کردپرس: انتخابات دوره چهارم پارلمان اقلیم کردستان عراق در 21 سپتامبر 2013 با تاخیر دو ماهه‌ بعد از توافق دو حزب حکمران در 29 ژوئن و مصوب کردن آن در روز بعد در پارلمان، علیرغم اعتراض احزاب اپوزیسیون، برگزار شد.

در این دوره از انتخابات که‌ 31 حزب و جریان سیاسی شرکت داشتند 17 حزب به پارلمان راه یافتند که شمار آرا و کرسی های آنان به شرح زیر است:

حزب دمکرات کردستان: 38 کرسی / جنبش تغییر: 24 کرسی / اتحادیه میهنی کردستان: 18 کرسی / حزب اتحاد اسلامى کردستان: 10 کرسی / حزب جماعت اسلامى کردستان: 6 کرسی / حزب جنبش اسلامى: 1 کرسی / حزب کمونیست (آزادى): 1 کرسی / حزب شیوعى کردستان: 1 کرسی / اقلیت های حاضر در پارلمان چهارم: حزب توسعه ترکمان: 2 کرسی / هم‌پیمانی ترکمان اربیل: 1 کرسی / حزب تغییر و اصلاح ترکمانی: 1 کرسی / حزب جنبش ترکمانی: 1 کرسی / لیست الرافدین: 2 کرسی / شورای کلدانی و آشور و سریانى: 2 کرسی / ابناء النهرین: 1 / بروان احسان مرگوز پتروس: 1 کرسی.

انتخابات چهارمین دوره پارلمان اقلیم کردستان توازن قدیمی قدرت بین حزب دمکرات واتحادیه میهنی را برهم زد و برتری کامل حزب دمکرات در کردستان عراق را مسجل ساخت و از سوی دیگر این انتخابات نفوذ اجتماعی و قدرت سیاسی احزاب اپوزسیون را برجسته تر نمود. می توان گفت آرایش نیروهای سیاسی اصلی اقلیم کردستان عراق از سه رکن حزب دمکرات با38 کرسی پارلمانی، احزاب اپوزسیون با40 کرسی (جنبش تغییر24کرسی، اتحاد اسلامی 10 کرسی وجماعت اسلامی 6 کرسی) و اتحادیه میهنی با 18 کرسی، تشکیل شد.

واجدین شرایط برای شرکت در انتخابات پارلمان چهارم بر اساس آمار اعلام شده‌ از سوی کمیسیون عالی انتخابات عراق، 2 میلیون و 818 هزار و 699 نفر بود که افزایش 19 درصدی نسبت به پارلمان سوم داشت.

از لحاظ مشارکت در انتخابات، برای دور چهارم پارلمان اقلیم کردستان عراق، 2 میلیون و 83 هزار و 18 واجد شرایط رای دادن در پای صندوق های رای حاضر شدند که افزایش 11 درصدی نسبت به دوره پیشین مشاهده می شود.

جدول شماره‌ 1: مقایسه‌ انتخابات دوره‌های سوم و چهارم با هم؛ از لحاظ تعداد و درصد رای دهندگان، لیست ها، ائتلاف ها و تعداد کاندیداها

	دوره سوم	دوره چهارم	درصد تغییرات
واجدین شرایط	2368189	2818699	19
تعداد رأی دهندگان	1876196	2083018	11
درصد رأی دهندگان	76.3	73.9	5.4-
تعداد لیست های انتخاباتی	26	31	19
تعداد ائتلافات	5	1	80-
تعداد احزاب مستقل	21	26	20
تعداد شخصیت های مستقل	4	4	0
تعداد لیست ها بروز	11	17	54
تعداد کاندیداها	507	1129	122

در اینجا این سؤال پیش می آید که چرا در دوره چهارم تعداد رای دهندگان افزایش 11 درصدی به‌ خود دیده‌، اما درصد رای دهندگان در مقایسه‌ این دوره‌ کاهش 5.4 درصدی داشته‌ است؛ دلیل این مسئله این است که هر چند از لحاظ عددی میزان مشارکت بالاست، اما به نسبت واجدین شرایط مشارکت کمتر شده،‌ یعنی از 76.3 در دوره‌ سوم به‌ 73.9 در دوره‌ بعد از خود رسیده‌ است.

در جدول بالا آنچه که جلب توجه می کند تکثر کاندیداها، لیست و احزاب مستقل در انتخابات دوره چهارم به‌ نسبت دوره‌های پیشین است.

تعداد لیست های شرکت کننده‌؛ در انتخابات سوم 24 لیست مشارکت داشتند که این میزان در انتخابات چهارم به 31 لیست افزایش یافته یعنی افزایش 19درصدی.

ائتلافات؛ از پنج ائتلاف به یک ائتلاف کاهش (اتحادیه کارگران و زحمتکشان) یعنی کاهش 80 درصدی.

احزاب مستقل؛ که بصورت مستقل و خارج از ائتلافات در انتخابات شرکت کرده اند در دوره پیشین 21 حزب بوده که در دوره حاضر به 26 حزب رسیده یعنی افزایش 20 درصدی.

شخصیت های مستقل؛ فقط ارمنی ها بودند که در هر دو دوره 4 نفر می باشند.

در این میان افزایش تعداد کاندیدها چشمگیر می باشد که از 507 کاندیدا به 1129 رسیده یعنی 122 درصد افزایش داشته.

این اطلاعات نمایانگر چند چیز است:

1- علیرغم افزایش رأی دهندگان اما نسبت مشارکت کاهش پیدا کرده.

2- تکثر در لیست های انتخاباتی.

3- کاهش ائتلافات.

4- افزایش مشارکت احزاب مستقل.

5- افزایش کاندیداها.

موارد اشاره شده حرکت به سمت تکثر آراء در انتخابات چهارم پارلمان اقلیم کردستان عراق نسبت به انتخابات دوره‌ سوم را نشان می دهد؛ یعنی اتفاقی که در این انتخابات افتاد این بود که‌ همه احزاب و جریانات سیاسی برای وزن کشی سیاسی و سنجش آراء و جایگاه خود در جامعه‌ اقلیم کردستان عراق به‌ میدان آمده بودند.

کاهش نظارت بر روند انتخابات پارلمان چهارم

جدول شماره‌ 2 اطلاعات مربوط به‌ تعداد حوزه های رأی گیری، صندوق های رأی گیری، ناظرین، خبرنگاران، تعداد روزهای تبلیغات و کاندیداها به تفکیک جنسیتی می باشد.

	دوره سوم	دوره چهارم	درصد تغییرات
حوزه های رأ گیری	1184	1245	5
صندوق های رأ گیری	5310	6270	18
ناظرین احزاب	27226	11386	58-
ناظرین بومی	10693	1789	83-
ناظرین خارجی	211	192	10-
خبرنگار داخلی	1048	570	40
خبرنگار خارجی	40	56	12.5-
تعداد روزهای تبلیغات	32	28	-
کاندیداهای زن	-	366	-
کاندیداهای مرد	-	763	-

افزایش حوزه ها و صندوق های رأی گیری دوره چهارم نسبت به‌ دوره سوم با در نظر گرفتن واجدین شرایط شرکت در انتخابات، طبیعی می نماید که به تفکیک 5 و 18 درصد افزایش را نشان می دهد.

نکته قابل توجه در این جدول؛ بحث نظارت بر انتخابات می باشد. طبق قانون پارلمان اقلیم کردستان در انتخابات پارلمانی اقلیم هر حزب شرکت کننده اجازه تعیین ناظران خود در پای صندوق های رأی را دارد. در انتخابات دوره سوم ناظرین احزاب 27 هزار و 226 بودند که در دوره چهارم به 11 هزار و 386 ناظر کاهش یافته، یعنی کاهش نظارت 58 درصدی احزاب.

ناظرین بومی یعنی ناظرین سازمان های غیردولتی (N.G.O) از 10 هزار و 693 ناظر به 1 هزار و 789 کاهش یافته یعنی کاهش 83 درصدی.

ناظرین خارجی در دوره پیشین 211 بودند که در دوره حاظر به 192 ناظر رسیده اند یعنی 10 درصد کاهش.

در حوزه‌ی پوشش رسانه ای نیز در دوره چهارم نسبت به دوره سوم کاهش چشمگیر به چشم می خورد. به ویژه اجازه حضور به‌ خبرنگاران داخلی که در دوره سوم انتخابات پارلمان 1 هزار و 48 خبرنگار حضور داشتند و در دوره چهارم به 570 خبرنگار کاهش پیدا کرده، یعنی حضور رسانه ای داخلی کاهش 46 درصدی به خود دیده است.

این موضوع در حوزه حضور خبرنگاران خارجی 40 درصد افزایش داشته‌ و از 40 خبرنگار به 56 خبرنگار رسیده است.

روزهای تبلیغات در دوره سوم 32 روز بود و در دوره چهارم به 28 روز کاهش یافت یعنی کاهش 5/12 درصدی.

تحلیل اطلاعات داده شده نشان می دهد که در انتخابات چهارم پارلمان اقلیم کردستان عراق، امر نظارت چه از سوی احزاب و جریانات و یا نهادهای مدنی و نظارت جمعی کاهش چشمگیر داشته‌ است . یعنی سعی مسئولین برگزار کننده‌ انتخابات مشخصا بر کاهش نظارت بوده و دلیل آن این است که در انتخابات 2009 بیشتر جریانات شرکت کننده در انتخابات خارج از ائتلاف دو حزب حاکم اتحادیه میهنی و حزب دموکرات، به تقلب در انتخابات اعتراض کردند که نتیجه آن باطل کردن چند صندوق بود. اما در این انتخابات تعداد ناظرین کاهش داده‌ شده‌ است که اعداد و درصدها نوعی از تعمد از سوی مسئولین برگزاری انتخابات در این امر را نشان می دهد و هدف مدنظر برای کاهش ادعاها، جوسازی ها و اعتراضات به تقلب ادعایی بعد از انجام انتخابات و اعلام نتایج بود.

اطلاعات دیگر ارائه شده در جدول؛ حضور کاندیداهای زن و مرد می باشد که در انتخابات دوره چهارم حضور کاندیداهای زن از 1129 کاندیدای شرکت کننده، 326 و تعداد کاندیداهای مرد 736 کاندیدا بود. که در نهایت 34 زن و 77 مرد به پارلمان چهارم راه یافتند.

روند افزایش تعداد لیست ها و احزاب مستقل و کاهش تعداد ائتلافات در انتخابات چهارگانه پارلمانی اقلیم کردستان

براساس جدول شماره‌ 3 که در ذیل آمده است، تعداد لیست های شرکت کننده‌ در انتخابات پارلمان اول اقلیم کردستان عراق در سال 1992، 7 بوده که‌ در انتخابات پارلمان دوم به 13 لیست رسیده است و این روند افزایشی با 24 لیست در انتخابات پارلمان سوم، ادامه‌ داشته‌ و در نهایت به‌ 31 لیست در انتخابات پارلمان چهارم رسیده .

تعداد ائتلافات شرکت کننده در انتخابات پارلمانی در اقلیم کردستان عراق از 3 ائتلاف در دوره اول به 2 ائتلاف در دوره دوم رسیده و در پارلمان سوم به 5 ائتلاف افزایش یافته و در انتخابات دوره چهارم به تنها 1 ائتلاف کاهش یافته.

جدول شماره‌ 3 تعداد احزاب، ائتلافات و شخصیت های شرکت کننده در انتخابات چهارگانه پارلمان اقلیم

	پارلمان اول	پارلمان دوم	پارلمان سوم	پارلمان چهارم
تعداد لیستها	7	13	26	31
تعداد ائتلافات	3	2	5	1
تعداد احزاب در ائتلافات	6	11	16	2
احزاب مستقل	4	11	21	25
شخصیت های مستقل			4	4
جمع احزاب	10	22	37	27

تعداد احزاب موجود در ائتلافات؛ علیرغم روند افزایشی در سه دوره اول پارلمان اقلیم که از 6 حزب در دوره اول به 11 حزب در دوره دوم و در نهایت 16 حزب در دوره سوم افزایش یافته، اما این تعداد در دوره چهارم به 2حزب در ائتلافات یعنی تنها یک ائتلاف کاهش یافته.

همچون تعداد لیست ها، میزان مشارکت احزاب مستقل در انتخابات چهارگانه پارلمان اقلیم روند افزایشی داشته یعنی از 4، 11 و 12 حزب در دوره های اول، دوم و سوم به 25 حزب مستقل شرکت کننده در انتخابات پارلمان چهارم، افزایش یافته‌ است.

شخصیت های مستقل که تنها ارامنه هستند در دوره های سوم و چهارم با 4 شخصیت شرکت کننده، ثابت مانده است.

جمع احزاب شرکت کننده در انتخابات چهارگانه از 10 حزب در پارلمان اول به 22 حزب در پارلمان دوم افزایش یافته، این تعداد در پارلمان سوم 37 بوده و در پارلمان چهارم به 27 حزب کاهش یافته است.

اتفاقی که در برگزاری انتخابات پارلمانی اقلیم کردستان عراق از سال 1992 تا سال 2013 به چشم می خورد، نشان دهنده روند تکثرگرایی است. شیب رو به پایین که در جمع احزاب که در پارلمان چهارم دیده می شود به سیستم انتخاباتی بر می گردد. سیستم برگزاری انتخابات دوره‌ چهارم پارلمان اقلیم کردستان "نیمه‌ باز" بود. در این سیستم لیست ها با کاندیداهای فراوان خود شرکت می کنند برای فرستادن عده ای خاص به پارلمان. ضعفی که به این سیستم گرفته می شود این است که برخی از کاندیداها با هزاران رأی از راهیابی به پارلمان باز می ماند ولی با برخی با کمترین رأی که شاید یک چهارم رأی تعیین شده برای کسب یک کرسی پارلمان نباشد راهی پارلمان می شود. این موضوع در بخش آرای کاندداها و کاندیداهای راه‌ یافته‌ به‌ پارلمان بیشتر تبیین می شود.

روند مشارکت در انتخابات در اقلیم کردستان عراق

در این بخش میزان مشارکت واجدین شرایط رأی دادن در اقلیم کردستان عراق در انتخابات پارلمانی اقلیم و همچنین انتخابات سراسری در عراق مربوط به قانون اساسی و مجلس ملی عراق از سال 2005 به بعد که اولین انتخابات در عراق بعد از رژیم بعث برگزار شد تشریح می گردد. دلیل عدم اشاره به انتخابات پارلمان اول اقلیم کردستان عراق در سال 1992 مستند و قابل اطمینان نبودن آمار و ارقام ارائه شده و تأکید اکثریت جریانات بر فراوانی ناشفافی و ناسالمی در روند برگزاری انتخابات و اعلام نتایج می باشد.

جدول شماره‌ 4 مشارکت واجدین شرایط در انتخابات برگزار شده‌ در سه‌ استان اقلیم کردستان

استان	پارلمان کردستان دوم 2005	همه پرسی قانون اساسی 2005	مجلس ملی عراق اول 2005	پارلمان کردستان سوم 2009	مجلس عراق دوم 2010	پارلمان کردستان چهارم 2013	میانگین مشارکت در انتخابات	روند تغییرات مشارکت در اننتخابات	روند تغییرات نسبت به انتخابات گذشته مجلس دوم عراق 2010	روند تغییرات نسبت به پارلمان سوم 2009
سلیمانیه	70.9	75.2	84.3	74.5	73	73	75	2.7	0	1.5-
اربیل	92	95.4	95.3	79	76	71.1	85	20.3-	4.3-	7.3-
دهوک	89.3	84.8	92	86	80	76.4	84.7	12.9-	3.6-	9.6-
میانگین	84.6	88.3	90.5	76.3	76.3	73.9	82.2	10.7-	2.4-	5.3-

میانگین درصد شرکت کنندگان در پارلمان دوم اقلیم کردستان عراق در سال 2005 عدد 4/86 را نشان می دهد، که نمایانگر مشارکت گسترده کردهای عراق در این دوره‌ از انتخابات بعد از سقوط رژیم بعث عراق است؛ دلیل این مشارکت گسترده‌ به‌ عزم کردها برای برقراری آرامش و تقویت ثبات در اقلیم کردستان بر می گردد که پیشتر در دهه 90 و حتی تا سال 2003 صحنه رویارویی نظامی بین دو حزب حکمران یعنی اتحادیه میهنی و حزب دموکرات بود که‌ همانطور که قبلاً نیز اشاره شد این دو حزب در این راستا در انتخابات دوم پارلمان اقلیم با همدیگر ائتلاف کردند.

در همه پرسی قانون اساسی عراق و انتخابات مجلس ملی عراق در سال 2005 مشارکت کردها به‌ ترتیب 3/88 و 5/90 درصد بود. این مشارکت گسترده کردها در انتخابات سراسری عراق برای تثبیت حقوق خود در قانون اساسی به ویژه فدرالیسم و در پارلمان عراق نیز برای مشارکت در قدرت عراق و بدست آوردن پست های کلیدی برای دفاع از حقوق قانونی خود می باشد. آنچه که در این دو انتخابات قابل توجه بود بستن همپیمانی و ائتلاف احزاب کردی با هم بود در جهت اهداف اشاره شد.

مشارکت کردها در انتخابات دور سوم پارلمان اقلیم کردستان به نسبت انتخابات پیشین چه در سطح اقلیم و یا عراق، روند نزولی به خود دیده‌ و دلیل این را می توان افزایش اعتراضات در سطح اقلیم به‌ سیاستهای احزاب حاکم و کم رنگ شدن احساسات ملی به‌ نسبت گذشته‌ بیان کرد.

به میدان جریانات ناراضی به دو حزب حکمران و سازماندهی خود در چارچوب اپوزیسیونی که بخش اعظمشان قبلاً در ائتلافات احزاب حاکم و یا داخل خود این احزاب بودند تفاوت این دوره‌ انتخابات با انتخابات پیشین را نشان داد که می توان به جنبش تغییر جدا شده از اتحادیه میهنی و به صحنه آمدن ائتلاف خدمتگذاری و اصلاحات اشاره کرد. ائتلافی که به جز جماعت اسلامی که در دوره دوم به صورت جداگانه از احزاب حاکم در انتخابات شرکت کرده بود، احزاب اتحاد اسلامی، سوسیالیست دموکرات کردستان و حزب آینده از ائتلاف دو حزب حاکم جدا شده بودند و این نیز نشان از بروز تغییرات در ساخت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی اقلیم کردستان بود که بعدها این تغییرات به صورت نمایان تر خود را نشان داد.

در مجلس دوم عراق نیز مشارکت کردها دوباره بر روند نزولی خود پا بر جا ماند و به 3/76 درصد رسید و در پارلمان چهارم اقلیم نیز به 9/73 درصد کاهش یافت.

اگر روند مشارکت به تفکیک استانها را بررسی کنیم می بینیم که در شش انتخابات اشاره‌ شده‌، استان سلیمانیه به طور میانگین 73 درصد، اربیل 7/81 و دهوک 4/84 درصد مشارکت را داشته اند که میانگین کل آنها 2/82 است.

جدول نشان می دهد که از 2005 تاکنون و طی شش دوره انتخابات اقلیم و سراسری عراق، مشارکت در سلیمانیه از اربیل کمتر می باشد و دهوک نیز به همین منوال.

اگر روند تغییرات مشارکت در انتخابات شش گانه بررسی شود در سلیمانیه 7/2 درصد مثبت، اربیل 3/20 درصد منفی و دهوک 9/12 درصد منفی می باشد و میانگین کل 7/10 درصد منفی است.

درصد میانگین تغییرات در انتخابات پارلمان چهارم اقلیم نسبت به آخرین انتخابات یعنی انتخابات دور دوم مجلس عراق در سال 2010 با 4/2- درصد، روند نزولی داشته و این روند نسبت به انتخابات پارلمان سوم در سال 2009 با 3/5- نیز کاهش یافته که این کاهش مشارکت در مناطق تحت کنترل حزب دموکرات یعنی اربیل با 3/7- درصد و دهوک 6/9- درصد بیشتر بوده است.

روند در اربیل و دهوک به دلیل بسته بودن فضای سیاسی این دو استان تحت همینه حزب دموکرات منفی می باشد یعنی می توان گفت همانگونه که احزاب اپوزیسیون و حتی اتحادیه میهنی همپیمان حزب دموکرات نیز بر آن تأکید دارند؛ قدرت مانور در اربیل برای احزاب دیگر محدود شده است. این وضعیت در سلیمانیه‌ که فضای باز و شاداب تری از نظر سیاسی را دارد متفاوت است و روند مشارکت صعودی است.

جدول شماره‌ 5 میزان آراء کاندیداهای شرکت کننده‌ در انتخابات و راهیافتگان به‌ پارلمان چهارم اقلیم کردستان

تعداد آراء	0	10-1	100-11	1000-101	10000-1001	100000-10001	100000+
تعداد کاندیداها	10	85	435	287	275	36	1

با نگاهی به آمارها متوجه می شویم که 817 نفر از 1129 کاندیدا (جمع اعداد قرمز) یعنی 3/72 درصد کاندیداها زیر هزار رأی کسب کرده اند در حالی که بطور میانگین هر کاندیدا برای کسب یک کرسی از 100 کرسی و ورود به پارلمان به‌ 19 هزار و 523 رأی نیاز دارد.

از میان کاندیداها تنها 13 نفر توانستند حد نصاب آراء را بدست آورده و وارد پارلمان شوند (5 کاندید حزب دموکرات، 4 کاندید جنبش تغییر، 2 کاندید اتحادیه میهنی و 2 کاندید اتحاد اسلامی) که‌ میزان آراء این افراد از کل آراء مأخوذه 332 هزار و 381 رأی یعنی 16 درصد آراء می باشد. 87 نفر دیگر با تقسیم رأی کاندیداهای دیگر لیست، توانسته اند به پارلمان راه یابند.

نمونه‌ عینی برای تبیین سیستم انتخابات دوره‌ چهارم پارلمان اقلیم: جنبش تغییر در انتخابات پارلمانی سوم اقلیم کردستان عراق توانست 25 کرسی را بدست آورد در حالی که در انتخابات چهارم هر چند بیشتر از 30 هزار رأی اضافه کرد اما تعداد کرسی هایش به میزان یک کرسی کاهش یافت.

از 476 هزار و 726 رأی مأخوذه جنبش تغییر که لیستی 100 کاندیدایی معرفی کرده بود 4 کاندیدا توانستند حد نصاب 19 هزار و 523 رأی برای تصاحب کرسی پارلمان را بدست آوردند. این میزان در انتخابات دوره‌ سوم پارلمان اقلیم 16 هزار و 902 رأی بود و به‌ دلیل اینکه‌ مشارکت در این دوره‌ از لحاظ تعداد شرکت کنندگان و نسبت به واجدین شرایط بالا رفته بود، در نتیجه رأی مأخوذه نیز برای تصاحب یک کرسی بالا رفت. در نتیجه با تقسیم آرای جنبش تغییر بر حد نصاب آراء برای یک کرسی، سهم این جریان از کرسی های پارلمان 24 کرسی است.

20 کرسی باقیمانده به این شیوه تقسیم می شود که از بالاترین افراد انتخاب می شوند یعنی کاندیداهایی که بیشترین رأی را بدست آورده اند اما براساس قانون که 25 درصد کرسی های پارلمان باید به زنان اختصاص یابد از هر چهار کاندید باید یک کاندید زن به برنده ها در لیست اضافه شود و حتی اگر نفر چهارم اگر مرد باشد و بالاترین رأی را کسب کرده باشد و کاندید زن کمترین رأی را بدست آورده‌ باشد به پارلمان می رود و بر این اساس 7 کاندید که موفق به تصاحب کرسی پارلمان شده اند زیر هزار رأی به دست آورده اند و از 275 کاندیدا که بین هزار تا 10 هزار رأی را بدست آورده اند که می توان گفت آرای بالایی را کسب کرده اند 67 نماینده به پارلمان راه یافته اند.

111 کاندید راه یافته به مجلس یک میلیون و 15 هزار و 458 رأی کسب کرده اند یعنی 7/48 درصد آرای مردم.

تشکیل دولت ائتلافی و چهار سال پرتنش؛

پس از نهایی شدن نتایج انتخابات دوره‌ چهارم پارلمان کردستان، طی مذاکرات و رایزنی های حزب دمکرات و اتحادیه‌ میهنی با احزاب اپوزیسیون شامل جنبش تغییر، اتحاد و جماعت اسلامی کردستان، دولت ائتلافی تشکیل و منصب نخست وزیری بار دیگر به‌ نیچروان بارزانی از حزب دمکرات و معاون نخست وزیری به‌ قباد طالبانی از اتحادیه‌ میهنی رسید و ریاست پارلمان کردستان نیز در تقسیم قدرت به‌ یوسف محمد از رهبران جوان جنبش تغییر رسید و در دولت نیز وزارتخانه‌ ها بر اساس توافق های صورت گرفته‌ میان پنج حزب تقسیم گردید.

می توان گفت پارلمان چهارم، پرتنش ترین دوره‌ پارلمان کردستان بود و ۱۲ اکتبر سال ۲۰۱۵ میلادی و در پی اختلافات شدید میان احزاب، به‌ ویژه‌ حزب دمکرات و جنبش تغییر بر سر مسئله‌ اصلاح قانون ریاست اقلیم و تداوم ریاست مسعود بارزانی رهبر حزب دمکرات بر اقلیم، به‌ تعطیلی کشیده‌ شد.

در پی اصرار حزب دمکرات بر ابقای مسعود بارزانی رهبر این حزب در منصب ریاست اقلیم که‌ دوره‌ قانونی ریاست وی به‌ پایان رسیده‌ بود و مخالفت شدید احزاب اتحادیه‌ میهنی، جنبش تغییر، اتحاد اسلامی و جماعت اسلامی با این مسئله، تنش ها در پارلمان کردستان آغاز شد.

این اختلافات در میان حزب دمکرات و جنبش تغییر شدت بیشتری یافته‌ و همزمان شروع تظاهرات خیابانی در شهرهای استان سلیمانیه و حمله به دفاتر و ساختمان‌های حزب دمکرات، این اختلافات را تشدید کرده و حزب دمکرات، رهبران جنبش تغییر و در رأس آنان نوشیروان مصطفی را، مسئول بروز ناآرامی‌ها و حمله به دفاتر خود قلمداد کرد‌ و اقدام به اخراج وزرای جنبش تغییر از دولت و جلوگیری از ادامه به کار رئیس پارلمان نمود.

جمعه‌ 15 سپتامبر 2017 یعنی 10 روز قبل از برگزاری رفراندوم استقلال کردستان عراق با مشارکت حزب دمکرات، اتحادیه میهنی و اتحاد اسلامی و شماری دیگر از فراکسیون های دیگر، پارلمان کردستان پس از نزدیک به‌ دو سال تعطیلی اجباری، بازگشایی شد. هدف اصلی از بازگشایی پارلمان، تصویب قانون برگزاری رفراندوم استقلال در 25 سپتامبر بود و این مصوبه‌ نیز از چالش برانگیزترین مصوبات پارلمان چهارم به شمار می آید.

فراکسیون های جنبش تغییر، جماعت اسلامی، جنبش اسلامی و جبهه ترکمانی نشست بازگشایی پارلمان کردستان را بایکوت کردند.

در نهایت و در دوران بحرانی پسا رفراندوم که‌ دولت اقلیم کردستان با تبعات ناشی از جنگ داعش و رفراندوم دست به‌ گریبان بود، جنبش تغییر و جماعت اسلامی کردستان و پس از این دو حزب نیز، اتحاد اسلامی کردستان در اقدامی که‌ بیش از هر چیز تاکتیکی برای کسب دستاورد بیشتر در انتخابات پارلمانی عراق و اقلیم کردستان بود از دولت اقلیم کردستان خارج شدند و وزارتخانه‌ های آن ها به‌ صورت سرپرستی از سوی حزب دمکرات پر شد و به‌ کار خود ادامه دادند.

پایان./