یکی از مهمترین موضوعات قابل بحث در حوزه ترکیه در یک سال اخیر که بیشتر از سوی اپوزیسیون این کشور نیز مطرح شده و به آن هشدار داده شده است وضعیت بحرانی و عمیق تر شدن این بحران در عرصه اقتصادی ترکیه است. ترکیه با حاکمیت حزب عدالت و توسعه (AKP) که دوران طلایی اقتصادی خود را در 10 سال اول حکومت پشت سر گذاشته و اقتصاد به یکی از مهمترین فاکتورهای این حزب در حاکمیت 17 ساله تبدیل شده است این روزها حال و روز خوبی نداشته و بحرانی که از یک سال پیش آغاز شده و بارها در خصوص عمیق تر شدن آن هشدارهای لازم نیز داده شده است اکنون در سال 2019 میلادی به ابعاد جدی تر و نگران کننده تری دست پیدا کرده است.

برای وضعیت بحران اقتصادی ترکیه دلایل بسیاری از سوی اقتصاددنان مطرح شده است ولی ما در این یادداشت قصد داریم به دو موضوع مهم در بحران اقتصادی ترکیه یعنی نوسانات شدید ارز در کشور ترکیه و به موازات آن کاهش ارزش لیر و همچنین تاثیر بی ثباتی های سیاسی در دامن زدن به این بحران اقتصادی بپردازیم.

یکی از مهمترین تاثیراتی که نوسانات ارز و کاهش ارزش لیر ترکیه در اقتصاد این کشور داشته است کاهش شدید تولید صنایع ترکیه است. بر اساس داده هایی که از سازمان آمار ترکیه به دست آورده ایم تولید صنایع ترکیه در ماه مارس 2019 میلادی در مقایسه با وضعیت مشابه سال گذشته 2.2 درصد کاهش داشته است. این در حالی است که تولید صنایع ترکیه در 4 ماهه اول سال 2019 میلادی کاهش 4.8 درصدی نسبت به سال گذشته داشته است. با در نظر گرفتن این که حتی در سال گذشته نیز صدای پای بحران اقتصادی در ترکیه به گوش می رسید آمار ارائه شده نشان از عمیق تر شدن بحران اقتصادی در ترکیه است. کاهش ارزش لیر ترکیه از ماه نوامبر سال گذشته تا کنون به 22 درصد کاهش رسیده است. این کاهش ارزش لیر به شکل بارزی خود را در افزایش نرخ تورم در ترکیه نشان داده و تجارت خارجی این کشور را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. لازم به یادآوری می باشد که ارزش پول ملی ترکیه از سال 2001 میلادی تا 2010 میلادی در برابر پول اندونزی و کره 10 درصد، پول مالزی 15 درصد و پول ژاپن 28 درصد افزایش داشته که در این محدوده صادرات ترکیه به این کشورها به ترتیب 176%، 210%، 126% و 91% افزایش به خود گرفته بود. با کاهش ارزش لیر و نوسانات شدید ارز نه تنها واردات به ترکیه گران تر خواهد بود به موازی آن کاهش شدیدی در صادرات نیز رخ خواهد داد که این موضوع برای کشوری مانند ترکیه که به حجم تجاری اهمیت زیادی داده و همواره در پی افزایش حجم تجارت جهانی خود بوده است یک مسئله بغرنج خواهد بود.

در کنار مسئله ارز و کاهش ارزش لیر ترکیه، موضوع مهم دیگری که در اقتصاد این روزهای ترکیه تاثیر بسیار زیادی دارد مسئله تنش های سیاسی و عدم ثبات سیاسی در داخل ترکیه است. ترکیه در 4 سال اخیر 5 دوره انتخابات حساس برگزار کرده و در حالی که امیدوار به پایان این دوره فشرده انتخابات در 31 مارس 2019 میلادی با انتخابات شهرداری و عدم برگزاری انتخاباتی دیگر تا سال 2023 بود با اعتراض حاکمیت سیاسی به نتایج این انتخابات و رای شورای عالی انتخابات این کشور در آستانه برگزاری یک انتخابات حساس دیگر قرار گرفت که ششمین انتخابات 4 سال گذشته ترکیه را رقم خواهد زد که در نوع خود در عرصه بین المللی پدیده ای نادر است. علاوه بر این که برگزاری انتخابات به خودی خود بار اقتصادی سنگینی را بر دوش دولت می گذارد عدم ثبات سیاسی در کشور در اثر انتخابات فشرده به یک بحران اقتصادی دامن می زند. چیزی که این روزها در ترکیه آن را به وضوح مشاهده می کنیم.

قطب بندی های شدید سیاسی در ترکیه، اختلافات احزاب سیاسی با یکدیگر، کمپین های انتخاباتی نا تمام در ترکیه، مسئله کردها، فشارهای سیاسی در داخل و خارج ترکیه، سیاست خارجی هزینه بر، اختلاف با آمریکا و غرب در خصوص مسائل سوریه، بحران مدیترانه شرقی و ... از مهمترین دلایل به وجود آمدن عدم ثبات سیاسی در ترکیه است که تقریباً تمامی کارشناسان امر بر این موضوع متفق القول هستند که یکی از مهمترین حلقه های بحران اقتصادی ترکیه در یک سال اخیر بوده است.

ترکیه برای این که بتواند جلوی عمیق تر شدن بحران اقتصادی در کشور خود را بگیرد باید قبل از هر چیزی ثبات سیاسی در کشور به وجود آورد و اولین و مهمترین قدم در این راه اتمام روندهای انتخاباتی در ترکیه و ایجاد یک ثبات و آرامش سیاسی در کشور است تا بتواند با تمرکز و دقت بیشتری به موضوع اقتصاد بپردازد.

خبرگزاری کردپرس/سرویس ترکیه