دلایل حمایت جامعه جهانی از اقلیم کردستان و همچنین حمایت های منطقه ای و کشورهای همسایه؛ مقاومت مردم کردستان و نیروی پیشمرگ در مقابله با داعش بود و در این مقطع نیز جامعه جهانی می بایست به پشتیبانی های خود از اقلیم کردستان ادامه دهد.
کردپرس: به روند دمکراسی در اقلیم کردستان اشاره کردید، شاهد بودیم که چند روز قبل از برگزاری رفراندوم استقلال در کردستان عراق، پارلمان کردستان بازگشایی شد و تصمیم به تمدید هشت ماهه فعالیت خود گرفت، به نظر شما در مقطع کنونی، پارلمان کردستان قادر خواهد بود نقش خود را در تحولات ایفا نماید و این نقش چه می تواند باشد؟
عدنان عثمان: وضعیت کنونی و به ویژه تعطیلی پارلمان در اقلیم کردستان نتیجه سلطه احزاب سیاسی، پیش از فاجعه ای بود که بر سر اقلیم کردستان آورند. پارلمان کردستان با ساختار کنونی نمی توانند تبلور اراده مردم کردستان باشد. مشخصا باید تاکید کنم که حزب دمکرات کردستان یک نیروی شکست خورده در پرونده روابط با بغداد، موضوع نفت، مسئله اقتصادی و همچنین رفراندوم و استقلال اقلیم کردستان است. این حزب در همه این پرونده ها شکست خورده است و تاکنون نیز حزب تصمیم گیرنده در این اقلیم می باشد. پارلمان کردستان که به صورت غیرقانونی دوره خود را تمدید کرده است، پارلمانی شکست خورده می باشد. پارلمانی نیست که تبلور اراده مردم کردستان باشد و مطالبات آن ها را نمایندگی نماید. در وضعیت کنونی، پارلمان کردستان نه می تواند ناظر قدرتمندی بر فعالیت های دولت باشد و نه می تواند این دولت را تغییر دهد. پارلمان کردستان همچنین نمی تواند هیئتی برای مذاکره با بغداد تشکیل دهد و چارچوب روابط و گفتگوها با بغداد را تعیین نماید. نمایندگان حتی قدرت ایجاد تغییرات در کابینه دولت اقلیم کردستان را ندارد. پارلمان کردستان قدرت طرح سوال و بازخواست مقامات اقلیم کردستان به دلیل برگزاری رفراندوم را نیز ندارد. پارلمانی که قادر به انجام این وظایف و ماموریت ها نباشد، پارلمانی مرده محسوب می شود.
کردپرس: دولت اقلیم کردستان هم به دلیل اینکه از پارلمان رای اعتماد گرفته است به دلیل تمدید دوره پارلمان تداوم فعالیت خود را مشروع می داند، همزمان برخی از احزاب اقلیم کردستان خواستار انحلال این دولت و تشکیل دولت انتقالی می باشند، نظر شما در این رابطه چیست؟
عدنان عثمان: از لحاظ قانونی چون پارلمان دوره خود را تمدید کرده است، تدوام فعالیت دولت منتخب نیز قانونی است. مگر این که پارلمان از دولت سلب اعتماد کند و یا اینکه خود کابینه استعفا دهد. اما باید بگویم که بهترین راه حل برای برون رفت از وضعیت کنونی در اقلیم کردستان این است که این دولت منحل شود، حال با سلب اعتماد از سوی پارلمان و یا استعفای دولت. بهتر است که دولت استعفا دهد و به دلیل شکست هایش مسئولیت هایی که متوجه این دولت می شود، بپذیرد. با انحلال این دولت باید دولتی متفاوت و تکنوکرات تشکیل شود که وزرای آن هیچ نوع وابستگی ای به احزاب اقلیم کردستان نداشته باشند. اما باید از سوی احزاب حمایت شوند. باید دولتی موقت تشکیل شود، نه دولت نجات ملی. دولتی موقت با برنامه مشخص چند ماهه که از هم اکنون تا انتخابات آینده همه امورات را مدیرت و سرپرستی نماید. از جمله؛ پرونده نفت، روابط با بغداد، انتخابات آینده و پرونده های اقتصادی و وضعیت معیشتی مردم کردستان. دولت موقت باید بر سر موارد مذکور تمرکز نماید. تشکیل دولت موقت بهترین گزینه برای مقطع کنونی است. دولت فعلی قادر به انجام هیچ اقدامی برای برون رفت از وضعیت موجود نیست و از جمله قادر به حصول توافقی خوب با بغداد، برگزاری انتخاباتی شفاف در اقلیم کردستان و انجام دیگر امور نیست.
کردپرس: نیچروان بارزانی نخست وزیر دولت اقلیم کردستان در پاسخ به آن هایی که خواستار انحلال دولت کنونی هستند، ضمن غیرشفاف توصیف کردن این درخواست و اشاره به حمایت های آمریکا و جامعه جهانی از دولت کنونی، اعلام کرد که انحلال دولت، دیگر دستاوردهای اقلیم کردستان را با خطر مواجه می کند. نظر شما در این باره چیست؟
عدنان عثمان: این اظهارات صحیح نیست. بغداد، ایران، آمریکا، جامعه جهانی همگی با دولتی مشروع تعامل خواهند داشت. اگر دولت اقلیم کردستان به دولتی جدید و نخست وزیری جدید رای اعتماد دهد، جامعه جهانی با این دولت منتخب و جدید تعمل خواهد کرد. دولت کنونی و دیگر دولت های پیشین در اقلیم کردستان که از سوی جامعه جهانی و دیگر کشورها انتخاب و منصوب نشده اند که وظیفه آن ها تداوم کار این دولت باشد. دولت منتخب پارلمان و احزاب سیاسی است. دوباره تاکید می کنم در همه موارد مذکور این دولت دچار شکست بزرگی شده است. از لحاظ نظامی هم شکست خورده است و اقلیم کردستان را با بحران بزرگی روبرو ساخته و تضعیف کرده است. به همین دلیل این دولت باید برود، چنین دولتی قادر به انجام گفتگو با بغداد نیست. بهترین راه حل انتخاب دولتی قوی است که حمایت و پشتیبانی پارلمان کردستان و احزاب سیاسی را داشته باشد و بتواند گفتگوهایی سازنده با بغداد داشته باشد و جامعه جهانی هم مطمئنا با چنین دولتی تعامل خواهد داشت.
کردپرس: به لزوم گفتگوی اربیل با بغداد اشاره داشتید، به اعتقاد شما چرا تاکنون بغداد درخواست دولت اقلیم کردستان برای آغاز گفتگوها را بی جواب گذاشته است؟
عدنان عثمان: پیشتر شاهد گفتگوهایی بودیم. اما به دلیل تغییراتی که در دولت اقلیم کردستان شاهد بودیم این دولت آمادگی برداشتن گام های جدی برای این گفتگوها را نداشت. بیشتر نشست های پیشین میان اربیل و بغداد با شکست موجه شده اند. هم اکنون دولت عراق، خود را در جایگاه قوی تر و اقلیم کردستان را در جایگاه ضعیفی می بیند و به دنبال اعمال فشار بیشتری بر اقلیم کردستان است تا بتواند بیش از پیش اقلیم کردستان را از مواضع و سیاست هایش عقب براند و شروط خود را بر دولت اقلیم کردستان تحمیل نماید. بر این عقیده ام که اگر دولت کنونی با این شرایط با بغداد به گفتگو بنشیند شاهد خسران بزرگی خواهیم بود. تغییر این دولت برای این کە بتوان گفتگویی سازندە با بغداد انجام داد لازم است و دولت جدید در چنین گفتگوهایی می تواند بە نحو بهتری نمایندە مطالبات مردم کردستان باشد.
کردپرس: بغداد شرط لغو نتایج رفراندوم را برای آغاز گفتگوها با اربیل اعلام کرده است، از سویی دیگر، نیچروان بارزانی نخست وزیر اقلیم کردستان اعلام کرد اربیل به حکم دادگاه فدرال عراق مبنی بر غیرقانونی بودن رفراندوم احترام می گذارد، به نظر شما در نهایت، اقلیم کردستان شرط لغو نتایج رفراندوم را خواهد پذیرفت؟
عدنان عثمان: اربیل، حزب دمکرات کردستان و دولت اقلیم کردستان از روز پس از برگزاری رفراندوم در حال عقب نشینی هستند. اعلام پایبندی آن ها به احکام دادگاه فدرالی پایان رفراندوم بود. این مسئله به پایان رسیده است و تکرار آن از سوی بغداد برای این است که بیش از پیش درخواست ها و شروط خود را بر اربیل و احزاب سیاسی کردستان تحمیل نماید. وگرنه اعلام پایبندی اربیل به احکام دادگاه فدرالی عراق یعنی این که مسئله رفراندوم پایان یافته محسوب می شود. رفراندوم بخشی از گذشته و تاریخ است
کردپرس: سرنوشت مناطق مورد مناقشه به ویژه کرکوک را چگونه ارزیابی می کنید؟
عدنان عثمان: وضعیت این مناطق از لحاظ انسانی و امنیتی خوب نیست. بر اساس قانون اساسی عراق این مناطق به عنوان مناطق مورد مناقشه شناخته می شوند و در این قانون به آن اعتراف شده است و تامین امنیت و اداره این مناطق باید به صورت مشترک باشد و نباید فقط تحت کنترل دولت مرکزی عراق باشند. باید مردم و به ویژه طرف کُردی در اداره این مناطق نقش داشته باشند.
* مصاحبه و ترجمه: حسن صالحی / سرویس عراق و اقلیم کردستان خبرگزاری کردپرس
نظر شما