راننده کُرد من با دیدن صف طولانی از ده دوازده نفت کش پر از نفت خام پرسید: « این همه نفت ما به کجا می رود.» این کاروان نفت کش ها به سمت مناطق تحت کنترل دولت سوریه می رفت.

جنگ هفت ساله سوریه به کردهای سوریه که مناطق نفت خیز در کنترل آنها قرار دارد، قدرت روبه فزاینده ای بخشیده است و به پیچیدگی تصویر پیچیده کشور جنگ زده سوریه افزوده است.

حزب کردی اتحاد دموکراتیک سوریه یا PYD که عمده ترین حزب کردی در سوریه محسوب می شود، در جولای سال 2013 کنترل بیشتر شهرهای کردنشین سوریه را در دست گرفت. از آنجایی که نیروهای دولتی سوریه این مناطق را ترک کردند تا به مقابله با نیروهای سنی در دیگر مناطق بروند، کنترل این حزب بر شهرهای کردنشین سوریه بدون خونریزی و جنگ صورت گرفت.

اما PYD و نیروهای شبه نظامی آن موسوم به یگان های مدافع خلق یا YPG تا سال 2013 نتوانستند میادین نفت و گاز گسترده در مناطق کردنشین سوریه را تصرف کنند. PYD در آن زمان موفق شده بود با دولت سوریه بر سر تامین امنیت و حفاظت از تمامی میادین نفتی و گازی سوریه در شرق این کشور قرار داد ببندد. به گفته یکی از مهندسان محلی نفت، دولت سوریه در سه سال اول، هر شش ماه یکبار قرارداد را تمدید می کرد.

غنی ترین میادین نفتی سوریه در مناطق کردنشین این کشور قرار دارد. اما از زمان آغاز جستجوی نفت در دهه 1960 در سوریه، کردهای سوریه نتوانسته اند به صورت مستقیم از نفت این مناطق بهره مند شوند زیرا دولت سوریه صنعت نفت این کشور را مانند هر بخش دیگری در دست دولت مرکزی قرار داده و تولید نفت را منحصرا در اختیار گرفته است.

تولید روزانه نفت خام در استان حسکه سوریه قبل از سال 2011 به 20000 مترمکعب رسیده بود که تقریبا معادل 120000 بشکه در روز است. میدان نفتی سویدیه در رمیلان یکی از بزرگترین میادین نفتی در سوریه است که مقادیر قابل توجهی از منابع گازی را نیز در خود جای داده است. در استان های کردنشین سوریه حدود 1330 چاه نفتی وجود دارد. با وجود تغییر نهاد کنترل کننده این چاهها در سال 2013، کارگران عادی و مهندسان میادین رمیلان و دیگر میدانهای نفت و گاز در مناطق کردنشین همچنان سر کار هستند. با این حال، تولید در این میادین به طور قابل ملاحظه ای کاهش یافته است.

دستاوردهای کردها علیه نیروهای تروریستی داعش در سوریه که با حمایت ایالات متحده آمریکا از کردها همراه شده، به حزب PYD و یگان های مدافع خلق وابسته به آن اجازه داده است بر بیشتر از یک چهارم خاک سوریه کنترل داشته باشد و این حزب را به دومین قدرت در سوریه بعد از دولت مرکزی این کشور تبدیل کرده است.

به همان ترتیب، PYD در کنار داشتن کارمندان دولتی، نیروهای مرتبط به خود را برای انجام عملیات تولید نفت و گاز استخدام کرده است. از آن جایی که حقوق کارمندان و ابسته به دولت مرکزی زیاد نیست، حزب کردی اتحاد دموکراتیک سوریه یا PYD تلاش کرده است با ارائه کمک های مالی بیشتر آنها را تطمیع کند. برای مثال، در بسیاری مواقع، کمک مالی PYD حقوق ماهانه یک مهندس استخدام شده توسط دولت سوریه را به دو برابر رسانده است. هدف از انجام این اقدامات وفادار کردن آنها و کاهش تدریجی نفوذ دولت مرکزی سوریه بر میادین نفتی این کشور است.

انتقال نفت

ظهور داعش در سال 2014 دولت سوریه و PYD را مجبور کرد به فکر جایگزینی برای انتقال نفت از مناطق کردنشین سوریه به دو پالایشگاه در بانیاس و حمص باشند.

داعش در ابتدای سال 2015 خط لوله نفتی اصلی را که میادین نفتی رمیلان را به این دو پالایشگاه وصل می کرد، تخریب کرد و آنها را مجبور کرد برای انتقال نفت از طریق زمینی و استفاده از طرف سوم برای سهولت انتقال نفت از مناطق تحت کنترل داعش اقدام کنند.

با شرکت کاترجی به عنوان مقاطعه کار برای انتقال نفت به صورت روزانه قرار داد بسته شد. این شرکت مستقر در دمشق، 700 کامیون نفت کش را برای انتقال نفت از میادین نفتی تحت کنترل کردها به دو پالایشگاه در بانیاس و حمص اختصاص داد. ادعا شده است که که کاترجی همان شرکتی است که نفت را از داعش در دیرالزور خریده و به دولت مرکزی فروخته است.

اگرچه هنوز کاملا تایید نشده است، اما گفته شده که یک خط لوله میان مناطق نفتی کردنشین سوریه و منطقه اقلیم کردستان عراق در شمال این کشور احداث شده است. گزارش شده که علیرغم ادامه مناقشه حزب کردی اتحاد دموکراتیک سوریه یا pyd با حزب دموکرات کردستان عراق، انتقال نفت از سوریه به اقلیم کردستان هنوز ادامه دارد.

منابع محلی می گویند که در حال حاضر روزانه بیش از 40000 بشکه نفت خام در مناطق تحت کنترل کردهای سوریه استخراج می شود.

سهم برندگان

pyd تنها طرفی نیست که از استخراج نفت در سوریه نفع می برد.

بر اساس اطلاعات منابع مختلف، دولت سوریه 60 درصد درآمد نفت را می گیرد، pyd 25درصد از آن را دریافت می کند، 10 درصد هم به نیروهای گروه عرب سنی الصنادید می رسد و گروه مسیحی سریاک موسوم به سوروتو هم 5 درصد باقی مانده را دریافت می کند. هم الصنادید و هم سوروتو در حالی که همچنان روابط با دمشق را حفظ کرده اند خود را با اداره خودگردانی به رهبری pyd در شمال سوریه متحد کرده اند.

بعد چه می شود؟

اداره به رهبری pyd اخیرا دو دیدار مهم با دولت مرکزی در دمشق بری بحث بر سر آینده مناطق تحت کنترل کردها از جمله در مورد مسائل امنیتی و نظامی داشته اند.

اما یکی از مهم ترین موضوعاتی که دیر یا زود در این مذاکرات مطرح خواهد شد مسئله نفت خواهد بود.

pyd می خواهد روی دستاوردهای خود به منظور تقویت کارتها و اهرم های خود در گفتگوها با دمشق سرمایه گذاری کند. pyd برای این منظور تلاش کرده است صنعت نفت را با آوردن متخصصان این صنعت برای به دست گرفتن حوزه نفت بر خلاف افراد شبه نظامی که در اویل کنترل این میادین را در دست داشته اند، آن را تبدیل به یک نهاد غیرنظامی کند.

در حالی که وضعیت در سراسر کشور در حالتی نامطمئن قرار دارد، یک چیز قطعی است؛ کردهای سوریه می توانند از نفت برای استقلال سیاسی شان استفاده کنند.

منبع: میدل ایست سنتر

نویسنده: سیروان کاجو

ترجمه: خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان

کد خبرنگار: 40101